Kỳ 2: Chỉ bàn làm, không bàn lùi

Ngay sau Lễ phát động Phong trào thi đua XNT, NDN trên phạm vi cả nước, Ban Chỉ đạo XNT, NDN các cấp trong tỉnh được thành lập, đồng chí Bí thư cấp uỷ làm Trưởng Ban. Tuy nhiên, khi bắt tay triển khai thực hiện lại gặp không ít gập ghềnh, khó khăn.

Ban đầu, vì một số khó khăn, việc XNT, NDN gặp khá nhiều thách thức.

Nhu cầu xây mới, sửa chữa nhà rất lớn nhưng nguồn lực hạn chế, trong khi giá cả, vật liệu xây dựng tăng nhanh. Hộ nghèo đặc biệt khó khăn chủ yếu ở vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số và miền núi không có khả năng làm nhà mới. Có những nơi tạm bợ từng được gọi “nhà” - nền đất, sàn ọp ẹp, mái lá, thưng ghép từ những tấm ván, nan tre hay thậm chí quây bạt và chủ nhân nhất quyết không nhận hỗ trợ xây nhà vì không có đồng nào để đối ứng. Thậm chí có những xóm vùng cao, vùng sâu của huyện Đà Bắc (cũ) đi đâu cũng gặp nhà tranh tre, nứa lá và đề xuất đưa gần như cả xóm vào diện hỗ trợ.

Quá trình triển khai XNT, NDN phát sinh những tình huống nguy cơ làm chậm tiến độ chương trình.

Thực tế không ít tình huống đã phát sinh nguy cơ làm chậm tiến độ XNT, NDN hoặc khó làm như: Có hộ chưa có giấy tờ hợp pháp về quyền sử dụng đất để xây nhà; gia đình đột xuất có người ốm, phát hiện mắc bệnh trọng, hay hộ nghèo neo đơn không có sức lao động; hai vợ chồng sau khi nhận tiền hỗ trợ thì ly hôn, đòi chia đôi; chủ nhà mắc bệnh tâm thần, khi mọi người đến giúp ngày công thì đuổi đánh. Đặc biệt, quan niệm đợi được tuổi mới làm nhà khiến không ít hộ muốn trì hoãn khởi công, dù nhà đã dột nát.

Khó khăn càng lớn ở vùng núi cao khi mặt bằng hẹp, chênh vênh sườn núi, không đủ diện tích làm nhà; giao thông cách trở, vận chuyển vật liệu đến nơi giá đội lên. Song chính trong gian khó ấy, bản lĩnh của cả hệ thống chính trị được thử thách và tỏa sáng.

Trước hàng loạt thách thức, Ban Chỉ đạo XNT, NDN các cấp thống nhất phương châm “Chỉ bàn làm, không bàn lùi.” Phân công nhiệm vụ rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thời gian hoàn thành. Mỗi tháng, tổ chức giao ban để rà soát tiến độ, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và thống nhất cách làm. Huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, đa dạng nguồn lực: Ngân sách, các chương trình mục tiêu quốc gia, Quỹ Vì người nghèo; vận động các tập thể, cá nhân ủng hộ tiền, ngày công, vật liệu, đồ dùng. Thống nhất Ủy ban MTTQ là trung tâm điều phối, hội tụ nguồn lực, giám sát để không xảy ra sai sót, tiêu cực.

Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ Trần Duy Đông sát sao kiểm tra, chỉ đạo công tác XNT, NDN tại xã vùng cao Xuân Đài. Ảnh: LH

Khu vực miền núi Hoà Bình có trên 70% đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống. Thời điểm khởi động phong trào còn 6.362 hộ nghèo chưa có nhà ở kiên cố, đặc biệt là 3.194 hộ phải sống trong nhà tạm, nhà dột nát cần cấp bách hỗ trợ. Mặc dù sau Lễ phát động Phong trào thi đua XNT, NDN, Trung ương đã phân bổ 43,6 tỷ đồng hỗ trợ làm nhà ở cho hộ nghèo. Song con số đó chưa đủ và trong điều kiện của Hoà Bình còn nhiều khó khăn, không thể bố trí 100% ngân sách, Đợt thi đua cao điểm “450 ngày đêm hoàn thành XNT, NDN” cho người nghèo đã được tỉnh phát động.

Cán bộ bám sát địa bàn, khảo sát, nắm bắt tâm tư của người dân và lên phương án xoá nhà tạm.

Đồng chí Trưởng Ban Chỉ đạo XNT, NDN khi đó đã tha thiết kêu gọi các cấp, ngành, địa phương, doanh nghiệp, nhà hảo tâm và toàn xã hội chung tay xây mái ấm cho người nghèo. Trên tinh thần “lá lành đùm lá rách”, “lá rách ít đùm lá rách nhiều”; ai có gì góp nấy, có ít góp ít, có nhiều góp nhiều, có của giúp của, có công giúp công. Đồng thời nhấn mạnh quan điểm cả hệ thống chính trị phải xác định việc XNT, NDN là nhiệm vụ chính trị đặc biệt. Giao UBND tỉnh ban hành Đề án XNT, NDN để chỉ đạo thống nhất, hiệu quả.

Lời hiệu triệu đã chạm đến trái tim của đồng bào. Không phân biệt tuổi tác, tôn giáo, giai tầng xã hội, các tập thể, cá nhân đã ủng hộ tiền, vật liệu, ngày công và đăng ký xây nhà cho hộ nghèo. Ai có sức thì giúp đào móng, vận chuyển vật liệu; thợ xây thi công miễn phí; nhà nào có đồ dùng còn tốt nhưng không dùng đến như cửa, tấm lợp... góp để giảm chi phí. Một số địa phương lập các tổ hỗ trợ kỹ thuật, ngày công bài bản.

