Siết chặt phát hành, sử dụng hóa đơn điện tử

Với 100% doanh nghiệp (DN) trên địa bàn đang sử dụng hoá đơn điện tử (HĐĐT), song song với công tác hỗ trợ, ngành Thuế đã tăng cường các biện pháp nhằm siết chặt quản lý rủi ro, phòng chống việc gian lận, sử dụng HĐĐT bất hợp pháp.

Phòng Thanh tra - Kiểm tra Cục Thuế tỉnh tích cực rà soát, kiểm tra việc phát hành, sử dụng HĐĐT.

Lợi dụng “kẽ hở” để vi phạm pháp luật

Có thể khẳng định việc sử dụng HĐĐT đã mang lại những lợi ích không nhỏ cho DN và xã hội. Tuy nhiên, một số tổ chức, cá nhân đã lợi dụng sự thông thoáng về cải cách thủ tục hành chính và việc tạo điều kiện trong thành lập doanh nghiệp để thành lập doanh nghiệp chỉ với mục đích mua bán hóa đơn bất hợp pháp. Bên cạnh đó, trong quá trình phát triển nhanh của nền kinh tế số đã phát sinh đối tượng tội phạm công nghệ cao chuyên làm giả, thậm chí công khai bán HĐĐT trên mạng xã hội Facebook, Zalo… Tình trạng này đã được ngành Thuế phối hợp với lực lượng Công an xử lý, song rất khó triệt để.Năm 2022, Công an tỉnh Phú Thọ đã triệt phá đường dây mua bán trái phép hóa đơn điện tử, làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan tổ chức với doanh số HĐĐT lên đến 25 nghìn tỉ đồng. Trong đó, các đối tượng thu lợi bất chính khoảng trên 1.200 tỉ đồng (tương đương 5% doanh số tiền hàng ghi trên hóa đơn khống đã bán).

Mới đây, nhiều vụ việc mua bán hóa đơn bất hợp pháp khác cũng được ghi nhận tại nhiều tỉnh, thành trên cả nước với số tiền lên đến hàng trăm, hàng nghìn tỉ đồng như Lạng Sơn, Lai Châu hay các thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh. Tháng 5/2023, Công an TP Hồ Chí Minh đã khởi tố đường dây thành lập 31 “công ty ma” trên địa bàn, xuất khống hơn 20 nghìn tờ hóa đơn GTGT cho gần 4 nghìn công ty khác nhau trên 35 tỉnh, thành với giá trị hàng hóa ghi trên hóa đơn khoảng 4 nghìn tỉ đồng.

Trước tình trạng “nhức nhối” trên, Tổng cục Thuế ban hành Công văn 1798/TCT-TTKT năm 2023 về việc rà soát, xử lý hóa đơn không hợp pháp của các doanh nghiệp rủi ro về hóa đơn. Đồng thời, chính thức công bố danh sách 524 DN rủi ro về hóa đơn trên cả nước và yêu cầu cục thuế địa phương rà soát, kiểm tra DN sử dụng hóa đơn của đơn vị này. Đây là động thái phù hợp trong bối cảnh việc phát hành, mua bán trái phép HĐĐT ngày càng diễn biến tinh vi, phức tạp; không chỉ gây thất thu lớn về thuế cho ngân sách Nhà nước (NSNN), mà còn phản ánh không đúng thực trạng môi trường kinh doanh, gây bất lợi cho các tổ chức, DN, cá nhân kinh doanh tuân thủ pháp luật.

Do đó, thực hiện chỉ đạo của Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế, Cục Thuế tỉnh đã chỉ đạo toàn ngành tăng cường quản lý, giám sát việc phát hành, sử dụng HĐĐT; đẩy mạnh các biện pháp rà soát, kiểm tra hóa đơn nhằm ngăn chặn gian lận trong việc sử dụng hóa đơn. Ngoài thành lập Ban Chỉ đạo và triển khai Tổ phòng, chống gian lận về HĐĐT; Cục Thuế tỉnh còn chủ động tham mưu với UBND tỉnh ban hành văn bản chỉ đạo các sở, ngành, đoàn thể tỉnh phối hợp chặt chẽ với cơ quan thuế trong công tác quản lý thuế nói chung, quản lý HĐĐT nói riêng. Đồng thời, phối hợp thường xuyên với các cơ quan báo, đài địa phương tuyên truyền chính sách pháp luật về thuế, HĐĐT để người nộp thuế hiểu rõ những hệ quả pháp lý của những hành vi vi phạm về mua bán, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp.

