“Mặc định” ý thức thượng tôn pháp luật

Chúng ta đều biết, pháp luật là hệ thống các quy tắc xử sự chung được quy định bởi Nhà nước và mang tính bắt buộc thực hiện với mọi chủ thể trong xã hội, hay nói cách khác, pháp luật là hệ thống các “khuôn thước”, quy định chặt chẽ, điều chỉnh hành vi của mọi tổ chức, cá nhân, là những “rào chắn” không được phép vượt qua. Pháp luật chi phối mọi mặt của đời sống xã hội, mọi người đều phải tuân thủ, chấp hành, không ai được phép đứng ngoài, đứng trên pháp luật.

Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, vẫn có những tổ chức, cá nhân vi phạm, thậm chí cố tình vi phạm pháp luật vì lợi ích riêng. Điều này lý giải vì sao xã hội lại quan tâm, bức xúc, lên án nhiều đối với những hành vi đó. Vì vậy, làm thế nào để định hình vững chắc, “mặc định” ý thức thượng tôn pháp luật, đưa khẩu hiệu “Sống, làm việc theo Hiến pháp và pháp luật” thấm sâu vào đời sống xã hội là trách nhiệm không của riêng ai, cần sự chung tay của toàn xã hội, trước hết là của chính mỗi cá nhân trong cộng đồng.

Tòa án nhân dân tỉnh Phú Thọ xét xử các bị cáo trong vụ án đường dây mua bán trái phép hóa đơn gần 64.000 tỷ đồng.

Bước qua “rào chắn”

Thời gian qua, theo dõi trên các phương tiện thông tin đại chúng và thực tế đời sống xã hội, có thể nhận diện được nhiều “thể loại” vi phạm pháp luật, kể cả những hành vi vi phạm mới với phương thức, thủ đoạn mới, tinh vi, xảo quyệt xuất hiện gần đây, để lại hậu quả, di chứng khó lường. Đặc biệt, khi cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí được đẩy mạnh hơn bao giờ hết với phương châm “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”, “trên dưới đồng lòng, dọc ngang thông suốt”; hoạt động điều tra, truy tố, xét xử của các cơ quan bảo vệ và thực thi pháp luật được tăng cường nhằm đảm bảo sự nghiêm minh của pháp luật, giữ vững kỷ cương, phép nước... có thể thấy “nhiệt kế” dư luận xã hội cũng “nóng” lên bởi những hành vi vi phạm pháp luật được phanh phui, những hành động bước qua “rào chắn” bị đưa ra ánh sáng.

Nhìn tổng thể, việc vi phạm pháp luật có thể diễn ra dưới nhiều dạng thức khác nhau, ở nhiều cấp độ khác nhau, nhiều đối tượng khác nhau và tác hại, hệ quả xấu của nó đối với xã hội cũng khác nhau. Chẳng hạn như từ cô người mẫu, diễn viên (N.T) do nhận thức hoặc cũng có thể do ảo tưởng về bản thân đã có những hành vi lệch chuẩn, bị xã hội lên án và pháp luật điều chỉnh đến vị nguyên là đại biểu Quốc hội (L.B.N) thường có những phát biểu gây chú ý trên nghị trường cũng có hành vi vi phạm pháp luật, vướng vào vòng lao lý. Đó là chưa kể hàng loạt các đại án như vụ Công ty Việt Á, chuyến bay giải cứu, Tập đoàn FLC, Công ty AIC, Tân Hoàng Minh, Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Ngân hàng SCB hay mới đây là Công ty CP Tập đoàn Phúc Sơn (còn gọi là vụ “Hậu pháo”)... gắn liền với hành vi vi phạm của nhiều người, trong đó có cả lãnh đạo, quản lý các cấp bị xử lý cho thấy tính chất phức tạp, mức độ nguy hại của vi phạm pháp luật như thế nào.

Cảnh sát giao thông, Công an TP Việt Trì tuần tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm Luật Giao thông đường bộ.

