Sắc màu trang phục truyền thống người Dao Yên Sơn

Khu Chự, xã Yên Sơn, huyện Thanh Sơn có 100% số hộ đều là người dân tộc Dao. Bà con trong khu hiện vẫn đang bảo tồn và gìn giữ những nét văn hóa của dân tộc như: Tiếng nói, chữ viết và cách làm các trang phục truyền thống… Trong đó, trang phục của người Dao ở Yên Sơn có những màu sắc, hoa văn và cách làm riêng biệt, được lưu truyền qua nhiều đời nay.

Để hoàn thành bộ trang phục truyền thống của người Dao cần phải trải qua nhiều công đoạn. Trước kia, bà con thường trồng bông, dệt vải sau đó mới in hoa văn, nhuộm chàm. Tuy nhiên, hiện nay vải may quần áo thường được mua sẵn để thuận tiện và rút ngắn thời gian.

Vải sau khi mua về sẽ được đo, cắt thành ba mảnh sau đó được mài nhẵn trên phiến đá để in và vẽ hoa văn.

Hoa văn được in vẽ từ sáp ong khoái rừng đã được đun nóng chảy.

Sáp ong phải có độ loãng cần thiết mới in được, nếu loãng quá khi in hoa văn hay bị nhoè, đặc quá thì sáp ong không ăn vào vải. Việc vẽ bằng sáp ong sẽ giúp các họa tiết hoa văn không bị ngấm chàm sau khi nhuộm.

Bộ dụng cụ in sáp ong rất đơn giản gồm: Từ 2 đến 7 cái bút vẽ hình chữ T gắn ngòi đồng có kích cỡ khác nhau, vài cái khung hình tam giác làm bằng tre hoặc nứa kể in các đoạn thẳng và góc. Dùng các ống tre có đường kính to nhỏ khác nhau từ 1,5cm đến 2cm để in các hình tròn.

Để làm được bộ trang phục truyền thống cần mất nhiều thời gian, đòi hỏi sự cẩn trọng và tỉ mỉ trong từng công đoạn. Mặc dù thiết kế dựa trên những khuân mẫu sẵn có, tuy nhiên, trong quá trình hoàn thiện, mỗi người đều có thể sáng tạo thêm các chi tiết, hoa văn bắt mắt để bộ trang phục truyền thống được ưng ý nhất.

Việc lưu truyền và giữ gìn cách làm các trang phục truyền thống và phong tục tập quán ý nghĩa đã tạo nên những sắc màu văn hóa độc đáo giữa núi rừng. Và không chỉ có người Dao ở xã Yên Sơn, hiện nay trên địa bàn tỉnh, nhờ được sự quan tâm của các cấp, các ngành và chính quyền địa phương, đời sống văn hóa, tinh thần của người dân ngày càng được cải thiện, nâng cao, bản sắc văn hóa truyền thống của các dân tộc vì thế cũng được thể hiện rõ nét và có sự lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng.

Vĩnh Hà