Hỗ trợ phụ nữ sinh con đúng chính sách

Hỗ trợ phụ nữ là người dân tộc thiểu số (DTTS) thuộc hộ nghèo sinh con đúng chính sách theo Nghị định 39 của Chính phủ nhằm khuyến khích người dân thực hiện kế hoạch hóa gia đình (KHHGĐ), giúp nhận thức đầy đủ hơn lợi ích của việc dừng lại ở hai con để nuôi dạy cho tốt. Nhờ việc thực hiện Nghị định 39, chất lượng dân số ở một số xã vùng cao, vùng đặc biệt khó khăn thuộc huyện miền núi Tân Sơn đã được nâng lên, cuộc sống ngày càng cải thiện.

Cán bộ Trạm y tế xã Xuân Sơn tuyên truyền cho gia đình nhận hỗ trợ theo Nghị định 39 tuân thủ thực hiện đúng chính sách dân số.

Ngày 27/4/2015, Chính phủ ban hành Nghị định số 39/2015/NĐ-CP Quy định chính sách hỗ trợ cho phụ nữ thuộc hộ nghèo là người dân tộc thiểu số khi sinh con đúng chính sách dân số (Nghị định 39). Theo đó, đối tượng được hỗ trợ là phụ nữ DTTS hoặc phụ nữ người Kinh có chồng là người dân tộc thiểu số thuộc hộ nghèo, cư trú tại các đơn vị hành chính thuộc vùng khó khăn. Định mức hỗ trợ là hai triệu đồng/người.

Năm 2019, vợ chồng chị Bàn Thị Lý người dân tộc Dao ở khu Dù, xã Xuân Sơn sinh hạ cô con gái thứ hai. Đó cũng là thời điểm chị Lý được nhận hỗ trợ từ Nghị định 39 của Chính phủ. Hoàn cảnh khó khăn, chồng thường xuyên phải đi làm thuê xa nhà, nên vợ chồng chị quyết tâm kế hoạch hoá gia đình 11 năm mới sinh thêm.

Chị Lý tâm sự: “Vợ chồng tôi được bố mẹ cắt đất cho ở riêng từ khi mới sinh cháu đầu. Hơn chục năm ra ở riêng mà đến giờ vẫn chưa thoát khỏi cảnh nghèo. Chồng tôi đi làm thợ xây xa nhà, thỉnh thoảng mới về thăm nhà. Nhà nghèo quá, vốn không có, đất canh tác chỉ có một sào ruộng, sinh đông con sẽ không chỉ khổ mình mà còn khổ cho con. Biết vậy, nên năm 2019 sau khi sinh cháu thứ hai, tôi đã ký cam kết với cán bộ dân số xã là sẽ không sinh con thứ ba. Hiện, tôi đang sử dụng biện pháp tránh thai theo hướng dẫn của cán bộ trạm y tế xã”.

Trước đây, người dân ở xã vùng cao Xuân Sơn vẫn giữ quan niệm “đông con, đông của”, nên phụ nữ thường sinh nhiều con. Điều đó đã khiến nhiều gia đình rơi vào vòng luẩn quẩn đông con - nghèo đói. Với phương châm “đi từng ngõ, gõ từng nhà”, cán bộ dân số xã cùng cộng tác viên dân số thôn, bản đã vận động người dân hiểu đúng chính sách dân số, tạo điều kiện cho gia đình sinh ít con phát triển sản xuất, tự nguyện áp dụng các biện pháp tránh thai hiện đại. Kể từ năm 2016 đến nay, toàn xã đã có 15 phụ nữ được nhận hỗ trợ từ Nghị định 39. Đến cuối năm 2023, số trẻ sinh ra đã giảm so với cùng kỳ năm 2022.

Việc ký cam kết không sinh thêm con vừa nhận được sự quan tâm của Nhà nước thông qua số tiền hỗ trợ, các cặp vợ chồng vừa có điều kiện tập trung làm ăn để vươn lên thoát nghèo, các con được nuôi dạy trưởng thành. Đối với các gia đình DTTS sau khi ký cam kết sẽ thêm quyết tâm như lời khẳng định không sinh thêm con. Huyện miền núi, tỷ lệ đồng bào DTTS chiếm trên 80%, nhiều năm nay, Tân Sơn luôn quan tâm đến công tác dân số. Nghị định 39 là cơ sở pháp lý để triển khai chính sách xã hội đối với đồng bào DTTS nói chung và phụ nữ nghèo cư trú ở vùng sâu, vùng xa là người DTTS sinh con đúng chính sách nói riêng. Ngay từ những ngày đầu mới triển khai đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của phụ nữ nghèo là người DTTS và tác động lớn đến đối tượng thụ hưởng.

Bác sĩ CKI Đỗ Thị Thu Hiền - Phó Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Tân Sơn nhận định: “Công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách được triển khai thực hiện với những hình thức phù hợp, giúp đối tượng thụ hưởng nâng cao nhận thức về quyền, nghĩa vụ trong việc thực hiện đúng chính sách dân số. Năm 2023, toàn huyện tiếp tục có thêm 40 trường hợp được nhận hỗ trợ, nâng tổng số phụ nữ được hỗ trợ từ Nghị định 39 kể từ 2015 đến nay là 704 trường hợp với số tiền trên 1,4 tỷ đồng. Nhờ đó, huyện đã kiểm soát tốt các chỉ tiêu về tỷ lệ sinh con thứ ba và mất cân bằng giới tính khi sinh”.

Trao tiền hỗ trợ theo Nghị định 39 của Chính phủ cho người dân xã Thu Cúc.

Tuy nhiên, cùng với những kết quả đạt được, quá trình thực hiện chính sách tại một số xã đã gặp phải một số khó khăn, vướng mắc. Đối tượng thụ hưởng chính sách thường cư trú ở những địa bàn vùng sâu, vùng xa khiến công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách còn hạn chế, hiệu quả chưa cao.

Thực tế trong quá trình rà soát lập danh sách người nhận hỗ trợ, nhiều gia đình từ chối không làm hồ sơ kê khai bởi họ sợ vi phạm cam kết vì vẫn muốn sinh thêm con. Điều đó đã gây khó khăn trong công tác tuyên truyền, vận động của những cán bộ dân số trên địa bàn. Tính riêng năm 2023, toàn huyện có 10 phụ nữ đã nhận tiền hỗ trợ nhưng lại vi phạm chính sách dân số, trong đó có ba người đã nộp lại tiền hỗ trợ, còn bảy người vẫn chưa thể thu hồi.

Điều ý nghĩa nhất từ Nghị định 39 là đã giúp bà con DTTS ở vùng khó nâng cao nhận thức trong thực hiện chính sách DS-KHHGĐ. Mỗi đứa trẻ sinh ra tại thôn bản vùng cao trong gia đình nghèo DTTS cùng bản cam kết như lời động viên, nhắn nhủ về quyền và nghĩa vụ của người làm cha mẹ hãy thực hiện đúng chính sách dân số, dừng lại ở quy mô ít con để có điều kiện chăm sóc, nuôi dưỡng con cái, phát triển kinh tế gia đình, vươn lên xây dựng cuộc sống ấm no.

Hồng Nhung