Các lực lượng chung tay giúp hộ nghèo xoá nhà tạm.

Các cửa hàng vật liệu xây dựng được vận động bán giá gốc và vận chuyển miễn phí. Công an, bộ đội, dân quân, thanh niên, cựu chiến binh... vừa đóng góp ngày lương, kinh phí, vừa “xắn tay” giúp dân. Vạn trái tim cùng chung một mục tiêu cao cả và thiêng liêng - vì mái ấm cho đồng bào mình. Ví như tại xã Xuân Đài, Bộ CHQS tỉnh đã ra quân giúp hộ nghèo XNT, NDN với hơn 50 cán bộ, chiến sĩ phối hợp cùng địa phương trực tiếp xây nhà cho dân, giúp “chiến dịch thần tốc vì dân” về đích đúng kế hoạch.

Đặc biệt, cấp uỷ, chính quyền, đoàn thể và đội ngũ cán bộ cơ sở đã linh hoạt vận dụng những cách làm mới, dân vận khéo để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, điểm nghẽn, biến những điều ban đầu tưởng chừng không thể thành có thể.

Lực lượng công an, quân đội giúp hộ nghèo làm nhà.

Ở xóm Hơm, xã Lạc Lương, câu chuyện giúp anh Bùi Văn Thắng xây nhà khiến nhiều người xúc động. Với những biểu hiện không bình thường về nhận thức và hành vi, khi mọi người đến giúp dỡ căn nhà sàn nhỏ sập xệ thì bị anh đuổi đánh, vì tưởng phá nhà. Trong tình cảnh đặc biệt éo le, vợ bỏ đi để lại con nhỏ, việc hoàn thành ngôi nhà là quá khó.

Bí thư Chi bộ xóm Trương Văn Khuyên đã họp bàn trong Chi bộ để tìm cách giúp anh Thắng. Giải pháp huy động người dân trong xóm đóng góp tiền, ngày công, vật liệu và kêu gọi sự giúp đỡ thêm từ bên ngoài được đưa ra. Nhân dân đồng tình, lực lượng Công an địa phương đã hỗ trợ 30 triệu đồng cùng ngày công làm nhà. Ngôi nhà nhanh chóng được hoàn thành, trị giá 100 triệu đồng.

Đoàn viên thanh niên và đồng bào cùng giúp nhau xoá nhà dột nát.

Với tinh thần không kêu lý do, chỉ lo giải pháp, không để ai bị bỏ lại phía sau, công tác tuyên truyền, vận động được đẩy mạnh để từ cán bộ đến toàn dân hiểu rằng, XNT, NDN cho hộ nghèo không chỉ là chủ trương, mà còn là mệnh lệnh từ trái tim. Đặc biệt là phát huy vai trò “đảng viên đi trước, làng nước theo sau”.

Ở xã Yên Trị, đảng viên đã khẳng định vai trò tiên phong bằng việc làm cụ thể. Trước tình huống hộ nghèo kiên quyết đòi trả lại tiền vì không có nổi một triệu đồng đối ứng, đồng chí Bí thư Chi bộ xóm đã thế chấp sổ đỏ của chính gia đình mình để ứng kinh phí và vận động mỗi hộ trong xóm đóng góp 100 nghìn đồng để hoàn thiện ngôi nhà.

Bí thư Đảng uỷ xã Lạc Lương Bùi Thị Bình kể: Có hộ quá khó khăn, nhất định không nhận tiền hỗ trợ làm nhà vì lo nợ nần. Khi cán bộ đến vận động nhiều lần thì đóng cửa, không tiếp. Có đồng chí đến lần thứ ba bị chó cắn phải tự bỏ tiền đi tiêm phòng bệnh dại, nhưng vẫn không nản lòng. Cuối cùng, với sự giải thích và hỗ trợ từ cộng đồng, ngôi nhà vững chãi đã hoàn thành, người dân thực sự cảm phục.

Ngôi nhà vững chãi giúp người nghèo an cư. Ảnh: TL

Vấn đề giấy tờ đất vướng mắc về pháp lý, xem tuổi làm nhà từng là rào cản cũng được tháo gỡ. Sở Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với chính quyền các địa phương hỗ trợ các thủ tục về đo đạc, chỉnh lý, cấp đổi, cấp mới, đính chính “sổ đỏ”. Với các hộ quan niệm chưa được tuổi làm nhà, cán bộ tuyên truyền, giải thích hoặc gợi mở phương án mượn tuổi người khác. Nếu vẫn chưa “thông” thì mời thầy mo, thầy cúng đến làm nghi thức tâm linh để gia đình yên tâm chọn ngày động thổ.

Sự quyết liệt, trách nhiệm, sáng tạo từ cơ sở là chìa khóa để mở ra thành công. Phú Thọ không chỉ chờ chỉ đạo từ trên xuống, mà còn chủ động từ dưới lên, biến phong trào thành hành động cụ thể, hiệu quả. Nhờ vậy, chiến dịch thần tốc 450 ngày đêm đã về đích trước hẹn; khu vực Hoà Bình hoàn thành XNT, NDN trước thềm sáp nhập tỉnh. Trên phạm vi toàn tỉnh Phú Thọ mới, hơn 10.801 mái nhà mới đã sáng đèn cũng là ngần ấy niềm tin được thắp lên, minh chứng cho sức mạnh của ý Đảng, lòng dân.

Nội dung và thiết kế: Cẩm Lệ

Ảnh: Tư liệu, pv, CTV

Xuất bản: 3:22:10:2025:16:33