Nguy cơ “cuộc chiến thương mại” Mỹ - Trung Quốc

Vấn đề Trung Quốc thả nổi đồng nhân dân tệ được Mỹ mong chờ từ nhiều năm qua. Cứ mỗi cuộc gặp giữa hai nước hoặc các hội nghị khu vực và quốc tế về kinh tế thì một trong những vấn đề Mỹ quan tâm hàng đầu là “Trung Quốc bao giờ sẽ phá giá đồng nhân dân tệ?”.

Công nhân dệt may Trung Quốc sẽ bị ảnh hưởng nếu Mỹ và EU thực hiện các biện pháp hạn chế nhập khẩu từ nước này.

Ngay trước khi Diễn đàn toàn cầu Fortune khai mạc tại Bắc Kinh ngày 16-5, nhiều hãng tin lớn của Mỹ không biết căn cứ vào đâu “phán” rằng trong bài phát biểu khai mạc diễn đàn, Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào “sẽ tuyên bố phá giá đồng nhân dân tệ”.

Thế rồi sự án binh bất động từ Trung Quốc đã khiến Mỹ không thể chịu đựng lâu hơn nữa. Bộ Tài chính Mỹ ngày 17-5 ra tuyên bố cảnh báo Trung Quốc: “Chính sách về tiền tệ của Trung Quốc gây khó khăn cho nền kinh tế của chính Trung Quốc, nền kinh tế của các đối tác và ảnh hưởng đến sự tăng trưởng kinh tế toàn cầu”.

Phía Mỹ “ra tối hậu thư” cho Trung Quốc từ nay tới tháng 10 phải thay đổi chính sách tiền tệ theo hướng linh động hơn nếu không Mỹ sẽ trả đũa đối với hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc vào Mỹ. Tờ The New York Times (Mỹ) cho đây là lời lẽ cứng rắn nhất của Mỹ đối với Trung Quốc về chính sách tiền tệ từ trước tới nay.

Như vậy là đã rõ. Căn nguyên của vấn đề xuất phát từ việc hàng xuất khẩu của Trung Quốc nhập khẩu vào Mỹ đang tăng nhanh. Các nhà sản xuất Mỹ cho rằng Trung Quốc kiểm soát tỷ giá đồng nhân dân tệ, làm cho giá trị đồng nhân dân tệ so với đồng USD thấp hơn giá trị thực tế. Như vậy, hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc vào Mỹ có giá rẻ hơn.

Phía Trung Quốc bảo vệ quan điểm của mình khi cho rằng chính sách tiền tệ là vấn đề nội bộ của Trung Quốc, các nước khác chớ nên can thiệp vào. Trung Quốc cho rằng lời cảnh báo của Mỹ xuất phát từ quyền lợi của các nhà sản xuất Mỹ đang thua cuộc trong cạnh tranh với hàng Trung Quốc trong các loại hàng như dệt may, đồ chơi, đồ gỗ, hàng điện tử và nhiều loại khác.

Theo các nhà kinh tế Trung Quốc, ngay cả khi Ngân hàng Trung ương Trung Quốc điều chỉnh tăng giá trị đồng nhân dân tệ thêm 10% so với USD thì thâm thủng mậu dịch của Mỹ đối với Trung Quốc sẽ không đổi. Thâm thủng thương mại của Mỹ đối với Trung Quốc năm 2004 đạt 124,9 tỷ USD.

Tình hình càng nóng hơn khi Tổng thống Mỹ G.W. Bush lên tiếng đòi Trung Quốc tôn trọng các cam kết của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), trấn áp tình trạng nhái hàng Mỹ và để cho hàng Mỹ được tiếp cận nhiều hơn với thị trường Trung Quốc, phù hợp với các luật lệ của WTO.

Sau quyết định của Mỹ sẽ áp đặt trở lại hạn ngạch hàng dệt may của Trung Quốc trong vòng 4 tháng nữa, giờ đây nguy cơ về “một cuộc chiến thương mại” Mỹ-Trung Quốc đang từng bước lộ diện.