Nơi chắp cánh ước mơ cho học sinh đồng bào dân tộc Đan Lai

5 giờ 30 phút sáng, sau tiếng còi báo thức vang lên, 82 em học sinh là người dân tộc Đan Lai ở khu ký túc xá của Trường Trung học cơ sở (THCS) Môn Sơn, xã Môn Sơn, huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An đã nhanh chóng có mặt xếp hàng ngay ngắn tập thể dục buổi sáng theo hiệu lệnh của Thiếu tá Phan Văn Thắm, nhân viên Đội Vận động quần chúng, Đồn Biên phòng Môn Sơn, BĐBP Nghệ An.

Đứng từ xa nghe các khẩu lệnh của cán bộ Biên phòng phát ra, cứ ngỡ đây là đơn vị Quân đội. “Các con! 4 hàng ngang tập hợp”- khẩu lệnh từ Thiếu tá Phan Văn Thắm hô vang dứt khoát. Những bước chân thoăn thoắt xếp hàng ngay ngắn, chỉnh tề với những động tác tập thể dục dứt khoát, thành thục.

Cứ như vậy, từ lúc báo thức đến khi đi ngủ, những cán bộ Biên phòng ở khu ký túc xá vẫn miệt mài chăm sóc, chỉ bảo các em học sinh nơi đây như những đứa con thân yêu của mình.

Tổ công tác “cắm trường” đặc biệt

Trường THCS Môn Sơn đóng tại xã biên giới Môn Sơn, huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An. Phần lớn học sinh của trường là người Thái, sinh sống ở các bản lân cận và giao thông đến trường cơ bản thuận lợi. Tuy nhiên, trường có 82 em người Đan Lai - một trong 11 dân tộc thiểu số rất ít người của cả nước, chỉ phân bố tại Nghệ An. Gia đình các em ở bản Khe Búng và bản Cò Phạt - nằm sâu trong vùng lõi Vườn Quốc gia Pù Mát. Khi học tiểu học, các em có điểm trường lẻ trong bản, nhưng lên THCS thì phải ra trung tâm xã với quãng đường 15-20km đèo dốc hiểm trở hoặc ngồi thuyền vượt sông Giăng.

Để giúp đỡ học sinh Đan Lai, từ năm 2018, các cơ quan, ban, ngành, địa phương đã quan tâm xây dựng khu nội trú riêng để các em ổn định chỗ ở đi học. Bên cạnh đó, các em được hỗ trợ chế độ tiền ăn theo quy định của Nhà nước. Khu ký túc xá được xây dựng có đầy đủ tiện nghi, được sắp xếp có khu nhà ăn tập trung. Khu nhà ở được thiết kế xây dựng 2 tầng, phòng ngủ có vệ sinh khép kín, mỗi phòng được bố trí 4 giường tầng cho 8 em học sinh.

Trung tá Nguyễn Thị Trần Thanh hướng dẫn các em học sinh ở khu ký túc xá làm đèn ông sao dịp trung thu vừa qua.

Các em ở khu ký túc xá này, 100% thuộc hộ nghèo nên phụ huynh hầu như không có điều kiện chăm lo cho con cái đi học xa nhà. Mọi vấn đề từ học tập, sinh hoạt đều do nhà trường phụ trách. “Cái khó nhất là do các em sống biệt lập trong núi sâu nên tính cách còn có phần “hoang dã”, kỹ năng giao tiếp hạn chế, ngại tiếp xúc với người lạ, phản kháng trước sự quan tâm của mọi người. Đặc biệt, các em học sinh người Đan Lai còn có thói quen làm việc gì cũng theo nhóm nên nếu một em bỏ học thường sẽ rủ theo hàng chục bạn khác trong bản cùng nghỉ” - thầy giáo Lê Duy Thuận, Hiệu trưởng Trường THCS Môn Sơn cho biết.

Trước thực tế này, năm 2019, Trường THCS Môn Sơn phối hợp cùng Đồn Biên phòng Môn Sơn thành lập tổ công tác “cắm trường” đặc biệt. Tổ công tác gồm có 3 cán bộ thuộc Đồn Biên phòng Môn Sơn thường xuyên đến trường cùng Ban giám hiệu và thầy cô giáo quản lý, giáo dục kỹ năng sống cho học sinh...

Trung tá Nguyễn Thị Trần Thanh - một trong 3 thành viên tổ công tác và cũng là cán bộ nữ Biên phòng duy nhất ở trường nhớ lại ấn tượng đầu tiên khi đến khu nội trú là hình ảnh hàng chục cháu gái đang mặc nguyên quần áo khi tắm. Các em mới từ trong bản ra, chưa biết cách sống tập thể và kể cả vệ sinh cá nhân cơ bản.

“Hoàn cảnh các cháu thật đáng thương. Tôi tự nhủ phải có trách nhiệm giúp đỡ, chăm lo, đồng hành nhiều hơn với các cháu. Ban đầu cũng rất khó khăn vì các cháu sợ và phản kháng sự quan tâm của người khác. Dần dần các cô chú Biên phòng gần gũi, trò chuyện nhiều, lũ trẻ mới mở lòng, xóa bỏ mặc cảm và nghe lời chỉ dạy” - Trung tá Thanh kể.

Hết lòng vì học sinh thân yêu

Được phân công đảm nhiệm phụ trách tổ công tác đặc biệt tại khu ký túc xá của Trường THCS Môn Sơn từ năm 2019, Thiếu tá Phan Văn Thắm vừa trực tiếp phối hợp với nhà trường duy trì nền nếp, chế độ học tập, vừa giúp đỡ, hướng dẫn các học sinh người Đan Lai trong quá trình sinh hoạt và học tập. Đây thực sự là nhiệm vụ hết sức khó khăn với bản thân Thiếu tá Thắm. Tuy nhiên, với ý chí quyết tâm và trách nhiệm của người lính, anh chủ động tìm tòi, học hỏi cách làm, kinh nghiệm của các trường thiếu sinh quân, các khóa học trong học kỳ Quân đội..., từ đó, áp dụng các nội dung phù hợp với khu ký túc xá bán trú.