Nỗi lo bị đồ gia dụng rình mò

Khi Amazon mua công ty robot hút bụi iRobot, nhiều người nhanh chóng tìm cách hạn chế hãng thu thập thông tin cá nhân của mình.

Robot hút bụi Roomba và tính năng vẽ bản đồ nhà người dùng. Ảnh: PCMag

Đầu tháng 8, Amazon đạt thỏa thuận mua lại iRobot, công ty chế tạo robot hút bụi Roomba, với giá 1,7 tỷ USD. Điều này khiến nhiều người lo ngại về khả năng bảo mật thông tin cá nhân và tìm phương án ngăn nhà sản xuất tiếp cận dữ liệu riêng của họ.

“Tất cả đều liên quan đến thông tin cá nhân”, David Vaile, chuyên gia thuộc Tổ chức Riêng tư Australia (APF), cho hay. Những người ủng hộ quyền riêng tư của người dùng như Vaile sợ robot hút bụi sẽ giúp Amazon thu thập thông tin về cấu trúc nhà ở của người dùng thông qua tính năng vẽ bản đồ trên nhiều sản phẩm của iRobot.

Amazon chưa công bố họ sẽ làm gì với nguồn dữ liệu của iRobot, nhưng nhấn mạnh luôn bảo đảm riêng tư cho người dùng và không bán dữ liệu ra ngoài.

“Các tập đoàn công nghệ luôn tập trung thu thập dữ liệu. Mọi sản phẩm và dịch vụ của họ đều là miếng mồi thu hút khách hàng, giúp tìm kiếm những người dùng thiếu cảnh giác. Họ ngày càng tìm nhiều cách để do thám người dùng, qua đó lợi dụng và tác động vào họ”, Vaile nói.

Ở mức độ nhẹ, dữ liệu thu được từ thiết bị thông minh có thể giúp nhà sản xuất tìm cách bán nhiều sản phẩm hơn thông qua nghiên cứu thói quen người dùng. Chúng cũng có thể ghi lại những cuộc trò chuyện và hình ảnh trong nhà, trong khi luôn tồn tại nguy cơ tin tặc xâm nhập để thu thập dữ liệu riêng tư.

Xét về quan điểm bảo mật, ngôi nhà an toàn nhất là ngôi nhà không có thiết bị thông minh nào. “Câu trả lời đơn giản là đừng sử dụng chúng. Bất kỳ thiết bị mới nào cũng sẽ bắt người dùng trả giá về an toàn dữ liệu và riêng tư. Hệ thống càng đơn giản càng tốt”, Vaile nói.

Đơn giản hóa thiết bị thông minh có nghĩa là vô hiệu hóa một số tính năng nhất định, cũng như cẩn trọng với những thiết bị sắp mua. Andre Lackmann, chuyên gia IT tại Sydney, sở hữu nhiều thiết bị thông minh nhưng không lắp camera an ninh tại nhà, nhằm giúp ông hạn chế nhiều mối đe dọa về an ninh và riêng tư.

“Hãy tưởng tượng hậu quả nếu mất dữ liệu. Tôi sẽ không gặp vấn đề gì lớn nếu nhà sản xuất hoặc tin tặc thu được thông tin về thời gian bật tắt đèn hay nhiệt độ phòng khách của tôi. Nhưng nếu họ thu được video quay trong phòng ngủ, đó sẽ là điều rất nguy hiểm”, ông nói.

Matt Furnell và Justin Kern, chuyên gia tại công ty lắp đặt nhà thông minh JFK Automation, cho rằng chìa khóa của việc bảo mật dữ liệu là tránh xa mọi dịch vụ đám mây và thiết bị kết nối Internet. “Bạn sẽ nằm trong tay các nhà sản xuất ngay khi kết nối vào Internet. Hãy hạn chế tối đa những gì có thể cung cấp cho họ”, Furnell nói.

Kết nối đám mây là tính năng gắn liền với nhiều thiết bị, nhưng người dùng cũng có thể tìm cách giải quyết với không ít sản phẩm, như chuyển hình ảnh từ máy quay an ninh vào ổ đĩa cứng lưu trữ tại nhà, thay vì đồng bộ chúng lên máy chủ của nhà sản xuất. Tính năng hỗ trợ trên loa như Alexa hay Siri cũng sẽ phải loại bỏ nếu người dùng muốn tránh dùng công nghệ đám mây.

Với các khách hàng lo ngại về riêng tư, JFK Automation ngắt hoàn toàn hệ thống khỏi mạng Internet. Điều đó khiến người dùng phải hy sinh khả năng điều khiển thiết bị từ xa và phải vận hành chúng bằng ứng dụng offline.

Đặt thiết bị thông minh vào lớp mạng riêng biệt so với máy tính và điện thoại cũng giúp cải thiện an ninh. “Tôi thiết lập mạng riêng cho toàn bộ sản phẩm tự động trong nhà, cùng một lớp mạng khác cho thiết bị chứa thông tin cá nhân như máy tính. Nếu thiết bị thông minh bị xâm nhập, chúng vẫn tách biệt với các dữ liệu quan trọng”, Lackmann nói.

Để xác định bao nhiêu sản phẩm trong nhà phụ thuộc vào Internet, Furnell đề xuất người dùng ngắt mạng trong thời gian ngắn để xem thiết bị nào ngừng hoạt động. Họ có thể quyết định ngắt thiết bị này khỏi mạng Internet nếu cảm thấy chúng không cần kết nối.

Vô hiệu hóa tính năng trợ giúp bằng giọng nói và che kín camera trong nhà khi không cần thiết cũng là biện pháp bảo vệ người dùng.

Một số thiết bị có tùy chọn ngăn chia sẻ dữ liệu phân tích với nhà sản xuất, nhưng chúng vẫn có thể lưu trữ thông tin cá nhân và người dùng cần tự tay xóa bỏ. Dù vậy, Vaile cảnh báo chỉnh sửa tùy chọn riêng tư chỉ mang lại “cảm nhận sai lầm về quyền kiểm soát”.

“Những siêu dữ liệu không bị ảnh hưởng bởi tùy chọn mới là yếu tố quan trọng với người dùng và nhà sản xuất. Nếu muốn sở hữu nhà thông minh, bạn phải chấp nhận thực tế rằng mình sẽ đánh đổi nhiều thông tin riêng tư”, Vaile nói thêm.

Theo Vnexpress