Nguyên nhân dẫn đến hành vi vi phạm pháp luật thì nhiều nhưng có lẽ nguyên nhân sâu xa nhất, cơ bản nhất vẫn là vì động cơ, lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm, không vượt qua được ham muốn của bản thân trước những cám dỗ vật chất, gục ngã trước những “viên đạn bọc đường” hoặc những “viên đạn” được... “bọc rất nhiều đường”. Với cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức là sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, vi phạm những điều đảng viên không được làm, vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Với các đối tượng khác có thể do nhận thức, hiểu biết pháp luật còn hạn chế hoặc do thái độ coi thường kỷ cương, phép nước, do mưu cầu các lợi ích khác nhau và nhiều nguyên nhân khác nữa. Vì vậy, xây dựng ý thức tuân thủ, chấp hành, thượng tôn pháp luật cho mọi tổ chức, cá nhân là việc làm cần thiết hơn bao giờ hết.

“Mặc định” ý thức thượng tôn pháp luật

Để tuân thủ pháp luật thấm sâu vào đời sống, định hình trong nếp nghĩ, hành động thường ngày, việc làm thường xuyên của mọi tổ chức, công dân cần tổng hòa các biện pháp tích cực, đồng bộ, cộng hưởng trách nhiệm của toàn xã hội. Ở tầm vĩ mô, Quốc hội, Chính phủ, các nhà hoạch định chính sách, xây dựng pháp luật, nhà quản lý, ngành chức năng... cần chung tay, góp sức để không ngừng hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân; hoàn thiện thể chế, hệ thống pháp luật của đất nước phù hợp với thực tế, có tính khả thi cao, hàm chứa cả nội dung bao trùm và cụ thể, chi phối, điều chỉnh mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Mặt khác, công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật (TT,PB,GDPL) phải luôn đi trước một bước với sự đổi mới, đa dạng hóa về cách làm, phong phú, hấp dẫn về nội dung, phù hợp với từng đối tượng, lứa tuổi, vùng miền, kết hợp đa chiều, đa lĩnh vực, đa phương thức trong TT,PB,GDPL.

Công ty TNHH Bình Minh tuyên truyền, hướng dẫn học sinh Trường THPT Kỹ thuật Việt Trì sử dụng mũ bảo hiểm đúng cách, đảm bảo an toàn giao thông.

Cùng với khai mở ý thức, kiến thức về pháp luật, tạo ra cơ chế vận hành đồng bộ cả trong sử dụng, tuân thủ, thi hành và áp dụng pháp luật, cần tăng cường kiểm tra, giám sát, đẩy mạnh các hoạt động bảo vệ, thực thi pháp luật, qua đó đấu tranh, xử lý nghiêm minh, kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật. Cụ thể hóa quyết tâm chính trị, sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước... Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực (BCĐ) và BCĐ các tỉnh, thành phố tiếp tục “giương cao ngọn cờ” đấu tranh không khoan nhượng với tham nhũng, tiêu cực, lãng phí, chủ động ngăn ngừa từ sớm, từ xa, giữ nghiêm kỷ luật của Đảng và kỷ cương, phép nước. Các bộ, ngành chức năng, các cấp ủy, chính quyền và toàn xã hội triển khai đồng bộ nhiều biện pháp, trong đó đẩy mạnh chương trình Quốc gia phòng, chống tội phạm, phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Cán bộ, đảng viên thường xuyên rèn luyện, tu dưỡng, “tự soi”, “tự sửa” mình, mọi công dân, tổ chức thực hành nghiêm khẩu hiệu “Sống, làm việc theo Hiến pháp và pháp luật”...

Ở tỉnh ta, cùng với sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao, quyết liệt của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh; sự vào cuộc tích cực, đồng bộ của các sở, ban, ngành, đoàn thể, các địa phương... Hội đồng phối hợp TT,PB,GDPL được kiện toàn; công tác TT,PB,GDPL có nhiều đổi mới, đạt hiệu quả thiết thực, chú trọng đến những địa bàn miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, tôn giáo, địa bàn giáp ranh; ngày Pháp luật Việt Nam được hưởng ứng bằng nhiều hoạt động thiết thực, cụ thể gắn với ngày hội đại đoàn kết toàn dân tộc. Ban Chỉ đạo phòng chống tội phạm, tệ nạn xã hội và phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc đẩy mạnh hoạt động; công tác điều tra, truy tố, xét xử của các cơ quan khối nội chính được tăng cường, góp phần giữ vững kỷ cương, phép nước, lan tỏa ý thức tuân thủ, chấp hành, thượng tôn pháp luật trong cộng đồng xã hội...

Tiến Dũng