Từ 1/1- 30/6, đã có hơn 12,6 triệu HĐĐT được lập. Tổng số thu NSNN đạt 3.865 tỉ đồng, bằng 67,7% dự toán Bộ Tài chính, HĐND tỉnh giao; bằng 82,9% so với cùng kỳ năm trước.

Thanh tra, giám sát việc phát hành hoá đơn

Nhằm ngăn chặn và phòng ngừa vi phạm sử dụng hóa đơn, Cục Thuế tỉnh đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo các phòng, Chi cục Thuế thực hiện các biện pháp ngăn chặn, xử lý các trường hợp vi phạm; chỉ đạo các đơn vị chức năng triển khai rà soát DN có nghi vấn về gian lận trong mua bán hóa đơn; tổ chức các hội nghị tăng cường quản lý phòng chống gian lận về HĐĐT; xây dựng kế hoạch tổng thể, có tính hệ thống để phổ biến, giáo dục pháp luật về thuế. Từ đó, hạn chế tối đa xảy ra các vi phạm về phát hành, sử dụng HĐĐT.

Đồng chí Nguyễn Huy Hồng - Cục trưởng Cục Thuế tỉnh cho biết: Cục Thuế đã chỉ đạo các đơn vị trong ngành tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc phát hành, sử dụng HĐĐT để kịp thời ngăn chặn, đẩy lùi và xóa bỏ tình trạng mua bán hóa đơn. Đẩy mạnh sử dụng công nghệ thông tin, ứng dụng AI trong quản lý HĐĐT để đưa ra DN có dấu hiệu rủi ro cao trong sử dụng HĐĐT. Tập trung rà soát, theo dõi người nộp thuế có sử dụng số lượng lớn hóa đơn, người nộp thuế xuất hóa đơn trong một ngày (tuần, tháng) có số lượng lớn, tăng đột biến; người nộp thuế mới thành lập, kinh doanh đa ngành nghề, ăn uống, bán buôn, bán lẻ... NNT liên tục thay đổi địa điểm kinh doanh, người đại diện, NNT sử dụng hóa đơn của đơn vị bỏ địa chỉ kinh doanh… để yêu cầu giải trình tại cơ quan thuế hoặc đề xuất kiểm tra đột xuất tại trụ sở DN.

Bên cạnh đó, Cục Thuế chỉ đạo cơ quan thuế các cấp phối hợp với chính quyền địa phương xác minh tình trạng hoạt động của DN, thông báo về việc DN không hoạt động tại địa chỉ đăng ký nhằm ngăn chặn việc DN tiếp tục sử dụng hóa đơn; gửi công văn cảnh báo DN rủi ro cao về thuế, hóa đơn cho các cơ quan thuế để phối hợp kiểm tra, rà soát. Tăng cường đối chiếu thông tin giữa dữ liệu NNT tại hồ sơ khai thuế và dữ liệu HĐĐT đã khởi tạo để đưa ra danh sách NNT có sự sai lệch giữa hồ sơ và dữ liệu; đảm bảo DN khai đúng, đủ, không trì hoãn thời gian nộp thuế. Đồng thời, công khai, xử lý các trường hợp vi phạm, tạo tính răn đe các đối tượng đã và đang có ý định vi phạm pháp luật về hóa đơn; chủ động phối hợp với cơ quan cảnh sát điều tra hoặc chuyển hồ sơ xử lý theo quy định đối với người nộp thuế có hành vi vi phạm về hóa đơn.

Tuy nhiên, để ngăn chặn triệt để việc NNT gian lận trong sử dụng HĐĐT, bên cạnh nỗ lực của ngành Thuế, cần có sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt của các ngành chức năng khác. Đồng thời, cần nghiên cứu siết chặt quy định thành lập DN mới; kiểm soát thông tin của cá nhân tham gia thành lập, quản lý DN. Có như vậy, việc ngăn chặn mua bán HĐĐT mới thực sự có hiệu quả.

Thanh Trà