Thanh Thủy với đặc sản “Dê núi, cá sông, gà đồi”

PTO – Thanh Thủy là huyện có địa thế khá đẹp, phía trước là đồng bãi phù sa mầu mỡ chạy sát tới bờ sông Đà trải dài trên 30km.

Sau lưng là hướng tây bắc, tựa vào vùng đồi xen với những dải núi đá vôi cuối cùng từ các xã Hương Cần, Tất Thắng, Cự Thắng, Thạch Khoán... (Thanh Sơn) chạy ra nối tiếp với các xã Phượng Mao, Trung Nghĩa, Sơn Thủy, La Phù... (Thanh Thủy). Khí hậu ở đây bốn mùa mát mẻ. Phong cảnh “sơn thủy hữu tình”.

Những năm trước đây do chưa biết khai thác những tiềm năng thiên nhiên vốn có nên Thanh Thủy là miền đất khó, ít người biết đến. Từ ngày thực hiện nền kinh tế mở, đặc biệt là từ khi phát hiện ở đây có nguồn tài nguyên nước khoáng nóng quý và nền văn hóa ẩm thực phong phú, đa dạng, hấp dẫn thì Thanh Thủy đã trở thành điểm hẹn của nhiều nhà đầu tư và du khách thập phương tìm về.

Trước tiên là món “Dê núi đá”. Dê là loài động vật chuyên ăn các loại lá cây, có đặc điểm đầu và chân nhỏ nhưng bụng lại rất to nên đi lại rất khệ nệ. Tỷ lệ thịt một con dê mổ ra rất thấp, thường chỉ đạt 1/4 trọng lượng cơ thể.

Thịt dê nạc, nhiều chất đạm, ăn ngọt và bổ. Nhưng dê thả trên núi đá ở đây thì ăn lại ngon và bổ hơn rất nhiều. Hàng ngày đi kiếm ăn trên núi đá vôi, dê phải đi lại, leo chèo, lên xuống, luồn lách từ mỏm đá này sang mỏm đá khác để ăn đủ các thứ lá cây, trong đó có nhiều loại là những vị thuốc quý như: Lá xương cá, mạch môn, cúc tần, đỏ ngọn, đinh lăng, sim, mua... Với đặc điểm đi lại và ăn như thế nên con dê nào cũng béo khỏe, bụng đõn, tuyến hôi giảm, bắp thịt săn chắc, tỷ lệ thịt cao, ăn ngon và bổ hơn thịt dê bình thường rất nhiều.

Món đặc sản thứ hai mà nhiều người biết đến ở đây là món “Cá sông Đà”. Sông Đà chảy qua địa phận huyện Thanh Thủy với địa hình tương đối bằng phẳng nên nước quanh năm chảy chậm.

Ven bờ có một số ghềnh đá như ghềnh La Phù, ghềnh Bợ tạo thành một số vụng vòng sâu vào bờ, nước sâu, yên tĩnh, mát mẻ, vì vậy đây là nơi tập trung sinh sống của nhiều đàn cá quý trên sông. Ngoài ra bên bờ sông còn có nhiều cửa ngòi, lạch từ rừng núi Thanh Sơn chảy ra đem theo nhiều phù du sinh vật là nguồn thức ăn dồi dào, hấp dẫn cho đủ các loài tôm cá.

Với đặc điểm môi trường sinh sống như vậy nên cá sông Đà thuộc địa phận Thanh Thủy rất béo và nhiều loại ngon, quý hiếm. Tiêu biểu là cá đục, cá ngạnh, trạch trấu, chép, trắm đen, măng, chiên, quất... nhiều loại trị giá từ 50.000 đồng đến 70.000 đồng/kg như cá chiên, quất, ngạnh... thi thoảng người dân nơi đây còn đánh được cả cá anh vũ giá tới 150.000 đồng/kg.

Món đặc sản thứ ba là “Gà ri đồi sỏi”. Gà ri là loại gà truyền thống, được nuôi từ rất lâu đời ở các vùng thôn quê, miền núi. Gà ri là giống gà rất nhỏ, nuôi thả vườn, nở ra độ 2- 3 tuần đã nhú lông đuôi, một tháng đã đủ lông cánh, mào đỏ chót, phân biệt rõ trống mái. Nuôi một năm con lớn nhất cũng chỉ 1kg đến 1,2kg là cùng.

Gà ri có thân hình nhỏ, thịt chắc, ăn rất ngọt và thơm. Song gà ri ở Thanh Thủy nhiều nhà nuôi thả vườn nơi đồi sỏi, ăn còn ngon và quý hơn nhiều. Suốt ngày gà đi bới móc trên đồi sỏi kiếm mồi nên hai đùi chắc nịch, thân hình tròn lẳn, thịt săn chắc, ăn dai ngọt và rất thơm.

Hiện nay, trên địa bàn thị trấn huyện Thanh Thủy có tới gần 10 nhà hàng ăn uống thường xuyên phục vụ khách đầy đủ ba loại đặc sản trên với nhiều món ăn khá phong phú hấp dẫn. Từ “Dê núi đá” nhiều đầu bếp khéo léo đã chế biến ra tới 5 món ăn khác nhau khá hấp dẫn như: Tái, hầm, sào lăn, nướng, lẩu... Từ “Cá sông Đà” chế biến ra tới 9 món: Om, nướng, rán, kho, lẩu, chả, hấp, thính, gỏi... Và từ “Gà ri đồi sỏi” làm ra 6 món khác nhau. Luộc, rang, nướng, rán, quay, tần (sen, ngải, sâm)... là những món ăn, vị thuốc rất bổ dưỡng.

Về Thanh Thủy tắm nước khoáng thiên nhiên, dạo mát bên bờ sông Đà thơ mộng và thưởng thức những món ăn đặc sản do bàn tay lành nghề, khéo léo của những nhà đầu bếp nổi tiếng ở đây chế biến, chắc chắn quý khách sẽ hài lòng và nhớ mãi về miền đất anh hùng, giàu lòng mến khách này.