Đột phá từ một chỉ thị

Kỳ I: Khi ý Đảng hợp lòng dân

Kể từ khi Chỉ thị số 40-CT/TW, ngày 22/11/2014 của Ban Bí thư Trung ương Đảng khoá XI về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách (Chỉ thị 40) đi vào cuộc sống đã minh chứng cho một quyết sách đúng đắn của Đảng trong công cuộc giảm nghèo. Điều này không những giải quyết được vấn đề nội tại trong cho vay ưu đãi mà còn tạo bước đột phá trong kết nối sức mạnh của cả hệ thống chính trị cùng Ngân hàng Chính sách xã hội (CSXH) hỗ trợ hộ nghèo xoay chuyển tình thế, chiến thắng đói nghèo, vươn lên làm giàu.

Thành viên Ban đại diện HĐQT Ngân hàng CSXH huyện Lâm Thao thường xuyên giám sát hiệu quả hoạt động của nguồn vốn ưu đãi tại cơ sở.

Quyết sách làm thay đổi tư duy

Năm 2014, Chỉ thị 40 chính thức được ban hành, thể hiện rõ quan điểm đột phá của Đảng đối với hoạt động tín dụng chính sách (TDCS). Từ định hướng, dẫn lối, mở đường này, các cấp ủy, chính quyền trong tỉnh đã nhận thức rõ hơn về vai trò, vị trí của hoạt động TDCS trong thực hiện mục tiêu giảm nghèo nhanh, bền vững; tập trung giải quyết việc làm, bảo đảm an sinh xã hội, xây dựng nông thôn mới trên địa bàn. Để Chỉ thị đi vào cuộc sống, Tỉnh ủy đã ban hành các văn bản chỉ đạo, xây dựng kế hoạch thực hiện, yêu cầu các cấp ủy, chính quyền, MTTQ và các tổ chức đoàn thể vào cuộc, tạo điều kiện thuận lợi về mọi mặt nhằm giúp Ngân hàng CSXH thực hiện tốt vai trò chủ thể trong cho vay TDCS.

Xác định lãnh đạo, chỉ đạo đối với hoạt động TDCS là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong chương trình, kế hoạch, hoạt động thường xuyên của tổ chức mình, các cấp ủy, chính quyền đã tích cực thực hiện tốt chủ trương huy động nguồn lực cho TDCS gắn với phát triển nông nghiệp, nông thôn. Đồng thời nêu cao vai trò, trách nhiệm trong củng cố, nâng cao chất lượng tín dụng, công tác điều tra, xác định đối tượng vay vốn, phối hợp giữa các hoạt động đào tạo nghề và chuyển giao công nghệ với hoạt động cho vay vốn của Ngân hàng CSXH đã giúp người vay sử dụng vốn hiệu quả.

Ngoài hỗ trợ về cơ sở vật chất, bố trí địa điểm, điều kiện, thời gian làm việc cho hệ thống Ngân hàng CSXH cấp huyện, ở mỗi xã, thị trấn đều có một điểm giao dịch. Tại điểm giao dịch sẽ thực hiện các nghiệp vụ giải ngân cho vay, thu nợ, thu lãi, huy động tiền gửi tiết kiệm... phục vụ người dân vào ngày cố định trong tháng. Hàng năm, các cấp ủy, chính quyền địa phương chủ động cân đối ngân sách, dành nguồn lực bổ sung nguồn vốn ủy thác qua Ngân hàng CSXH cho vay các đối tượng trên địa bàn, giúp ngân hàng chủ động hơn về vốn, giảm bớt sự phụ thuộc đối với ngân sách trung ương trong bối cảnh ngân sách nhà nước còn gặp nhiều khó khăn.

Qua tìm hiểu được biết, từ khi Chỉ thị 40 ban hành đến nay, nguồn ngân sách địa phương chuyển sang Ngân hàng CSXH đã đạt 129 tỷ đồng, tăng 107 tỷ đồng so với năm 2014. Trong đó, nguồn vốn ngân sách của tỉnh ủy thác đạt 75 tỷ đồng, nguồn vốn ngân sách cấp huyện ủy thác 54 tỷ đồng. Dòng vốn từ ngân sách địa phương đã và đang góp phần tạo động lực phát triển kinh tế bền vững cho người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn.

Để nâng cao hiệu quả, năng lực quản lý nguồn vốn, Ngân hàng CSXH đã chủ động tham mưu cho UBND các cấp trong kiện toàn Ban đại diện Hội đồng quản trị (HĐQT) cấp tỉnh, cấp huyện, đảm bảo đủ số lượng, đúng thành phần. Thực hiện chủ trương bổ sung Chủ tịch UBND cấp xã vào Ban đại diện HĐQT Ngân hàng CSXH cấp huyện, 100% chủ tịch UBND các xã, phường trên địa bàn tỉnh đã phát huy tốt vai trò của chính quyền trong việc chỉ đạo, quản lý, triển khai các chính sách tín dụng ưu đãi ở cơ sở, góp phần nâng cao tinh thần trách nhiệm của người đứng đầu đối với hoạt động TDCS trong chỉ đạo, quản lý ở tất cả các khâu, từ bình xét, cho vay, sử dụng vốn đến thu hồi nợ đến hạn, nợ quá hạn. Từ đó, hoạt động TDCS bám sát được các chương trình, mục tiêu phát triển KT-XH của địa phương để đầu tư vốn một cách hiệu quả.

