Kỳ II: Cần giải pháp căn cơ

BHXH các cấp luôn tạo điều kiện thuận lợi cho người dân đến tìm hiểu chính sách BHXH và tham gia đóng BHXH tự nguyện.

Như chúng tôi đã đề cập, dịch bệnh COVID-19 tác động tiêu cực đến thị trường lao động, kéo theo tình trạng người lao động mất việc làm và tình trạng nhận bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần có xu hướng gia tăng. Điều này đặt ra những khó khăn, thách thức cho mục tiêu bảo đảm an sinh xã hội, cũng như việc “từng bước mở rộng vững chắc diện bao phủ” và “hướng tới mục tiêu BHXH toàn dân” theo Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 23/5/2018 của BCH Trung ương Đảng khóa XII về cải cách chính sách BHXH. Để hạn chế tình trạng này, nhiều giải pháp căn cơ, đồng bộ đã được triển khai.

Trao cơ hội việc làm

Trước tình hình người lao động ồ ạt rút BHXH một lần, các cấp, các ngành trong tỉnh đã bám sát Nghị quyết số 28-NQ/TW của BCH Trung ương Đảng khóa XII, Nghị quyết 60-NQ/TU ngày 29/9/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về việc thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2021-2025, trong đó xác định trao cơ hội việc làm, cải thiện điều kiện làm việc cho người lao động giúp ổn định đời sống, từng bước tăng thu nhập là giải pháp căn cơ, hiệu quả.

Đồng chí Phạm Thị Thu Hương - TUV, Giám đốc Sở Lao động-Thương binh và Xã hội cho biết: Sở đã chủ động rà soát, nắm bắt tình hình sản xuất, lao động của các doanh nghiệp (DN) để tham mưu cho tỉnh biện pháp tháo gỡ phù hợp; chỉ đạo Trung tâm Dịch vụ việc làm tuyên truyền, tư vấn hướng nghiệp, học nghề cho những lao động bị mất việc làm; cập nhật thường xuyên thông tin tuyển dụng của các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh, tổ chức tư vấn giới thiệu việc làm trên các sàn giao dịch việc làm trực tiếp, trực tuyến; đẩy mạnh giải quyết chính sách bảo hiểm thất nghiệp, hỗ trợ đào tạo nghề từ quỹ bảo hiểm thất nghiệp. Ngoài ra, chỉ đạo các cơ sở giáo dục nghề nghiệp phối hợp chặt chẽ với Trung tâm Dịch vụ việc làm, các doanh nghiệp và người sử dụng lao động trong việc đào tạo, nâng cao trình độ kỹ năng, chuyển đổi nghề nghiệp để duy trì việc làm cho người lao động theo chính sách hỗ trợ tại Nghị quyết 68/NQ-CP ngày 01/7/2021 của Chính phủ về một số chính sách hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động gặp khó khăn do đại dịch COVID-19; tăng cường phối hợp với các đơn vị liên quan vận động, hướng dẫn người lao động bị mất việc làm cách thức tham gia BHXH tự nguyện phù hợp với thực tế.

Theo thống kê, trên địa bàn tỉnh có trên 851.000 lao động làm việc trong các ngành nghề, trong đó có trên 151.300 người làm việc trong các DN nhà nước, ngoài nhà nước, DN có vốn đầu tư nước ngoài. Dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp đã ảnh hưởng trực tiếp đến việc làm, thu nhập của 12.000 lao động tự do ở những ngành nghề như: Xây dựng, làm thuê theo ngày, khoán khối lượng công việc, xe ôm, bốc vác; không ít doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh hoạt động trong lĩnh vực vận tải, dịch vụ ăn uống, karaoke, massage, internet, chăm sóc sức khỏe, sắc đẹp… phải đóng cửa; một số DN trong lĩnh vực may mặc có nhiều người lao động phải thực hiện việc giãn ca, chia ca sản xuất để đảm bảo quy định phòng, chống dịch bệnh COVID-19 dẫn đến năng suất lao động giảm, chi phí quản lý, vận hành tăng… Tuy nhiên, nhờ sự quan tâm chỉ đạo, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, đẩy mạnh thu hút đầu tư của trung ương, tỉnh và các sở, ngành, các huyện, thành, thị nên đã có hàng trăm doanh nghiệp trở lại sản xuất sau thời gian tạm dừng, nhiều DN mới đi vào hoạt động và mở rộng sản xuất như: Công ty TNHH YIDA Việt Nam 2, Công ty TNHH JH VINA- KCN Phú Hà, Công ty TNHH JNTC, Công ty TNHH JUNMA - KCN Thụy Vân, Công ty TNHH đầu tư và phát triển Goodfaith, Công ty TNHH Kim Long - Thanh Thủy... tạo việc làm mới cho hàng ngàn lao động.

Nhân viên Bưu điện tỉnh chi trả lương hưu cho người lao động.

