Xây dựng đời sống văn hóa ở huyện vùng cao

Việc giữ gìn giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào thiểu số ở Yên Lập được gìn giữ trong đó có điệu múa Chuông ở Trung Sơn.

PTĐT- Không chỉ phát triển mạnh mẽ ở các vùng đồng bằng, trung du, phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” (TDĐKXDĐSVH) đã lan tỏa đến vùng sâu vùng xa, vùng núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Yên Lập là huyện miền núi vùng cao, có 17 dân tộc sinh sống. Trong đó, đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 80% dân số. Nhờ phong trào “TDĐKXDĐSVH” huyện vùng cao đã dần “thay da, đổi thịt”.

Ông Nguyễn Mạnh Hoạch ở xã Đồng Thịnh phấn khởi nói: “Nhờ phong trào “TDĐKXDĐSVH” đời sống vật chất và tinh thần của người dân chúng tôi được nâng lên, các hủ tục lạc hậu dần được loại bỏ. Trước đây đám ma, đám cưới kéo dài 3-5 ngày khiến cho nhiều gia đình đã nghèo lại càng nghèo, nay rút gọn xuống 1 ngày. Nhiều giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc được khôi phục, giữ gìn”.

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết phong trào “TDĐKXDĐSVH” được các cấp ủy Đảng, chính quyền trên địa bàn huyện quan tâm chỉ đạo, các tầng lớp nhân dân tích cực tham gia. Do đó, cơ sở vật chất được đầu tư xây dựng, 100% khu dân cư đã có nhà văn hóa và có sân tập thể thao, tất cả các đám cưới, đám tang trên địa bàn huyện đã thực hiện nếp sống văn minh. Cùng với đó phong trào xây dựng gia đình văn hóa được triển khai sâu rộng trên địa bàn huyện, đóng góp tích cực vào phong trào “TDĐKXDĐSVH”, tạo nền tảng tốt đẹp cho sự phát triển bền vững của gia đình Việt Nam. Năm 2017, toàn huyện có 20.360 hộ đạt tiêu chuẩn gia đình văn hóa, chiếm 89,6%.

Nét nổi bật trong thời gian gần đây là phong trào xây dựng “Khu dân cư văn hóa”, “xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới”, “phường, thị trấn đạt chuẩn văn minh đô thị” đã nhanh chóng đi vào các cuộc sống được nhân dân trong huyện đồng tình hưởng ứng. Năm 2017, huyện có 10/16 xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới, đạt 62,5%. Trong đó xã Hưng Long đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới năm thứ ba; các xã: Xuân Viên, Phúc Khánh, Đồng Thịnh đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới năm thứ hai. Thị trấn đạt chuẩn văn minh đô thị năm thứ hai.

Phong trào xây dựng cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp văn hóa đã tạo nên những chuyển biến tích cực trong đời sống văn hóa tinh thần của cán bộ công nhân viên chức và người lao động. Nhiều mô hình được các cơ quan, đơn vị xây dựng như: Cơ quan đơn vị xanh - sạch - đẹp; cải cách thủ tục hành chính; “An toàn vệ sinh lao động”.

Các nghệ nhân biểu diễn Múa trống đu. Ảnh: Tú Anh

Phong trào “TDĐKXDĐSVH” cũng có tác động toàn diện đến sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Trong quá trình triển khai phong trào, các địa phương đặc biệt quan tâm đến phát triển kinh tế hộ gia đình, kinh tế tập thể, xây dựng cơ sở hạ tầng. Thông qua nhiều hình thức như: Hỗ trợ vay vốn, hỗ trợ cây, con giống, chuyển giao công nghệ, khoa học kỹ thuật, đào tạo nghề,… Tại các khu dân cư đăng ký xây dựng đơn vị văn hóa đã có sự thay đổi rõ rệt, đường làng, ngõ xóm khang trang, sạch đẹp. Người dân tiếp thu khoa học kỹ thuật, tăng gia sản xuất vươn lên làm giàu. Trong năm đã xuất hiện nhiều tấm gương điển hình trong phát triển kinh tế. Chị Nguyễn Thị Hiên ở khu Mè, xã Hưng Long thoát nghèo từ nghề sản xuất mì gạo thương phẩm. Chị Mai Thị Uyên ở thị trấn Yên Lập thoát nghèo nhờ chăn nuôi bò. Gia đình chị Đặng Thị Bình ở xã Lương Sơn không còn nghèo khó nhờ trồng chè...

Tuy nhiên, phong trào “TDĐKXDĐSVH” của huyện vẫn còn một số hạn chế như: Việc chỉ đạo triển khai của Ban chỉ đạo các xã chưa kịp thời gây ảnh hưởng đến việc đăng ký các danh hiệu văn hóa; chưa nghiên cứu kỹ hướng dẫn công nhận khu dân cư văn hóa nên đã ban hành quyết định công nhận khu dân cư văn hóa còn chưa hợp lý. Công tác quản lý, kiểm tra sau khi được công nhận đạt chuẩn văn hóa ở một số địa phương chưa thực hiện nghiêm túc. Công tác đánh giá công nhận chưa toàn diện, chưa thấy được những nét đặc biệt nổi bật của từng địa phương, đơn vị để nhân rộng, phát huy.

Trong quá trình xét duyệt, công nhận các danh hiệu văn hóa còn có tình trạng chạy theo thành tích, tăng về số lượng nhưng không đảm bảo về chất lượng, bình xét chưa đúng quy trình, thủ tục. Có lúc, có nơi phong trào phát triển chưa đồng đều, tính ổn định và bền vững chưa cao. Việc đầu tư xây dựng cơ sở vật chất và các thiết chế văn hóa còn thiếu và chưa đồng bộ... gây ảnh hưởng không nhỏ đến việc tổ chức triển khai phong trào tại cơ sở.

Để tiếp tục thực hiện hiệu quả hơn nữa phong trào “TDĐKXDĐSVH”, ông Hoàng Mạnh Sơn- Trưởng Phòng Văn hóa - Thông tin huyện cho biết: “Huyện tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của các cấp ủy Đảng, chính quyền và người dân về phong trào “TDĐKXDĐSVH”. Huy động tốt mọi nguồn lực để thực hiện phong trào, nhất là sử dụng hiệu quả các thiết chế văn hóa cơ sở vào việc tổ chức các hoạt động liên quan đến phong trào. Nâng cao trách nhiệm của Ban chỉ đạo các cấp trong việc kiểm tra, bình xét công nhận gia đình, khu dân cư, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp văn hóa hàng năm công khai, dân chủ, đúng quy trình, theo đúng tiêu chuẩn và có kỳ hạn nhằm đảm bảo chất lượng thực sự của phong trào. Tiếp tục thực hiện hiệu quả nội dung lồng ghép việc thực hiện phong trào “TDĐKXDĐSVH” với các nội dung: Xây dựng nông thôn mới; thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở; tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật; toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc...”.

Phương Anh