Ngân hàng CSXH đã phối hợp chặt chẽ với MTTQ và các đoàn thể trong công tác quản lý vốn; thường xuyên trao đổi, hướng dẫn quy trình nghiệp vụ cho cán bộ làm công tác ủy thác. Mặt khác, đẩy mạnh phối hợp với các cơ quan, đơn vị chức năng tổ chức lồng ghép chuyển giao khoa học kỹ thuật cùng với giải ngân nguồn vốn vay, giúp hộ vay biết cách đầu tư, tổ chức sản xuất, kinh doanh phù hợp.

Các cấp Hội Phụ nữ huyện Tân Sơn tích cực xuống hộ kiểm tra hiệu quả sử dụng vốn TDCS.

Tạo sức bật cho tăng trưởng

Chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về hỗ trợ tín dụng ưu đãi cho người nghèo và các đối tượng chính sách để phát triển kinh tế thực sự là “đòn bẩy” hữu hiệu, giúp các đối tượng yếu thế có thêm động lực vươn lên trong cuộc sống. Thực tiễn hiệu quả hoạt động của hệ thống Ngân hàng CSXH trên địa bàn tỉnh thời gian qua đã cho thấy điều này, thể hiện rõ nét tác động của một “kênh” TDCS đặc thù đối với mục tiêu giảm nghèo bền vững.

Để nguồn vốn ưu đãi hoạt động thực sự hiệu quả, Ngân hàng CSXH với vai trò chủ lực đã tích cực phối hợp mở rộng địa bàn, đối tượng, đưa nguồn vốn TDCS đến tận cơ sở, tạo sự gắn bó mật thiết giữa chính quyền, đoàn thể, tổ chức tín dụng với Nhân dân. Từ đó, mô hình tổ chức và phương thức quản lý TDCS ngày càng được hoàn thiện, quy mô nguồn vốn ngày càng phát triển, tăng trưởng tín dụng năm sau cao hơn năm trước, chất lượng tín dụng đảm bảo, tỷ lệ nợ xấu luôn ở dưới mức cho phép.

Đến nay, nguồn vốn ưu đãi đã đến được với người dân ở tận vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, thông qua mô hình hoạt động ủy thác vốn vay của 4 tổ chức hội đoàn thể là: Nông dân, Phụ nữ, Cựu chiến binh, Đoàn thanh niên với sự hỗ trợ của 3.679 tổ tiết kiệm và vay vốn cùng 225 điểm giao dịch xã. Mọi chủ trương, chính sách cho vay ưu đãi, công tác kiểm tra hiệu quả sử dụng vốn vay, đôn đốc trả nợ, trả lãi của hộ vay khi đến hạn, nghe ý kiến phản ánh, tâm tư, nguyện vọng của người dân... được triển khai, thực hiện kịp thời, những phát sinh trong thực tế nhanh chóng được giải quyết.

Bên cạnh đó, Ngân hàng CSXH không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn, đặc biệt là giáo dục ý thức, tinh thần trách nhiệm, đạo đức nghề nghiệp cho đội ngũ cán bộ; tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, kỹ thuật; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, tích cực thực hiện chuyển đổi số nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, đáp ứng nhu cầu của Nhân dân.

Sau một thập kỷ triển khai Chỉ thị 40, đến nay Ngân hàng CSXH đã thực hiện 20 chương trình cho vay ưu đãi, tăng 8 chương trình tín dụng so với năm 2014. Doanh số cho vay đạt hơn 11.600 tỷ đồng với hơn 332.000 lượt hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác được vay vốn. Hiện tổng dư nợ các chương trình đạt 6.221 tỷ đồng, tăng 3.313 tỷ đồng so với năm 2014, với gần 115.300 hộ nghèo và các đối tượng chính sách còn dư nợ; bình quân một hộ dư nợ đạt 54 triệu đồng, tăng 33,2 triệu đồng so với năm 2014. Trong đó, dư nợ các chương trình phục vụ nhu cầu sản xuất, kinh doanh, tạo sinh kế, việc làm đạt 4.447 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 71,5%/tổng dư nợ; dư nợ phục vụ đời sống, sinh hoạt đạt 1.774 tỷ đồng, chiếm 28,5%/tổng dư nợ. Cùng với tăng trưởng dư nợ, Ngân hàng CSXH thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm củng cố, nâng cao chất lượng tín dụng trong toàn hệ thống. Tổng nợ xấu toàn tỉnh đến hết tháng 5/2024 là 8,4 tỷ đồng, chiếm 0,14%/tổng dư nợ, thấp hơn tỷ lệ nợ xấu toàn quốc.

Ông Trương Việt Phương - Giám đốc Chi nhánh Ngân hàng CSXH tỉnh khẳng định: Chỉ thị 40 đã thực sự đi vào cuộc sống, tác động mạnh mẽ đến hoạt động của nguồn vốn TDCS trong suốt thời gian qua, tăng cả quy mô và chất lượng tín dụng. Hiệu quả của TDCS đem lại đến thời điểm này không chỉ là giá trị kinh tế mà hơn cả là những vấn đề xã hội được giải quyết và giá trị cuộc sống của một bộ phận không nhỏ người nghèo, người yếu thế đang từng bước được cải thiện, nâng cao, tạo tiền đề để Nhân dân hiểu, tin tưởng hơn vào đường lối lãnh đạo của Đảng, Nhà nước ta trên cơ sở hòa hợp ý Đảng, lòng dân.

Kỳ II: Tô đậm tính nhân văn

Phương Thảo - Hà Nhung