Gỡ khó cho xử lý rác thải sinh hoạt

Cùng với phát triển kinh tế-xã hội, sự gia tăng dân số và tốc độ đô thị hóa nhanh đã khiến cho lượng rác thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh ngày càng nhiều. Trong khi đó, việc kiểm soát, xử lý các loại rác thải còn nhiều hạn chế, đã tác động tiêu cực đến hệ sinh thái, môi trường sống và sức khỏe của người dân. Để từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống người dân, UBND tỉnh đã xây dựng Đề án thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải trên địa bàn tỉnh hướng đến mục tiêu hiện đại, đảm bảo môi trường.

Công trình nhà máy chính của Nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt phát điện xã Trạm Thản (Phù Ninh) đã hoàn thành khoảng 84% khối lượng công việc.

Quá tải các điểm tập kết

Theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường, đến hết năm 2023, tỷ lệ thu gom và xử lý rác thải sinh hoạt đô thị và khu dân cư tập trung trên địa bàn tỉnh đạt 85,6%; chủ yếu ở khu vực đồng bằng, khu ven đô thị và khu vực trung tâm xã. Các khu dân cư còn lại, rác thải được người dân tự xử lý bằng hố chôn lấp tại gia đình, bằng các bể chứa rác đặt ven đường theo hướng dẫn của chính quyền địa phương hoặc tự phát.

Hiện nay, tại thành phố Việt Trì, thị xã Phú Thọ và 5 thị trấn khác, rác thải được thu gom, vận chuyển về Nhà máy chế biến phế thải đô thị Việt Trì để xử lý, chế biến thành phân compost theo công nghệ hiếu khí phục vụ cho việc phát triển nông lâm nghiệp. Còn các huyện khác, rác thải sinh hoạt được xử lý bằng chôn lấp tạm thời và đốt. Tất cả các biện pháp xử lý rác thải sinh hoạt tại địa phương đều chưa đảm bảo yêu cầu, gây ô nhiễm môi trường tại khu vực xử lý.

Nhà máy chế biến phế thải đô thị Việt Trì được xây dựng và đi vào hoạt động từ năm 1998, với công suất thiết kế là 60 tấn/ngày. Hiện Nhà máy đang hoạt động quá tải gấp 4 lần; bãi chôn lấp chất thải trơ không còn khả năng đáp ứng, tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cao, nhất là khi mưa to kéo dài.

Các lò đốt rác thải đang hoạt động tại các địa phương cũng chưa đáp ứng đủ yêu cầu về bảo vệ môi trường, yêu cầu kỹ thuật quy định, chưa được đầu tư đầy đủ các công trình phụ trợ như nhà phơi rác, hệ thống xử lý nước rác, chôn lấp chất thải trơ hoặc tro xỉ, phun chế phẩm diệt côn trùng... Nhiều lò đốt rác đã xuống cấp nghiêm trọng (hầu hết các lò đốt đã dừng hoạt động) gây ô nhiễm môi trường khu vực xung quanh, đặc biệt là mùi và khí thải.

Đồng chí Nguyễn Bá Thọ- Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết: “Sở thường xuyên kiểm tra, giám sát việc chấp hành các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường tại các cơ sở thu gom, vận chuyển xử lý rác thải sinh hoạt. Hằng năm, UBND tỉnh đều phân bổ kinh phí sự nghiệp môi trường để thực hiện các nhiệm vụ về bảo vệ môi trường, trong đó có hoạt động thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải”.

Theo đó, giai đoạn 2016-2020, công tác thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải sinh hoạt được đầu tư gần 282 tỷ đồng, trong đó ngân sách Trung ương 27,71 tỷ đồng, ngân sách tỉnh 84,72 tỷ đồng, ngân sách huyện 53,26 tỷ đồng, ngân sách xã 1,64 tỷ đồng và nguồn thu phí, giá dịch vụ thu gom, vận chuyển rác 113,75 tỷ đồng.

Giai đoạn 2021-2025, dự toán kinh phí thực hiện Đề án thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải sinh hoạt trên 714 tỷ đồng. UBND tỉnh đã bố trí kinh phí 3,95 tỷ đồng để cải tạo, nâng cấp, khoanh vùng khu vực chôn lấp rác thải trơ tại Nhà máy chế biến phế thải đô thị Việt Trì ở phường Vân Phú; đầu tư ô chôn lấp chất thải trơ tại Trạm Thản, giảm quá tải cho Nhà máy chế biến phế thải đô thị Việt Trì 6,3 tỷ đồng.

Hoàn thành xây dựng hạ tầng Khu liên hiệp xử lý chất thải rắn Trạm Thản và thu hút đầu tư, dự án “Đầu tư xây dựng Nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt phát điện tại xã Trạm Thản, huyện Phù Ninh” công suất giai đoạn I là 500 tấn/ngày; đầu tư bổ sung 4 lò đốt (nâng tổng số lò đót đã được đầu tư lên 12 lò), vận hành các bãi chôn lấp để xử lý rác thải sinh hoạt cho các huyện phục vụ cho công tác xử lý rác thải tại chỗ của các địa phương.

