Việt Trì bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống

Rước nước là nghi lễ độc đáo trong Lễ hội truyền thống làng Mộ Chu Hạ, phường Bạch Hạc.

Những năm gần đây, thành phố Việt Trì đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa vùng Đất Tổ, khai thác tốt tiềm năng về lịch sử, văn hóa, môi trường sống gắn với phát triển du lịch, phấn đấu sớm trở thành thành phố lễ hội về với cội nguồn dân tộc Việt Nam.

Trên địa bàn thành phố có 55 di tích lịch sử văn hóa được xếp hạng, trong đó có một di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt Đền Hùng, 13 di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia, 41 di tích cấp tỉnh; có 52 di sản văn hoá phi vật thể.

Đặc biệt, thành phố đang lưu giữ, bảo tồn hai di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại là “Hát Xoan Phú Thọ” và “Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ”.

Việt Trì có 13 di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia là Đình Hùng Lô (xã Hùng Lô), Đình Bảo Đà, Hương Trầm (phường Dữu Lâu), Đền, chùa Tam Giang (phường Bạch Hạc), Đình Cổ Tích (xã Hy Cương), Đình Lâu Thượng (xã Trưng Vương); Đền Vân Luông (xã Vân Phú), Đền, Chùa Thượng (xã Thụy Vân), Đình An Thái, Phượng An (xã Phượng Lâu) và Khu di tích lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh (xã Chu Hóa). Trong số các di tích lịch sử có nhiều di tích gắn với hai di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại là “Hát Xoan Phú Thọ”, “Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ”. Các di tích đều có lịch sử lâu đời, nhiều di tích có kiến trúc đẹp, còn bảo lưu gần như nguyên vẹn kiến trúc, nghệ thuật thời hậu Lê và thời Nguyễn. Thành phố Việt Trì đã tiến hành khảo sát, kiểm kê các di tích, di sản văn hóa trên địa bàn, đánh giá hiện trạng để bảo tồn, tu bổ, tôn tạo các di tích đình, đền, nơi thờ tự các danh nhân thời Hùng Vương, các danh nhân lịch sử, văn hóa... Những di sản văn hóa vật thể gìn giữ, đầu tư, tôn tạo chính là gìn giữ không gian thực hành cho các di sản văn hóa phi vật thể.

Trong các di sản văn hóa phi vật thể thì Hát Xoan có sức lan tỏa trong đời sống cộng đồng. Trên địa bàn thành phố có bốn phường Xoan gốc với gần 300 thành viên, trong đó có sáu Nghệ nhân Nhân dân, 18 Nghệ nhân Ưu tú, 54 Nghệ nhân Hát Xoan và lớp kế cận đang góp phần gìn giữ, thực hành, trao truyền di sản Hát Xoan. Hàng năm, thành phố Việt Trì hỗ trợ một phần kinh phí cho các phường Xoan gốc duy trì các hoạt động bảo tồn, truyền dạy Hát Xoan trong cộng đồng. Nghệ nhân hát Xoan Bùi Thị Kiều Nga- Trùm phường Xoan Thét, xã Kim Đức cho biết: Phường Xoan Thét hiện có hơn 70 thành viên gồm năm thế hệ, thành viên nhỏ tuổi nhất mới 7 tuổi, cao tuổi nhất đã 102 tuổi, các thành viên đều cơ bản trình diễn thuần thục cả ba chặng hát. Được cha ông trao truyền cho làn điệu hát Xoan, chúng tôi tự thấy mình phải có trách nhiệm trong việc trao truyền di sản cho thế hệ trẻ để cùng gìn giữ và phát huy giá trị quý báu của di sản Hát Xoan.

Trên địa bàn thành phố có rất nhiều lễ hội được tổ chức hàng năm như: Lễ hội Đền Vân Luông (phường Vân Phú) với đặc trưng là trò cướp bông ném chài; Lễ hội ông Khiu bà Khiu (xã Thanh Đình); Lễ hội Vua Hùng dạy dân cấy lúa; Lễ hội Đền Tam Giang; Lễ hội truyền thống làng Mộ Chu Hạ (phường Bạch Hạc) độc đáo với tục lấy nước ở ngã ba sông... thu hút đông đảo du khách trong dịp đầu năm. Mới đây, Lễ hội Đình Hùng Lô, Lễ hội Đền Vân Luông- những lễ hội truyền thống có lịch sử lâu đời do nhân dân gìn giữ, lưu truyền qua các thế hệ được công nhận là di sản văn hoá phi vật thể quốc gia, Hùng Lô trở thành điểm du lịch văn hóa cộng đồng khẳng định những nỗ lực bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của thành phố Việt Trì, đồng thời đây cũng là nguồn tài nguyên quý giá để phát triển du lịch.

Thành phố Việt Trì đã và đang tiếp tục đẩy mạnh tu bổ, tôn tạo, khôi phục các di tích lịch sử, các lễ hội truyền thống, thực hiện đồng bộ các giải pháp để quy hoạch, hình thành, phát triển không gian lễ hội bảo đảm kết hợp hài hòa với không gian phát triển kinh tế, xã hội trên cơ sở giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, góp phần phát triển du lịch.

Phương Thanh