Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng

Hiện nay, hệ thống sản xuất, phân phối hàng hóa trên địa bàn tỉnh ngày càng phát triển, người tiêu dùng (NTD) có nhiều cơ hội lựa chọn, sử dụng hàng hóa. Tuy nhiên, tình trạng sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng vẫn còn diễn biến phức tạp, gây ảnh hưởng đến tâm lý của NTD và những doanh nghiệp sản xuất uy tín. Thời gian qua, các cấp chính quyền cùng cơ quan chức năng trên địa bàn tỉnh đã tích cực vào cuộc, thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm bảo đảm quyền và lợi ích của NTD, góp phần minh bạch, lành mạnh hóa thị trường, tạo sự cạnh tranh bình đẳng giữa các doanh nghiệp.

Đội quản lý thị trường số 1 - TP.Việt Trì kiểm tra nguồn gốc thực phẩm nhằm kiểm soát chất lượng, đảm bảo sức khỏe cho người tiêu dùng.

Hàng giả, hàng kém chất lượng vẫn phức tạp

Thời gian gần đây, trên các phương tiện thông tin đại chúng thường xuyên thông tin về hàng loạt vụ việc sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng như thực phẩm bẩn, sản xuất sữa, thuốc, thực phẩm chức năng giả... với quy mô, số lượng lớn bị phát hiện, triệt phá, khiến dư luận xôn xao, lo lắng.

Gần đây nhất, ngày 24/4, Công an tỉnh Phú Thọ đã đột kích, khám xét khẩn cấp xưởng sản xuất và kho hàng của Công ty TNHH Famimoto Việt Nam - khu Đồng Đồi, xã Thụy Vân, TP.Việt Trì. Tại đây, cơ quan công an đã phát hiện, tạm giữ hơn 71 nghìn lít dầu ăn, khoảng 40 tấn mì chính, 22 tấn hạt nêm, 9 tấn bột canh giả. Ngoài ra, cơ quan Công an còn tạm giữ gần 84 tấn phụ gia các loại dùng để sản xuất, san chiết các loại mì chính, hạt nêm, bột canh giả nói trên và 1.593.513 vỏ bao bì, can nhựa đựng sản phẩm cùng dây chuyền sản xuất đóng gói. Bước đầu, Cơ quan điều tra xác định, Công ty TNHH Famimoto Việt Nam đã tiêu thụ ra thị trường 144 tấn dầu ăn; 118 tấn bột canh, 363 tấn hạt nêm giả. Ngoài ra, cơ quan Công an còn làm rõ hơn 1.220 tấn mì chính có dấu hiệu vi phạm về chỉ dẫn tem mác.

Đây là 1 trong số nhiều vụ việc hàng nhái, hàng giả, hàng kém chất lượng bị cơ quan chức năng phát hiện và xử lý. Qua các vụ việc được phanh phui cho thấy sự liều lĩnh và tinh vi của đối tượng, tìm mọi cách lợi dụng những kẽ hở trong các quy định pháp luật để sản xuất, buôn bán hàng giả.

Hiện nay, trong bối cảnh thương mại điện tử “bùng nổ”, thói quen mua hàng của người dân dần thay đổi từ truyền thống sang online. Vì thế, hoạt động sử dụng các trang thương mại điện tử, ứng dụng điện tử, các trang mạng xã hội để livetreams bán hàng qua facebook, zalo, shopee, tiktok... ngày càng phát triển, các đối tượng làm ăn phi pháp cũng đã lợi dụng các nền tảng để quảng cáo, kinh doanh hàng lậu, hàng giả, hàng cấm, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ khiến NTD càng dễ mua phải các loại hàng giả, hàng nhái...