Nâng cao nhận thức cho người lao động

Cùng với giải quyết việc làm, vấn đề nâng cao nhận thức, tư duy cho người lao động về chính sách an sinh xã hội đóng vai trò quan trọng, tránh tình trạng “hiệu ứng đám đông” mà quên lợi ích hại lâu dài từ BHXH mang lại. Ông Phan Sỹ Liên- Phó Giám đốc BHXH tỉnh cho biết: Để giảm thiểu việc người lao động xin nhận BHXH một lần, BHXH tỉnh đã đẩy mạnh tuyên truyền đến người lao động bằng nhiều hình thức để họ hiểu rõ những lợi ích khi tham gia BHXH. Trong năm 2021, đã tổ chức trên 1.400 hội nghị lớn, nhỏ để tuyên truyền về những lợi ích khi tham gia BHXH lâu dài; chia sẻ hàng ngàn lượt tư vấn cho người lao động về những lợi ích không thanh toán BHXH một lần mà chuyển sang bảo lưu thời gian tham gia BHXH hoặc tham gia BHXH tự nguyện khi chưa tìm kiếm được việc làm. Qua đó đã có 6.300 người đăng ký tham gia BHXH tự nguyện.

Không chỉ tuyên truyền, BHXH tỉnh còn nâng cao tinh thần phục vụ của cán bộ, viên chức, người lao động trong cơ quan BHXH, tạo niềm tin cho người lao động, cơ quan BHXH phối hợp với Trung tâm Dịch vụ việc làm thường trực tư vấn cho người lao động đến giải quyết chế độ trợ cấp thất nghiệp đăng ký học nghề, giúp người lao động sớm tìm được việc làm, hạn chế việc “rút non” hưởng BHXH một lần. Ngoài ra, linh hoạt các hình thức thu tiền BHXH như thu tại nhà, người tham gia khi sắp đến kỳ đóng BHXH tự nguyện tiếp theo… Tại huyện miền núi Thanh Sơn, mặc dù đời sống của đại bộ phận người dân còn khó khăn, song nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, tư vấn trực tiếp nên trong năm 2021 có 73 trường hợp người lao động đã rút đơn không hưởng BHXH một lần mà tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện hoặc bảo lưu thời gian đóng BHXH.

Nhằm mở rộng đối tượng tham gia BHXH tự nguyện, UBND tỉnh đã chỉ đạo BHXH tỉnh thực hiện tốt các nhiệm vụ thu, chi trả, cải cách thủ tục hành chính; rút ngắn thời gian trong việc cấp sổ BHXH tự nguyện, thẻ BHYT cho người tham gia; đổi mới phong cách, thái độ phục vụ người bệnh, nâng cao sự hài lòng của người dân, kịp thời giải quyết những vướng mắc trong công tác khám, chữa bệnh, tạo điều kiện thuận lợi cho người có thẻ BHYT được tiếp cận các dịch vụ y tế một cách tốt nhất; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, tuyên truyền, vận động toàn dân thực hiện cài đặt, sử dụng ứng dụng VssID (BHXH số), giúp người dân đăng ký tài khoản giao dịch điện tử.

Năm 2021 tổng số lao động có việc làm tăng thêm trong toàn tỉnh là 16.600 người (vượt 11% so với KH năm), đi lao động ngoài nước 1.160 người. Tổng số lao động được hưởng trợ cấp thất nghiệp hơn 8.200 người, tổng số tiền chi trợ cấp thất nghiệp hàng tháng gần 120 tỉ đồng; tổng số người được hưởng hỗ trợ theo Nghị quyết 116/NQ-CP là 137,4 ngàn người với số tiền 329,4 tỉ đồng… góp phần giải quyết khó khăn cho người lao động.

Cùng với đó, công tác chỉ đạo, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân đã được thực hiện đồng bộ, linh hoạt, theo đúng tinh thần Nghị quyết 128/NQ-CP ngày 11/10/2021 của Chính phủ ban hành quy định tạm thời “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19”. Tỉnh đã thành lập Tổ công tác đặc biệt về tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh COVID-19, ra mắt kênh trao đổi thông tin “Phú Thọ với doanh nghiệp” trên ứng dụng Zalo… Đồng thời cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ cho 76 doanh nghiệp với số tiền là 1.433 tỉ đồng; 1.109 người dân với số tiền là 183 tỉ đồng; chỉ đạo hỗ trợ kịp thời cho người lao động như: Giảm mức đóng bảo hiểm cho 119.000 lao động tại 3.037 đơn vị, giải quyết việc làm cho 7.054 lao động trở về từ vùng dịch, chi trả hỗ trợ từ quỹ bảo hiểm thất nghiệp cho hàng ngàn lao động…

Ngoài ra, công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc chấp hành pháp luật về BHXH, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp được chú trọng; kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các vi phạm, nhất là các hành vi trốn đóng, nợ đóng, gian lận, trục lợi tiền BHXH, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động để người lao động an tâm, tiếp tục tham gia, gắn bó lâu dài với hệ thống BHXH… Từ đó hạn chế tối đa tình trạng “rút non” sổ BHXH, góp phần đảm bảo an sinh xã hội.

Kỳ III: Để chính sách đi vào cuộc sống

Nhóm phóng viên Chính trị - Xã hội