Hội tụ tinh hoa di sản ba miền tại Đất Tổ

Lần đầu tiên, 15 di sản văn hóa phi vật thể (VHPVT) của Việt Nam đã được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) ghi danh “tụ hội” tại Phú Thọ dịp Lễ hội Đền Hùng và Tuần văn hóa - du lịch Đất Tổ 2023.

Bên cạnh các hoạt động giới thiệu văn hóa đặc trưng của tỉnh Phú Thọ, du khách được tham quan, trải nghiệm, thưởng thức tinh hoa di sản Việt Nam trong không gian đậm đặc di sản, không gian văn hóa đặc sắc vùng kinh đô của cả nước. Đây cũng là lần đầu tiên Liên hoan trình diễn các di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam được UNESCO ghi danh được tổ chức ở quy mô quốc gia, với 15 di sản ở cả hai danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại và Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.

Trích đoạn Lễ Hội Vua Hùng dạy dân cấy lúa của Phường Minh Nông, thành phố Việt Trì.

Trong không gian thoáng đãng của Quảng trường Hùng Vương du khách sẽ lần lượt được trải nghiệm các di sản đến từ đoàn nghệ nhân 13 tỉnh, thành phố: Hà Nội, Bắc Ninh, Tuyên Quang, Yên Bái, Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Nghệ An, Hà Tĩnh, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Bà Rịa - Vũng Tàu, Ninh Thuận và Đắk Lắk. Các đoàn nghệ thuật trình diễn các di sản: Nhã nhạc cung đình Huế; Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên; dân ca quan họ Bắc Ninh; nghệ thuật ca trù; hội Gióng ở đền Phù Đổng và đền Sóc; nghệ thuật hát Xoan; tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương; nghệ thuật đờn ca tài tử Nam Bộ; dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh; nghi lễ và trò chơi kéo co; thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt; nghệ thuật bài chòi Trung Bộ; thực hành then của người Tày, Nùng, Thái; nghệ thuật xòe Thái; nghệ thuật làm gốm của người Chăm.

Phường Xoan Kim Đức (thành Phố Việt Trì) biểu diễn hát Xoan

Từ miền Nam xa xôi, những diễn viên, nghệ nhân của đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu đã nhận được nhiều sự yêu mến của đông đảo nhân dân và du khách thập phương dành cho các tiết mục đờn ca tài tử. Chị Phạm Thị Thu Vân chia sẻ: “Đây là lần đầu tiên tôi ra miền Bắc, đến với vùng Đất Tổ - cội nguồn của dân tộc nên cảm xúc rất hồi hộp. Nhưng thật bất ngờ, các buổi biểu diễn của đoàn nhận được sự theo dõi, những tràng pháo tay của rất đông khán giả. Điều đó khiến mỗi thành viên trong đoàn đều cảm thấy tự hào khi di sản văn hóa của quê hương mình được đón nhận. Đặc biệt chúng tôi cũng cảm nhận được sự mến khách, sự thân thiện của những người dân nơi đây. Với riêng tôi, chuyến đi này là một kỷ niệm khó quên”.

Biểu diễn giã bánh giầy của xã Hùng Lô

Những lời ca của các liền anh, liền chị quan họ Bắc Ninh như vấn vít, như níu kéo bước chân của các khán giả đến thưởng thức không gian thực hành và trưng bày di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO ghi danh. “Liền anh” Nguyễn Văn Cừ, CLB Khu Đào Xá, phường Phong Tê, thành phố Bắc Ninh chia sẻ: “Đây là lần đầu tiên chúng tôi đến với mảnh đất Phú Thọ, cũng là lần đầu tiên tham gia biểu diễn các tiết mục dân ca quan họ phục vụ đồng bào cả nước hành hương về với đất Tổ. Tôi cũng như các thành viên trong đoàn đều cảm thấy tự hào khi di sản văn hóa của quê hương mình được vang lên trong không gian văn hóa của nhiều địa phương trong cả nước. Mỗi địa phương lại mang đến những sắc màu văn hóa đặc trưng. Đây sẽ là dịp để chúng tôi có cơ hội quảng bá, lan tỏa các di sản văn hóa phi vật thể đến cộng đồng”.

Làn điệu quan họ của Đoàn nghệ thuật tỉnh Bắc Ninh thu hút đông đảo du khách và các em học sinh thăm quan.

Nhiều trường học trên địa bàn thành phố Việt Trì đã tổ chức các đoàn học sinh đến tham quan, thưởng thức các di sản văn hóa phi vật thể được trưng bày, thực hành tại Quảng trường Hùng Vương. Cùng đi với hơn 300 học sinh của Trường tiểu học Tiên Dung, TP Việt Trì, cô giáo Nguyễn Thùy Dung chia sẻ: “Các em học sinh và giáo viên của nhà trường đều rất vui khi được trực tiếp thưởng thức các làn điệu dân ca, loại hình di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu đến từ khắp mọi miền đất nước. Nhiều loại hình trước đây tôi đã từng được thưởng thức qua các phương tiện truyền thông đại chúng, nhưng việc được trải nghiệm trực tiếp mang lại những cảm xúc chân thực và gần gũi”.

Đoàn nghệ thuật Bà Rịa - Vũng Tàu biểu diễn Đờn ca tài tử tại Tuần Văn hóa, Du lịch Đất Tổ năm 2023.

Là đơn vị chủ nhà, những nghệ nhân, diễn viên của Phú Thọ mang đến không gian văn hóa với các phần trình diễn Tín ngường thờ cúng Hùng Vương và hát Xoan Phú Thọ. Bà Nguyễn Thị Thanh, phường Minh Nông, thành phố Việt Trì cùng các thành viên trong đoàn tái hiện lại hình ảnh vua Hùng dạy dân cấy lúa, bà chia sẻ: “Từ khi chuẩn bị cho chương trình trình diễn, chúng tôi đã rất phấn khởi khi được tham gia vào các hoạt động của lễ hôi, được giới thiệu các nét văn hóa đặc trưng của quê hương đón du khách thập phương. Giữa không gian di sản của các tỉnh, thành, tôi tự hào khi các di sản Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương và hát Xoan của Phú Thọ được nhiều du khách đến thưởng thức. Đây cũng là dịp để chúng tôi được tìm hiểu, giao lưu với các nghệ nhân, diễn viên các đoàn. Tôi rất ấn tượng với các tiết mục đờn ca tài tử và hát Then”.

Ngay trong lễ khai mạc Lễ hội Đền Hùng - Tuần văn hóa du lịch Đất Tổ năm 2023, các đại biểu, nhân dân và du khách thập phương đã trải qua nhiều cung bậc cảm xúc của chương trình nghệ thuật với các phần trình diễn của các đoàn nghệ thuật dân gian. Phát biểu tại lễ khai mạc, Phó Thủ tướng Chính Phủ Trần Hồng Hà đã khẳng định: “Linh thiêng nguồn cội - Đất Tổ Hùng Vương” là nơi hội tụ của các tinh hoa di sản văn hóa của mọi miền Tổ quốc, sẽ mang đến cho du khách và nhân dân hành hương về với cội nguồn dân tộc những trải nghiệm sâu sắc, để hiểu thêm, yêu hơn và càng tự hào về đất nước, văn hóa và con người Việt Nam”.

Hà - Phương