Nhà ở xã hội cho người lao động

Phát triển nhà ở xã hội, là hoạt động mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc trong việc giúp đỡ các gia đình thu nhập thấp, có thể sở hữu một căn nhà để “an cư, lạc nghiệp”. Vì vậy, tháng 4/2023, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất một triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030”.

Điều này đã thắp lên hy vọng cho hàng triệu công nhân, người lao động thu nhập thấp. Thực hiện Đề án, Phú Thọ đặt mục tiêu sẽ xây dựng 9.788 căn hộ tương đương 517.000m² sàn trong giai đoạn 2021-2025 và 21.105 căn hộ tương đương 1.095.182m² sàn trong giai đoạn 2026- 2030.

Một góc của Khu nhà ở và dịch vụ Khu công nghiệp Thụy Vân, thành phố Việt Trì.

Tín hiệu khả quan

Dự án Khu nhà ở và dịch vụ Khu công nghiệp Thụy Vân, thành phố Việt Trì được khởi công xây dựng từ năm 2018, do Công ty CP đầu tư sản xuất và Thương mại Hà Thành làm chủ đầu tư. Khu nhà ở có quy mô năm tòa, trong đó có ba tòa cao năm tầng, hai tòa cao 11 tầng với tổng số 520 căn hộ, diện tích trên 34.000m², đáp ứng nhu cầu ở cho khoảng 2.000 người. Hiện nay, 70% căn hộ đã được bàn giao cho khách hàng với giá trung bình khoảng 9 triệu đồng/m2.

Theo quan sát của chúng tôi, đây là khu nhà ở được đầu tư khang trang, hiện đại với đầy đủ các dịch vụ tiện ích như: Nhà để xe, nhà trẻ, hiệu thuốc, siêu thị mi ni, khu tập kết rác thải, hệ thống điện nước sinh hoạt... Anh Nguyễn Thanh Tuấn- công nhân Công ty TNHH Junma Phú Thọ, Khu công nghiệp Thụy Vân cho biết: “Tôi mua một căn có địa chỉ 1109 HH1 từ năm 2022, diện tích 54m² với hai phòng ngủ, một nhà vệ sinh. Tôi thấy giá thành phù hợp, căn thoáng sạch, an ninh và các điều kiện sinh hoạt đều đảm bảo”.

Khu chung cư Thanh Miếu, phường Thanh Miếu, thành phố Việt Trì được đưa vào sử dụng từ năm 2014, do Công ty CP đầu tư xây dựng và phát triển nhà Phú Thọ quản lý. Vì được xây dựng cách đây 10 năm, không hiện đại như những chung cư mới xây nhưng nằm trong địa bàn trung tâm của phường, xung quanh có đầy đủ các dịch vụ tiện ích, lại có giá thành thấp nên khu chung cư Thanh Miếu đã thu hút được nhiều khách hàng.

Ông Trần Việt Đức- Tổng Giám đốc Công ty CP đầu tư xây dựng và phát triển nhà Phú Thọ cho biết: “Diện tích bình quân một căn từ 40-70m², giá thấp nhất là 4,5 triệu đồng/m², giá cao nhất là 7,5 triệu đồng/m². Hiện nay, khu chung cư còn 10 căn cho thuê, còn lại đã được bán cho các đối tượng là lao động tự do, công nhân, nhân viên các cơ quan, doanh nghiệp...”.

Các dịch vụ tiện ích phục vụ đáp ứng đầy đủ nhu cầu của người dân sống tại khu nhà ở xã hội.

Cùng với hai dự án trên, Dự án khu nhà ở xã hội cho công nhân Khu công nghiệp Phú Hà có quy mô diện tích 4,3ha với 746 căn hộ, tổng diện tích sàn 50.751m² cũng đã hoàn thành giai đoạn 1, đưa vào sử dụng 223 căn hộ với tổng diện tích sàn nhà ở khoảng 9.527,00m²; hai dự án nhà ở xã hội đã được UBND tỉnh chấp thuận chủ trương đầu tư, chấp thuận chủ đầu tư dự án: Khu nhà ở xã hội tại khu Thành Công, phường Thọ Sơn, thành phố Việt Trì (gồm 252 căn, tổng diện tích sàn 32.397,20m²) và Khu nhà ở xã hội thấp tầng tại lô đất NO2 thuộc Khu nhà ở và dịch vụ thương mại Minh Phương, thành phố Việt Trì (gồm 147 căn, tổng diện tích sàn 23.232,30m²). Việc kịp thời đầu tư, đưa vào sử dụng các dự án nhà ở xã hội đã và đang thiết thực góp phần quan trọng trong việc đáp ứng một phần nhu cầu nhà ở giá thấp cho người dân.

Tháo gỡ khó khăn

Cùng với những kết quả bước đầu khả quan, thời gian gần đây, chính sách thắt chặt tiền tệ đã ảnh hưởng lớn đến dòng vốn dẫn vào thị trường bất động sản, do vậy việc đầu tư xây dựng các dự án nhà ở nói chung và nhà ở xã hội nói riêng gặp rất nhiều khó khăn. Trên địa bàn tỉnh hiện có năm dự án hoàn thành và đang triển khai được khoảng 2.144 căn với diện tích sàn nhà ở xã hội 155.815,00m², mới đạt khoảng 33,567% diện tích sàn so với nhu cầu về nhà ở xã hội đến năm 2025.