Chị Lương Thị Thu Hà- xã Trưng Vương, TP.Việt Trì cho biết: Hằng ngày, mỗi khi lướt các nền tảng mạng xã hội, tôi dễ dàng bắt gặp những phiên phát trực tiếp của các cá nhân, nhãn hàng thu hút, nhờ tung ra các mã ưu đãi, nhiều đợt giảm giá sâu, với nhiều mặt hàng tiêu dùng phong phú như thực phẩm, quần áo, mỹ phẩm, đồ gia dụng... Chính vì vậy, không ít lần tôi đã mua phải hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, không đảm bảo chất lượng, rơi vào tình trạng “bỏ đi thì tiếc, sử dụng thì không yên tâm”... Sau mỗi lần như vậy, tôi đã ý thức hơn trong việc tìm hiểu hàng hoá chính hãng để lựa chọn, mua sắm, tránh tình trạng lãng phí, điều quan trọng nhất là sản phẩm mua về phải đảm bảo an toàn cho sức khoẻ, sử dụng bền lâu.

Trên thực tế, tình trạng hàng giả, hàng nhái, kém chất lượng vẫn xuất hiện, len lỏi vào mọi ngóc ngách của đời sống xã hội, từ thực phẩm bẩn, không rõ nguồn gốc đến thuốc men, đồ gia dụng, mỹ phẩm... Các đối tượng làm hàng giả, hàng nhái dùng công nghệ rất tinh vi để trốn tránh việc kiểm tra của cơ quan chức năng cũng như đánh lừa NTD. Hàng giả được “biến tướng” dưới nhiều hình thức, có thể là làm giả bao bì, nhãn mác, tinh vi hơn là giả công dụng rất khó phát hiện, chỉ khi người tiêu dùng mua về sử dụng mới biết. Mua phải hàng giả không đơn thuần chỉ là việc “ném tiền qua cửa sổ” mà điều đáng lo ngại hơn là việc tiêu thụ, sử dụng phải những loại hàng giả như thuốc chữa bệnh, sữa, thực phẩm bẩn gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, thậm chí tính mạng của NTD.

Người tiêu dùng có nhiều sự lựa chọn khi mua thực phẩm tại Siêu thị GO Việt Trì.

Những hoạt động thiết thực

Những hành vi sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng còn “đất sống” là do những thủ đoạn lừa dối tinh vi của các đối tượng sản xuất kinh doanh không chân chính; một bộ phận NTD chuộng giá rẻ, chưa trang bị nhiều kiến thức về phân biệt hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng... Vì vậy, việc bảo vệ quyền lợi NTD không chỉ mang lại lợi ích tiêu dùng mà còn thúc đẩy xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh cho doanh nghiệp, hộ sản xuất kinh doanh, tạo động lực quan trọng cho nền kinh tế phát triển ổn định.

Những năm qua, công tác bảo vệ quyền lợi NTD luôn được các cấp, ngành, địa phương trong tỉnh quan tâm; trong đó tích cực phối hợp đẩy mạnh tuyên truyền với nhiều nội dung và hình thức phong phú, tập trung tuyên truyền về Luật Bảo vệ quyền lợi NTD, các nghị định, thông tư liên quan; đồng thời đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”; có những cảnh báo NTD lựa chọn cách thức mua hàng, các dấu hiệu nhận biết hàng thật, hàng giả, hàng kém chất lượng...

Là một trong những lực lượng chủ lực, Công an tỉnh luôn chủ động nắm chắc tình hình địa bàn, đối tượng, tuyến, lĩnh vực, triển khai hiệu quả các đợt cao điểm, kế hoạch chuyên đề tấn công, trấn áp tội phạm, tập trung đấu tranh với tội phạm buôn lậu, sản xuất, buôn bán, vận chuyển, tàng trữ hàng cấm, hàng giả và gian lận thương mại, nhất là các đường dây, ổ nhóm, tụ điểm có quy mô lớn và tính chất phức tạp. Phối hợp với các lực lượng chức năng hải quan, quản lý thị trường, thuế, công thương và một số cơ quan liên quan đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra các lĩnh vực địa điểm có nhiều hoạt động sản xuất kinh doanh, tiêu dùng, kịp thời phát hiện và xử lý tận gốc các hành vi vận chuyển, buôn bán, tàng trữ hàng lậu, gian lận thương mại, hàng cấm, hàng giả, hàng kém chất lượng, vi phạm về vệ sinh an toàn thực phẩm...

