Quyền tự do ngôn luận và quyền tiếp cận thông tin cần có chừng mực

PTĐT-Quyền tự do ngôn luận, báo chí và quyền tiếp cận thông tin là một quyền cơ bản, quan trọng của cá nhân được quy định trong nhiều công ước quốc tế về quyền con người (QCN) và đã được quy định trong các Hiến pháp Việt Nam, đặc biệt là lần đầu tiên Hiến pháp 2013 đã giành cả một chương (Chương II ) quy định về “QCN, quyền và nghĩa vụ công dân”. Thế nhưng cách đây không lâu trong dịp đầu năm 2018, trên mạng Dân luận và nhiều hãng thông tấn, báo chí phương Tây đã tán phát “Bản lên tiếng về quyền được nói và nghe sự thật”. Văn bản mạng này do những tổ chức xã hội mạng phi pháp và một số cá nhân tự xem mình là người “bất đồng chính kiến” ký. Văn bản ảo này đòi hủy bỏ nhiều điều luật trong ChươngXI- Về các tội phạm an ninh quốc gia, như Điều 79 (Tội lật đổ chính quyền nhân dân), Điều 88, Điều 258 Bộ luật Hình 1999 (vẫn được giữ lại trong Bộ luật Hình sự 2015). Họ còn đòi “trả lại toàn bộ sự thật” liên quan đến “biến cố Mậu Thân, 1968”.

Theo nhiều tổ chức nghiên cứu về mạng xã hội quốc tế, Việt Nam nằm trong “top 10” quốc gia có nhiều người dùng Facebook nhất thế giới. Số người có tài khoản trên Facebook là 64 triệu người, chiếm 3% tổng số tài khoản Facebook toàn cầu. Người dân có thể đăng tải lên mạng những gì họ thích hoàn toàn không bị cấm đoán nếu không vi phạm pháp luật. Vậy vì sao chỉ rất ít người trong số 64 triệu tài khoản trên Facebook của người Việt bị ra tòa và kết án? Bởi đó là họ đã vi phạm pháp luật, vượt quá QCN. Họ lợi dụng các quyền tự do dân chủ, tự cho mình quyền đươc bôi nhọ, xuyên tạc về đường lối chủ trương của Đảng và Nhà nước, phỉ báng chính quyền… Có lẽ với những đối tượng phản động này, bị kết án chưa phải là bài học đắt giá bởi họ vẫn đang cho mình cái quyền quá cao về tự do ngôn luận và tiếp cận thông tin.

Tôn trọng và bảo đảm QCN thuộc bản chất và là một mục mục tiêu của Đảng và Nhà nước ta. Cho đến nay, trong thời kỳ đổi mới, quá trình xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN, nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, các QCN luôn được tôn trọng và bảo đảm.Cùng với đó, pháp luật nước ta cũng như các quốc gia, quyền bao giờ cũng đi đôi với nghĩa vụ. Hiến pháp và nhiều bộ luật nước ta đã quy định rõ ràng các quyền tự do ngôn luận, báo chí, kể cả sử dụng mạng xã hội, và quyền tiếp cận thông tin.Năm 2016, Quốc hội đã thông qua Luật tiếp cận thông tin (LTCTT). Đây là một đạo luật cụ thể hóa về quyền tự do ngôn luận, báo chí được quy định trong Hiến pháp 2013. Theo quy định của LTCTT thì quyền tiếp cận thông tin là một quyền có thể bị hạn chế hoặc là quyền có điều kiện. Những quyền bị hạn chế chẳng hạn: “Thông tin thuộc bí mật nhà nước, bao gồm những thông tin có nội dung quan trọng thuộc lĩnh vực chính trị, quốc phòng, an ninh quốc gia, đối ngoại, ...”; nhữngthông tin được tiếp cận có điều kiện: “Thông tin liên quan đến bí mật kinh doanh,bí mật đời sống riêng tưnếu được người đó đồng ý”. Luật này cũng quy định về các hành vi bị nghiêm cấm, bao gồm: “Cố ý cung cấp thông tin sai lệch, không đầy đủ, trì hoãn việc cung cấp thông tin; hủy hoại thông tin; làm giả thông tin… Cung cấp hoặc sử dụng thông tin nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín, gây kỳ thị về giới, gây thiệt hại về tài sản của cá nhân, cơ quan, tổ chức...”

Trong thời gian qua, không ít người cho rằng, mọi người đều có quyền sử dụng mạng viễn thông, mạng máy tính, mạng xã hội, xem đó là một quyền tuyệt đối không có giới hạn cả những thông tin sai sự thật, thông tin bịa đặt... lên mạng mà không phải chịu trách nhiệm gì. “Bản lên tiếng” của các thế lực thù địch là một ví dụ. Điều đó đã làm ảnh hưởn không nhỏ tới tư tưởng, suy nghĩ của một bộ phận không nhỏ nhân dân, vô tình sẽ là những phần tử tham gia chống phá Đảng và chế độ ta. Hơn lúc nào hết cán bộ, đảng viên và người dân cần hiểu rõ, nắm vững các quy định của pháp luật về quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận, quyền tiếp cận thông tin; nâng cao tinh thần cảnh giác với những thủ đoạn tung tin ảo trên mạng xã hội, để làm chủ được mạng xã hội.

Kim Chi