Quá trình triển khai thực hiện các chính sách về nhà ở còn một số tồn tại, hạn chế, trong đó phải kể đến các chính sách nguồn vốn trung và dài hạn cho phát triển nhà ở xã hội còn thiếu do nguồn lực của tỉnh khó khăn; nhiều doanh nghiệp bất động sản vẫn chưa quan tâm nhà ở xã hội do công tác xúc tiến, kêu gọi nhà đầu tư và các cơ chế, chính sách ưu đãi chưa hiệu quả dẫn đến rất khó khăn trong việc thu hút, lựa chọn chủ đầu tư; cơ cấu sản phẩm nhà ở xã hội còn có sự mất cân đối, tỷ lệ nhà chung cư cho thuê trên tổng quỹ nhà còn thấp.

Cùng với đó, chính sách cho vay vốn ưu đãi để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội đã được quy định cụ thể tại Điều 15, Nghị định số 100/2015/NĐ-CP, nhưng trên thực tế các chủ đầu tư không thể tiếp cận được nguồn vốn này mà phải vay thương mại... Cơ chế ưu đãi phát triển nhà ở xã hội còn bất hợp lý, chưa hài hòa lợi ích và trách nhiệm giữa nhà nước, doanh nghiệp và người dân.

Đáng chú ý, một số cơ chế ưu đãi khuyến khích nhà đầu tư chưa phát huy hiệu quả như: Cơ chế cho phép nộp bằng tiền thay thế việc dành quỹ đất 20% xây dựng nhà ở xã hội đối với dự án dưới 5ha; quy định bắt buộc các dự án nhà ở xã hội phải dành 20% diện tích quỹ nhà để cho thuê nhưng thực tế không có khách hàng đăng ký thuê, gây lãng phí và thiệt hại cho chủ đầu tư...

Nhiều dự án nhà ở xã hội có chất lượng chưa cao dẫn đến việc hình ảnh nhà ở xã hội gắn liền với nhà ở chất lượng thấp, thiếu sức hấp dẫn người mua, gián tiếp ảnh hưởng đến chủ trương của Nhà nước đó là đảm bảo các đối tượng xã hội có thể cùng sử dụng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội được phát triển đầy đủ.

Đồng chí Đào Hoàng Chinh- Phó Giám đốc Sở Xây dựng cho biết: “Nhằm triển khai thực hiện có hiệu quả Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất một triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030” thì các cấp, ngành liên quan cần nghiên cứu, ban hành các cơ chế, chính sách ưu đãi đầu tư riêng của tỉnh đủ hấp dẫn để huy động vốn phát triển nhà ở xã hội dành cho công nhân khu công nghiệp và người thu nhập thấp, đồng thời chú trọng xã hội hóa đầu tư xây dựng; cần có cơ chế sử dụng vốn ngân sách tỉnh hỗ trợ hạ tầng ngoài hàng rào cho dự án nhà ở xã hội công nhân có tỷ lệ nhà ở cho thuê cao để khuyến khích phát triển nhà ở công nhân theo hình thức cho thuê.

Bố trí nguồn vốn từ Quỹ phát triển đất để bồi thường giải phóng mặt bằng, tạo quỹ đất sạch để đầu tư xây dựng các khu nhà ở cho công nhân, người lao động trong các khu, cụm công nghiệp tập trung; tăng cường chỉ đạo, hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra, giám sát việc thực hiện các chính sách, chương trình phát triển nhà ở, đặc biệt là nhà ở xã hội trên địa bàn...”.

Ngoài ra, công tác tuyên truyền, vận động trong thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng để nâng cao nhận thức, tạo sự đồng thuận trong quần chúng nhân dân cần tiếp tục được đẩy mạnh; trường hợp các hộ gia đình đã được phê duyệt phương án bồi thường nhưng cố tình chống đối, không nhận tiền bồi thường thì lập hồ sơ cưỡng chế thu hồi đất theo quy định của pháp luật hiện hành. Tinh thần, trách nhiệm của người đứng đầu, của cán bộ, công chức trong thực hiện nhiệm vụ liên quan đến các dự án đầu tư (nhất là cán bộ thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng) cần được nâng cao.

Tiếp tục đẩy mạnh việc rà soát, trình, phê duyệt (phê duyệt điều chỉnh) quy hoạch chung, quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết xây dựng; lập, tổ chức thẩm định và trình cấp có thẩm quyền phê duyệt chấp thuận chủ trương đầu tư làm cơ sở triển khai thực hiện các dự án nhà ở thương mại, nhà ở xã hội trên địa bàn đảm bảo tuân thủ các quy định. Trong triển khai thực hiện công tác tổ chức lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án nhà ở xã hội, chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở xã hội phải đáp ứng điều kiện có chức năng kinh doanh bất động sản theo quy định của pháp luật kinh doanh bất động sản; năng lực tài chính để thực hiện dự án theo quy định của pháp luật đất đai và pháp luật có liên quan.

Đối với các doanh nghiệp (chủ đầu tư) cần tập trung nguồn lực cho các dự án đã được giao đất để triển khai thực hiện dự án và sớm đưa vào kinh doanh, khai thác thu hồi vốn, tạo dòng tiền và tăng nguồn cung cho thị trường; chủ động, tích cực phối hợp với chính quyền địa phương nơi có dự án, các cơ quan có liên quan để đẩy nhanh việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư (nếu có), giải phóng mặt bằng đảm bảo tiến độ thực hiện dự án.

Anh Thơ