Xã Yến Mao (Thanh Thủy): Hệ lụy từ việc đất bị chồng lấn nhiều năm !

PTO- Vào những năm cuối thập kỷ 80, Nhà nước triển khai quyết liệt chính sách giao đất, giao rừng cho các tổ chức, cá nhân nhằm phủ xanh đất trống đồi núi trọc, phát triển kinh tế rừng. Để tránh tình trạng tranh chấp đất đai, Chính phủ thiết lập hệ thống bản đồ mới (gọi là bản đồ địa giới hành chính 364) để xác định đất rừng, đất canh tác, đất lâm trường nhằm tạo đà cho phát triển sản xuất. Đã qua hơn 30 năm nhận đất, nhận rừng nhưng đến nay, nhiều hộ dân ở xã Yến Mao vẫn đang canh cánh một nỗi lo...

Cuộc sống người dân ở Dộc Vôn khu 1, xã Yến Mao gặp nhiều khó khăn do tình trạng đất bị chồng lấn.

Cái sảy nảy cái ung!

Năm 2013, khi dự án tổng thể xây dựng hệ thống hồ sơ địa chính và cơ sở dữ liệu đất trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2012-2015 trong đó có xã Yến Mao được thực hiện thì nhiều hộ dân xã Yến Mao đang sống trên mảnh đất có từ thuở cha sinh, mẹ đẻ mới “ngã ngửa” khi hay tin mình không có tên trên bản đồ đất đai của xã (?). Bởi lẽ, gần 50ha ruộng, nương, hoa màu, nhà cửa, đồi rừng của nhân dân các khu 1, 9, 14 trong bản đồ lại thuộc về xã Phượng Mao (Thanh Thủy), xã Yên Lãng và Hương Cần (Thanh Sơn)!

Đã 64 tuổi, nhận giao đất, giao rừng mấy chục năm nay, nhưng ông Trần Mạnh Thắng, khu 1, xã Yến Mao không tin được là đến giờ, gia đình vẫn chưa có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất! Ông thông tin: “Chúng tôi mới biết đất rừng của mình chồng lấn với xã Yên Lãng. Bao nhiêu năm sử dụng, đến nay gia đình cũng chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Chính vì thế, năm 2014, khi có chương trình cải tạo rừng nghèo, Nhà nước hỗ trợ cây giống, phân bón, nhưng khi cán bộ kiểm lâm đến đo đạc, nhưng chỉ lắc đầu, vì đất... không có trên bản đồ của xã!”.

Ông Thắng là một trong 4 hộ ở khu 1 xã Yến Mao bị “chồng lấn” với bản đồ đất đai của xã Yên Lãng. Diện tích chồng lấn tại khu 1 chủ yếu nằm ở Dộc Vôn. Đây là hẻm núi ăn sâu vào trong có diện tích trên 18ha. Từ nhà ông Thắng, để vào Dộc Vôn, chúng tôi phải đi hơn 1km đường đất, vòng vèo theo chân núi. Hộ anh Trần Văn Hùng ở sâu bên trong. Ngoài 1ha rừng bố, mẹ cho làm của hồi môn, vợ chồng Hùng còn đi khai thác gỗ thuê. Công việc nặng nhọc, nhưng sức trẻ tuy nhiên anh bảo “toàn thua”, vì mua rừng, khai thác gỗ bán mà chẳng có lãi nên vẫn quanh quẩn điệp khúc “hộ nghèo” sau 6 năm lập gia đình. Trong căn nhà trống hoác, anh buồn bã cho biết: “Đất nhà em bây giờ thuộc kiểu “chung chiêng”. Nhà hỏng, dột cũng muốn sửa lắm, nhưng mà làm gì có bìa đất đi thế chấp ngân hàng lấy tiền để sửa, em chỉ có cách “bó gối!”.

