Quả vàng “đánh thức” đất cằn

Chuối phấn vàng từ lâu đã được coi là “quả vàng" góp phần làm đổi thay cuộc sống của người dân các xã vùng cao Tân Minh, Tân Lập huyện Thanh Sơn. Chuối trong vườn nhà, phủ xanh núi đồi, đến mùa thu hoạch những chuyến xe bán tải lại ngược xuôi nối đuôi nhau vào tận bản thu mua và vận chuyển đi tiêu thụ tại các tỉnh trong nước.

Theo người dân nơi đây, chuối phấn vàng có mặt ở vùng đất Tân Minh, Tân Lập từ những ngày đầu người Mường đến lập ấp, dựng bản. Tuy nhiên, người dân coi việc trồng chuối khi đó chỉ là để phục vụ nhu cầu sinh hoạt hằng ngày, là lương thực “cứu cánh” mỗi mùa giáp hạt, cây chuối chỉ trồng lẻ tẻ trên núi, người dân không đầu tư công chăm sóc nên mẫu mã chưa được đẹp mặc dù được đánh giá là có chất lượng tương đương như chuối ngự Hà Nam - chuối tiến vua. Đặc điểm của giống chuối này là khi chín vỏ mỏng, màu vàng sáng đẹp, thịt quả chắc, ăn ngọt và có mùi thơm đặc trưng.

Cây chuối phấn vàng đang độ ra buồng.

Năm 2007, UBND huyện Thanh Sơn triển khai dự án “Mở rộng diện tích cây chuối phấn vàng trên địa bàn xã Tân Minh”. Ban đầu, dự án được thực hiện trên tổng diện tích gần 40ha, tập trung chủ yếu ở khu Dớn và khu Đồng Giao. Thấy được hiệu quả, bà con đã đầu tư trồng, mở rộng diện tích lên 60ha tại xã Tân Minh, khoảng 130ha tại xã Tân Lập, phủ xanh các núi Đồng Hang, Cầu Nắng, Đồi Trẹn... Được cán bộ khuyến nông hướng dẫn cách trồng và chăm sóc nên cây cho chất lượng cũng như săng suất cao, mẫu mã đẹp, nhờ đó chuối phấn vàng có cơ hội vượt ra khỏi rừng sâu, năng suất bình quân đạt 180 tạ/ha, trừ chi phí mỗi ha chuối cho thu nhập 60 - 70 triệu đồng, hộ trồng nhiều có diện tích chuối trên 2ha, ít cũng được dăm sào, thu nhập từ chuối, tính ra hơn hẳn trồng lúa và trồng rừng. Thêm vào đó, các tuyến đường được đầu tư mở rộng đã tạo điều kiện thuận lợi để các thương lái đến thu mua. Chuối phấn vàng được nhiều người biết đến và thị trường tiêu thụ ngày càng được mở rộng.

Hàng loạt cây chuối phấn vàng đang mắc bệnh PALAMA.

Mặc dù được đánh giá là cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế cao tuy nhiên thời gian gần đây, cây chuối phấn vàng tại hai địa phương này đang gặp phải tình trạng bệnh PALAMA với biểu hiện vàng lá, thân chuối bị hỏng và chết dần khi cây đang ở giai đoạn ra buồng, vì thế diện tích chuối đang dần bị thu hẹp. Theo thống kê, hiện tổng diện tích chuối phấn vàng tại hai xã còn khoảng 50ha. Mặc dù đã có sự hỗ trợ của các chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực nông nghiệp cũng như áp dụng nhiều biện pháp nhằm hạn chế sự ảnh hưởng của bệnh nhưng đến nay vẫn chưa có phương pháp chữa triệt để loại bệnh này.

Chuối phấn vàng khi chín

Chị Đinh Thị Tươi – khu Đồng Giao, xã Tân Minh cho biết: Gia đình tôi hiện có khoảng hơn 1ha chuối phấn vàng, bình quân mỗi buồng chuối có giá bán khoảng 160 – 200 nghìn đồng (một buồng khoảng 8- 10 nải chuối). Trước đây, gia đình tôi chủ yếu là trồng chuối phấn vàng nhưng do thời gian gần đây cây chuối bị bệnh ảnh hưởng đến kinh tế nên chúng tôi cũng trồng thêm một số loại cây trồng khác như ba kích, mận tam hoa, chuối tiêu hồng”.

Đồng chí Hà Thế Anh – Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện cho biết: “Định hướng của huyện là phát triển cây chuối phấn vàng thành sản phẩm tiêu biểu của huyện, mục tiêu đến năm 2025 sẽ phát triển ổn định với diện tích khoảng 85ha, trong đó có từ một đến hai vùng trồng tập trung từ 3 - 5 ha, xây dựng nhãn hiệu “Chuối phấn vàng Thanh Sơn” hướng đến sản phẩm OCOP 3 sao. Vì thế, trong thời gian sớm nhất, Phòng Nông nghiệp sẽ phối hợp với Trung tâm khuyến nông giải quyết tình trạng bệnh trên cây, trước hết là khuyến khích bà con trồng xen canh một số loại cây trồng khác và mở rộng diện tích chuối phấn vàng bằng cách trồng trên diện tích đất mới để tránh việc lây bệnh”.

Người dân kết hợp trồng thêm một số loại cây khác để tăng thu nhập.

Hy vọng rằng, cùng với nỗ lực của chính quyền địa phương và sự tâm huyết của người dân, cây chuối phấn vàng sớm được phục hồi, phát triển mạnh, trở thành một trong những cây trồng chủ lực của địa phương, sản phẩm chuối có mặt trên các kệ hàng nông sản chất lượng tại các siêu thị để người dân có thêm động lực phát triển kinh tế và làm giàu trên đồng đất quê hương.

Thu Hương