Đội thu gom, xử lý rác thải xã Bản Nguyên (Lâm Thao) thu gom rác tập kết tại bãi tập trung của xã để mang đi xử lý.

Tập trung tháo gỡ khó khăn

Để giải quyết những khó khăn về xử lý rác thải sinh hoạt đảm bảo môi trường, những năm gần đây, tỉnh đã quyết liệt chỉ đạo và tháo gỡ khó khăn đẩy nhanh tiến độ xây dựng Nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt phát điện tại xã Trạm Thản, huyện Phù Ninh. Tuy nhiên, sau hơn 7 năm triển khai dự án vẫn chưa thể đi vào hoạt động.

Theo tiến độ thì đến tháng 7/2023, Nhà máy phải hoàn thành và chạy thử, nhưng đến nay dự án mới đạt 80% khối lượng. Dự án chậm tiến độ là do vẫn còn một số hạng mục chưa được triển khai hoặc triển khai ít như khu vực sản xuất phụ trợ gồm bể nước cứu hỏa, khu xử lý nước thải, bể AO, bể điều hòa, bể gom nước mưa, phòng trạm cân, tòa nhà tổng hợp,... có một số hạng mục đang được triển khai nhưng khối lượng hoàn thành ít; nhiều hạng mục chưa được triển khai xây dựng như tháp làm mát, nhà bơm tổng hợp, trạm xử lý nước thô tích hợp, trạm tăng áp, phòng bảo dưỡng tro bay,...

Bên cạnh đó, công tác bồi thường giải phóng mặt bằng đối với đường điện 110KV, tuyến đường cấp, thoát nước của nhà máy hiện tại mới được UBND huyện Phù Ninh hoàn thành xong công tác kiểm đếm, đang lên phương án bồi thường.

Ông Li Ai Jun- Tổng Giám đốc Công ty TNHH năng lượng môi trường Tianyu Phú Thọ cho biết nguyên nhân chậm tiến độ đó là: “Dịch bệnh COVID-19 đã khiến công tác xây dựng bị gián đoạn, thiếu lao động thi công do thay đổi chính sách nhập cảnh của nhà nước Việt Nam và chính sách xuất cảnh của các quốc gia nước ngoài. Bên cạnh đó, nguồn cung hàng hóa vật tư, nguyên vật liệu phục vụ công tác xây dựng trở nên khan hiếm. Việc cắt điện luân phiên vào các ngày lẻ trong tháng 6, tháng 7/2023, gây ảnh hưởng đến tiến độ thi công xây dựng... Chúng tôi cam kết sẽ hoàn thành dự án trong năm 2024”.

Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, nhằm tháo gỡ khó khăn với nhiệm vụ được giao, Sở Xây dựng cùng các sở, ngành liên quan sẽ tiếp tục theo dõi, đôn đốc các cơ quan, đơn vị liên quan khẩn trương triển khai thực hiện dự án Nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt, phát điện tại xã Trạm Thản, huyện Phù Ninh theo đúng cam kết của Nhà đầu tư.

Đồng chí Đào Hoàng Chinh- Phó Giám đốc Sở Xây dựng cho biết: “Tại thời điểm triển khai dự án, nhà đầu tư còn thực hiện một số dự án đầu tư xây dựng Nhà máy xử lý rác lớn tại một số địa bàn trên cả nước (Hà Nội, Thanh Hóa,...) do vậy, chưa tập trung được toàn bộ nhân lực, vật lực để triển khai thực hiện dự án theo đúng tiến độ. Các công trình phía trong hàng rào nhà máy đã được giải phóng mặt bằng và cấp giấy phép xây dựng, Sở Xây dựng và các sở, ngành đã tổ chức làm việc với nhà đầu tư, yêu cầu hoàn thành việc xây dựng và lắp đặt thiết bị cho công trình trong tháng 8/2024. Các công trình bên ngoài nhà máy như: Công trình đường dây điện 110KV, công trình trạm bơm và tuyến ống cấp thoát nước, hiện tại UBND huyện Phù Ninh đang khẩn trương thực hiện công tác bồi thường giải phóng mặt bằng, sớm bàn giao cho nhà đầu tư để triển khai thi công xây dựng, hoàn thành đồng bộ các công trình thuộc dự án, sớm đưa vào vận hành, khai thác sử dụng”.

Dự án Nhà máy rác thải sinh hoạt, phát điện Phú Thọ do Công ty TNHH Năng lượng môi trường Tianyu Phú Thọ triển khai xây dựng tại xã Trạm Thản, huyện Phù Ninh có quy mô khoảng 10ha với tổng mức đầu tư khoảng 2.242 tỷ đồng. Khi đi vào hoạt động, trên 70% rác trên địa bàn tỉnh sẽ được thu gom, vận chuyển xử lý tập trung tại đây. Đây sẽ là nhà máy xử lý rác thải đạt quy chuẩn về bảo vệ môi trường, tái sử dụng rác thải như một nguồn tài nguyên thu hồi năng lượng phát điện; giải quyết áp lực thiếu chỗ chôn lấp rác thải hiện nay; đồng thời dự án cũng góp phần giải quyết việc làm, đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Thúy Hằng