Cơn ác mộng AI cướp việc làm có thể sẽ không xảy ra nhanh như chúng ta tưởng

Khi mối lo ngại về các công cụ Trí tuệ Nhân tạo (AI) khiến người lao động mất việc làm lên đến đỉnh điểm trên toàn cầu, một nghiên cứu mới cho thấy các nền kinh tế chưa sẵn sàng cho kịch bản này.

Nghiên cứu mới phát hiện ra rằng tác động của AI lên thị trường lao động có thể sẽ chậm hơn nhiều so với những lo ngại trước đây.

Điều này mang tới hy vọng cho các nhà hoạch định chính sách, trong bối cảnh họ đang tìm cách chống lại các tác động xấu tới thị trường lao động liên quan đến sự phát triển của AI.

Theo CNN, trong một nghiên cứu được công bố tuần trước, các nhà nghiên cứu tại Phòng Thí nghiệm Khoa học Máy tính và Trí tuệ Nhân tạo của Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) (Mỹ) đã tìm cách định lượng câu hỏi - không chỉ liệu AI sẽ tự động hóa công việc của con người hay không, mà còn khi nào điều này có thể xảy ra.

Các nhà nghiên cứu cuối cùng đã phát hiện ra rằng phần lớn các công việc trước đây được xác định là dễ bị ảnh hưởng bởi AI sẽ không mang lại lợi ích kinh tế cho người sử dụng lao động khi tự động hóa vào thời điểm hiện tại.

Ví dụ, một phát hiện quan trọng là chỉ có khoảng 23% tiền lương trả cho con người hiện nay cho những công việc có thể được thực hiện bằng các công cụ AI sẽ mang lại hiệu quả về mặt chi phí để người sử dụng lao động thay thế bằng máy móc ngay bây giờ.

Robot được trưng bày tại Triển lãm Di động Thế giới 2023 ở Barcelona (Tây Ban Nha). (Ảnh: AFP/TTXVN)

Mặc dù điều này có thể thay đổi theo thời gian, nhưng những phát hiện tổng thể cho thấy sự gián đoạn việc làm do AI có thể sẽ diễn ra với tốc độ dần dần.

Neil Thompson, một trong những tác giả của nghiên cứu và là Giám đốc Dự án Nghiên cứu Công nghệ Tương lai tại Phòng Thí nghiệm Khoa học Máy tính và Trí tuệ Nhân tạo của MIT, cho biết: “Trong nhiều trường hợp, [sử dụng] con người là cách tiết kiệm chi phí hơn và hấp dẫn hơn về mặt kinh tế để thực hiện công việc - ở thời điểm hiện nay.”

“Những gì chúng ta đang thấy là mặc dù có rất nhiều tiềm năng để AI thay thế các nhiệm vụ, nhưng điều đó sẽ không xảy ra ngay lập tức” - Thompson nói thêm.

Ông đồng thời cho biết giữa những tin tức về việc robot đảm nhận công việc, “điều thực sự quan trọng là phải suy nghĩ về tính kinh tế của việc thực sự triển khai các hệ thống này.”

Trong nghiên cứu, Thompson và nhóm của ông đã phân tích phần lớn các công việc trước đây được xác định là “tiếp xúc với AI” hoặc “có nguy cơ bị mất vào tay AI,” đặc biệt là trong lĩnh vực thị giác máy tính.

Sau đó, các nhà nghiên cứu xem xét mức lương trả cho những người lao động hiện đang làm những công việc này và tính toán xem chi phí để sử dụng một công cụ tự động thay thế là bao nhiêu.

Ví dụ: Một nhân viên bán lẻ hiện có thể chịu trách nhiệm kiểm tra trực quan hàng tồn kho hoặc đảm bảo rằng giá niêm yết trong toàn bộ cửa hàng đối với một số mặt hàng cụ thể là chính xác.

Thompson lưu ý một cỗ máy được đào tạo về thị giác máy tính có thể thực hiện công việc này về mặt kỹ thuật, nhưng ở giai đoạn này, việc người sử dụng lao động trả tiền cho một công nhân con người để đảm nhận việc đó vẫn có ý nghĩa nhất về mặt kinh tế.

Công nhân làm việc tại nhà máy của hãng sản xuất ôtô Ford tại Dearborn, Michigan (Mỹ). (Ảnh: AFP/ TTXVN)

“Có lý do khiến AI chưa xuất hiện ngay lập tức ở mọi nơi” - Thompson nói. “Có một nền kinh tế đằng sau đó.”

“Và tôi nghĩ điều này thực sự gợi nhớ đến những điều chúng ta đã thấy với những công nghệ khác” - ông nói.

Giống như những gián đoạn công nghệ cao cấp trước đây đối với thị trường lao động, chẳng hạn như sự trỗi dậy của các nền kinh tế sản xuất thay thế nền kinh tế nông nghiệp, sự gián đoạn việc làm của AI có thể sẽ diễn ra từ từ hơn là đột ngột.

Điều này đồng nghĩa các nhà hoạch định chính sách, người sử dụng lao động và thậm chí cả người lao động có thể bắt đầu chuẩn bị và thích ứng tốt nhất với những thay đổi sắp tới, ngay từ bây giờ.

Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) mới đây cảnh báo gần 40% việc làm trên toàn cầu có thể bị ảnh hưởng bởi sự phát triển của AI và xu hướng này có thể sẽ làm trầm trọng thêm tình trạng bất bình đẳng hiện nay.

Trong một bài blog, Giám đốc IMF Kristalina Georgieva kêu gọi các chính phủ nỗ lực thiết lập mạng lưới an toàn xã hội hoặc các chương trình đào tạo lại để chống lại tác động của sự gián đoạn của AI.

Nghiên cứu mới của Thompson và nhóm của ông tại MIT có thể giúp các nhà hoạch định chính sách hiểu rõ hơn về “lịch trình” mà họ nên suy ngẫm khi tìm kiếm giải pháp nhằm cải thiện những tác động tồi tệ nhất của AI đối với thị trường lao động.

Theo Vietnam+