Phát triển kinh tế HTX gắn với Chương trình OCOP

Kỳ II: Đổi mới để thích ứng

Thời gian qua, các sản phẩm OCOP do các HTX làm chủ thể sản xuất đã có bước phát triển cả về chất và lượng, giúp người dân phát huy được lợi thế so sánh, mở rộng quy mô sản xuất nông nghiệp hàng hóa, nâng cao năng suất, hiệu quả, sức cạnh tranh của sản phẩm trong cơ chế thị trường. Song, để các HTX phát triển sản phẩm OCOP đồng bộ ở các lĩnh vực, các cấp, ngành, địa phương, HTX tập trung tháo gỡ khó khăn với những cách làm mới, khoa học, hài hòa lợi ích của Nhà nước, HTX và các thành viên.

Sản phẩm của HTX Mỳ gạo Hùng Lô được sản xuất trong dây chuyền khép kín, đảm bảo nghiêm ngặt quy định vệ sinh an toàn thực phẩm.

Nhận diện khó khăn

Mặc dù toàn tỉnh đã có 127 sản phẩm do HTX làm chủ thể sản xuất đạt tiêu chuẩn OCOP từ hạng 3 sao trở lên; các sản phẩm được công nhận đã có bước tiến về chất lượng, mẫu mã, bao bì bảo đảm điều kiện, quy định nhãn mác, truy xuất nguồn gốc, số lượng các sản phẩm tham gia Chương trình OCOP có chiều hướng tăng, song trong quá trình xây dựng sản phẩm OCOP, các HTX vẫn còn gặp khó khăn, vướng mắc cần tháo gỡ.

Một trong những khó khăn trong quá trình hoạt động của các HTX hiện nay là nguồn vốn vay ưu đãi về lãi suất còn ít, việc tiếp cận các kênh tín dụng còn nhiều khó khăn nên chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế. Trong khi đó, để đạt được tiêu chuẩn OCOP, các HTX ngoài việc nâng cao chất lượng sản phẩm còn cần đầu tư máy móc, trang thiết bị hiện đại để hoàn thiện sản phẩm. Ông Cao Đăng Duy - Giám đốc HTX Mỳ gạo Hùng Lô, thành phố Việt Trì - người đưa thành công các dòng sản phẩm từ gạo ra thị trường toàn quốc và xuất khẩu khẳng định: Việc HTX được tạo điều kiện vay vốn, hỗ trợ chi phí sản xuất là động lực rất lớn để HTX cải thiện chất lượng, giảm giá thành sản phẩm, nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường.

Liên quan đến vấn đề này, bà Nguyễn Thị Hồng Nhung - Giám đốc kinh doanh HTX Liên Hoa Chi, xã Tứ Xã, huyện Lâm Thao cho biết: Khó khăn của sản phẩm OCOP trong HTX là thị trường tiêu thụ sản phẩm OCOP chưa ổn định. Hiện nay, HTX tập trung sản xuất các sản phẩm hướng tới mục tiêu chăm sóc sức khoẻ như: Trà lá sen Hồng Sâm, trà rau má, trà tía tô... Mặc dù một số sản phẩm của HTX đã đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao song đây là dòng sản phẩm hỗ trợ chăm sóc sức khỏe mới nên cần thời gian quảng bá, giới thiệu sản phẩm đến khách hàng.

Một trong những tiêu chí hàng đầu của các sản phẩm OCOP là phải mang đậm nét đặc trưng của địa phương gắn với tổ chức sản xuất, hình thành các vùng sản xuất tập trung quy mô lớn gắn với xây dựng vùng nguyên liệu ổn định, đảm bảo chất lượng sản phẩm. Tuy nhiên thực tế hiện nay, các HTX chủ yếu vẫn hoạt động riêng lẻ, chưa tập trung. Việc ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp thông minh, sản xuất theo tiêu chuẩn hữu cơ, liên kết theo chuỗi giá trị còn hạn chế...

Để phát triển sản phẩm OCOP tương xứng với tiềm năng, đúng quy định của pháp luật, đóng góp hiệu quả vào phát triển kinh tế nông nghiệp nông thôn cần có giải pháp đồng bộ nhằm thúc đẩy kinh tế HTX bền vững.

Nhiều sản phẩm OCOP của các HTX đã được livestream bán hàng trên các nền tảng mạng xã hội.