Theo thông tin của chúng tôi, sau khi đo đạc bản đồ địa chính theo dự án, xã Yến Mao có khoảng 20 hộ với gần 50ha đất đã sử dụng từ trước khi bản đồ địa giới hành chính 364 lập năm 1994-1995 và đang... không nằm trong bản đồ địa giới hành chính 364 của xã. “Nút thắt” này, đang cần các cấp chính quyền có biện pháp tháo gỡ!

Cần có biện pháp giải quyết triệt để

Khó khăn, lo lắng là tình cảnh chung của các hộ dân có đất chồng lấn. Các chính sách hỗ trợ về trồng rừng bị cắt bỏ, việc cấp đổi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo Dự án phải chờ! Bên cạnh đó, các quyền về tài sản như chuyển nhượng, cho, thuê, thừa kế cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng!

Trước tình trạng chồng lấn địa giới hành chính, ngay từ năm 2014, UBND xã Yến Mao đã làm việc với xã Yên Lãng, xã Phượng Mao để từ đó có biên bản xác định hiện trạng sử dụng đất nhằm làm căn cứ trình các cấp có thẩm quyền giải quyết đường biên giới, đồng thời là căn cứ để các hộ dân hai xã không tranh chấp. Nhưng Chủ tịch xã, ông Đinh Công Sơn khi trao đổi với phóng viên cho hay: Bà con kêu ca mỗi khi họp dân, các ý kiến chuyển lên xã, huyện, tỉnh, tới Đoàn đại biểu Quốc hội, HĐND về tiếp xúc cử tri. Chúng tôi cũng chia sẻ với bà con lắm, nhưng không biết trả lời thế nào vì mình chỉ là cấp cơ sở. Địa phương chỉ biết xác định hiện trạng và gửi kiến nghị lên các cấp chính quyền thôi”.

Tìm hiểu về việc giải quyết đất chồng lấn và cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đang gặp rất nhiều khó khăn. Ông Nguyễn Văn Thiệm - Giám đốc Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất, huyện Thanh Thủy cho biết: Hiện nay, tại xã Yến Mao có trên 800 hồ sơ xin cấp đổi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo dự án. Chúng tôi xác định, đất không có tranh chấp, chồng lấn sẽ tiến hành cấp đổi trước; đất có tranh chấp, chồng lấn chúng tôi phải xin ý kiến tỉnh, Sở tài nguyên và môi trường. Vì phạm vi điều chỉnh địa giới hành chính hay thay đổi hiện trạng thuộc thẩm quyền của Chính phủ”.

Bản đồ vẽ sai, nên cả chính quyền và nhân dân đều chịu khổ. Khi tiếp xúc với những bậc cao niên, người có trọng trách thời gian trước đây đều có chung suy nghĩ, thời điểm đó, tuy lúc đó, cán bộ đo đạc không về bàn giao thực địa cụ thể theo quy định nhưng cũng không gia đình nào chủ động kiểm tra diện tích đất được giao mà cứ thế canh tác cũng là nguyên nhân dẫn đến “lỗi” trong quá trình giao đất, giao rừng và công tác quy hoạch lập bản đồ ở địa phương.

Vẫn biết triển khai Dự án tổng thể xây dựng hệ thống hồ sơ địa chính và cơ sở dữ liệu đất trên địa bàn tỉnh Phú Thọ nhằm số hóa việc quản lý đất đai, từ đó tạo thuận lợi cho công tác quản lý. Nhưng đã 3 năm qua, việc cấp đổi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại xã Yến Mao vẫn chưa hoàn thành vì những lý do trên. Nhiều hộ dân không chỉ khó khăn trong việc thực hiện quyền sở hữu với tài sản mà còn để “vuột” nhiều ưu đãi trong phát triển kinh tế đồi rừng. Những tồn tại này ở xã Yến Mao rất cần các cấp chính quyền sớm có phương án, giải pháp giải quyết thấu đáo, đem lại quyền lợi cho người dân!

Huy Thắng