Lực lượng chức năng giám sát việc tiêu hủy thực phẩm bẩn tại thành phố Việt Trì.

Công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường được tăng cường và có sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan chức năng trong công tác đấu tranh chống vận chuyển, buôn bán hàng cấm, hàng nhập lậu, hàng giả, gian lận thương mại, đã góp phần phát hiện, xử lý nhiều vụ việc vi phạm về hàng hoá trên địa bàn tỉnh. Từ năm 2020 đến hết tháng 3 năm 2025, Cục quản lý thị trường tỉnh (Chi cục quản lý thị trường- Sở Công Thương) đã kiểm tra gần 9.000 vụ, trong đó có trên 6.000 vụ vi phạm, thu nộp NSNN trên 20 tỷ đồng; ngành Nông nghiệp tổ chức 21 cuộc kiểm tra (7 cuộc chuyên ngành và 14 cuộc liên ngành) đối với 154 lượt cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm, xử phạt 2 cơ sở; thẩm định điều kiện đảm bảo an toàn thực phẩm đối với 175 lượt cơ sở thực phẩm nông, lâm, thủy sản; ngành Y tế kiểm tra 53 cuộc, 25 tổ chức, cá nhân vi phạm, số tiền xử phạt vi phạm hành chính 114 triệu đồng.

Mặc dù đã đạt được những kết quả tích cực, song trên thực tế cho thấy nhận thức của một bộ phận NTD còn hạn chế chưa thực hiện đúng nghĩa vụ khi mua, sử dụng hàng hoá trước khi giao nhận theo quy định, một số có tâm lý ngại va chạm, nên không phản ánh, khiếu nại kịp thời đến cơ quan quản lý Nhà nước. Việc quản lý, giám sát và xử lý các hành vi xâm phạm quyền lợi NTD trên môi trường kinh doanh thương mại điện tử gặp nhiều khó khăn do thiếu công cụ kỹ thuật, hành lang pháp lý và nhân sự...

Trao đổi về vấn đề này, đồng chí Đặng Việt Phương- Phó Giám đốc Sở Công Thương cho biết: Nhiệm vụ trọng tâm đặt ra đối với các lực lượng chức năng là tăng cường hơn nữa công tác phối hợp tuyên truyền, phổ biến pháp luật, thông tin cho NTD nhận biết về hàng giả, hàng kém chất lượng một cách thường xuyên, liên tục. Đồng thời, đẩy mạnh đào tạo, bồi dưỡng nâng cao kỹ năng, nghiệp vụ cho đội ngũ quản lý thị trường, những người hoạt động trong lĩnh vực bảo vệ NTD; tiếp tục theo dõi sát diễn biến thị trường, kiểm tra, giám sát các cơ sở sản xuất, kinh doanh, khuyến khích NTD “tẩy chay” hàng hóa của doanh nghiệp vi phạm quyền lợi NTD... Bên cạnh sự vào cuộc tích cực của cơ quan chức năng, NTD cần chủ động tìm hiểu, nắm chắc các quyền lợi khi giao dịch mua bán; tích cực phản ánh thông tin về các hành vi xâm phạm quyền lợi NTD đến các đơn vị có thẩm quyền để có biện pháp xử lý; kiên quyết “nói không” với những sản phẩm không được minh bạch thông tin và những tổ chức, cá nhân cung cấp hàng hóa, dịch vụ nhưng xem nhẹ quyền lợi, sức khỏe của NTD... Tất cả hãy cùng chung tay xây dựng môi trường tiêu dùng lành mạnh, bảo vệ quyền lợi chính đáng của NTD.

Anh Thơ