Đổi mới để phát triển bền vững

Hiện nay, với xu thế hội nhập kinh tế quốc tế, nền kinh tế thị trường đang ngày càng đòi hỏi các sản phẩm đảm bảo chất lượng cao, giá cả ổn định và mang tính cạnh tranh, yêu cầu cấp thiết đặt ra cho các sản phẩm HTX của tỉnh là phải xác định được “tên tuổi và chỗ đứng" trên thị trường. Điều này đòi hỏi các HTX phải đổi mới tư duy, nhận thức, cách làm, áp dụng đồng bộ các giải pháp để nâng cao hiệu quả. Theo đó, đối với các HTX có sản phẩm OCOP cần chủ động nâng cao năng lực quản trị, chất lượng sản phẩm, đồng thời xây dựng thương hiệu sản phẩm, chứng nhận chất lượng theo tiêu chuẩn (VietGAP, hữu cơ, GlobGap,...) gắn với truy xuất quy trình sản xuất; ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi số, nông nghiệp hữu cơ, sinh thái. Đặc biệt, cần mở rộng tìm kiếm thị trường, liên kết tiêu thụ để sản xuất theo kế hoạch và đơn đặt hàng.

Theo đồng chí Trần Tú Anh- Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT, để phát triển kinh tế HTX gắn với Chương trình OCOP trong thời gian tới cần có sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên, sâu sát, sự vào cuộc quyết liệt của các cấp ủy, chính quyền, sự tham gia tích cực của các chủ thể và sự phối hợp chặt chẽ của các sở, ban, ngành, đoàn thể; vận dụng sáng tạo cơ chế, chính sách, có phương thức huy động nguồn lực phù hợp để hỗ trợ cho Chương trình. Đối với các chủ thể có sản phẩm tham gia Chương trình cần tập trung đầu tư phát triển sản xuất, nâng cao giá trị, chất lượng sản phẩm, cải tiến mẫu mã, thiết kế nhãn mác, bao bì sản phẩm, chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm, công bố tiêu chuẩn, chất lượng, mã số mã vạch, dán tem truy xuất nguồn gốc... đáp ứng các tiêu chí sản phẩm OCOP theo quy định.

Các ngành chức năng của tỉnh và địa phương tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức về kinh tế tập thể, HTX, trong đó tập trung tuyên truyền về các mô hình HTX tiêu biểu gắn với chính sách phát triển sản phẩm OCOP để nâng cao hiệu quả hoạt động HTX; đẩy mạnh liên kết giữa các HTX, liên kết HTX với doanh nghiệp để tăng quy mô sản xuất, tạo ra sản phẩm hàng hóa đủ lớn, chất lượng cao, phục vụ tiêu dùng trong tỉnh và xuất khẩu; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát tình hình thực hiện pháp luật của HTX nhằm phát huy tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các HTX... Đặc biệt, để gỡ khó đầu ra cho sản phẩm OCOP HTX, Sở Công Thương tiếp tục phối hợp với các đơn vị tổ chức hội chợ, xây dựng điểm giới thiệu, bán sản phẩm OCOP HTX, tạo điều kiện thuận lợi để tiêu thụ, quảng bá sản phẩm có thế mạnh của địa phương trong tỉnh.

Đồng chí Đặng Việt Phương - Phó Giám đốc Sở Công Thương cho biết: Với hàng loạt các tiêu chuẩn được đảm bảo về chất lượng, các quy định về an toàn thực phẩm được chứng nhận sản phẩm OCOP HTX là tiền đề vững chắc để sản phẩm có chỗ đứng trên thị trường. Tuy nhiên, ngoài các yếu tố trên, cùng với các chương trình hỗ trợ của tỉnh, các chủ thể HTX tham gia OCOP phải tập trung các giải pháp chuẩn hóa, nâng cao năng lực tổ chức, quản trị chế biến sản phẩm, chủ động đầu tư công nghệ, nâng cao hiệu quả sản xuất, chất lượng, mẫu mã sản phẩm. Sản phẩm làm ra phải có sự liên kết sản xuất theo chuỗi, xây dựng được hệ thống bán hàng, tìm hiểu nhu cầu tiêu thụ hàng hóa của thị trường và chú trọng vào các hoạt động kích cầu tiêu dùng.

Phấn đấu đạt mục tiêu đến năm 2025, toàn tỉnh có trên 720 HTX, hơn 1.550 tổ hợp tác, trong đó 60% số HTX hoạt động đạt loại tốt, khá, Liên minh HTX tỉnh sẽ đẩy mạnh tuyên truyền, tập huấn sâu rộng về kinh tế tập thể từ cấp tỉnh đến các HTX; phát huy vai trò “cầu nối”, hỗ trợ các HTX tiếp cận với các nguồn tín dụng ưu đãi; đẩy mạnh tư vấn, hỗ trợ các HTX tham gia vào Chương trình OCOP nhằm nâng cao giá trị, xây dựng thương hiệu sản phẩm. Đồng thời, giúp các HTX củng cố tổ chức, xác định tư cách thành viên, phát huy nội lực, tăng cường năng lực quản trị, đổi mới phương thức sản xuất, kinh doanh; xây dựng mô hình liên kết chuỗi giữa các thành viên, giữa HTX với HTX gắn với phát triển sản phẩm chủ lực địa phương...

Nhóm PV