Nặng lòng với quê hương

Sau khi nghỉ hưu, ông Nguyễn Tiến Vinh về quê nhà khu 3, xã Chí Tiên, huyện Thanh Ba sinh sống. Vốn nặng lòng với quê hương nên sau khi nghỉ chế độ ông tham gia câu lạc bộ (CLB) hưu trí và người cao tuổi xã để có cơ hội cống hiến cho nơi chôn rau cắt rốn của mình.

Trước đây khi còn công tác ở ngành Văn hoá ông đã có thơ, truyện ngắn đăng báo nên ông được các cụ cao tuổi tín nhiệm bầu làm chủ nhiệm CLB. CLB có trên 30 hội viên nghỉ hưu và người cao tuổi, có nhiều hoạt động như sáng tác thơ ca, tập dưỡng sinh, trồng cây cảnh, nuôi chim, cá cảnh (một số hội viên đã có thơ, nhạc được xuất bản).

Hội thảo phương ngôn: “Đàn anh Trí Chủ” tại CLB hưu trí và người cao tuổi xã Chí Tiên, Thanh Ba.

Nhận thấy vùng quê Chí Tiên có rất nhiều phong tục tập quán hay, nhiều giá trị văn hoá dân gian khá độc đáo mà từ trước đến nay chưa có cá nhân hay tổ chức nào ghi chép, đánh giá thấu đáo, ông đưa ra bàn trong ban chủ nhiệm và được mọi người đồng tình hưởng ứng. Các cụ cao niên truyền lại, quê hương Chí Tiên được coi là “Địa linh, nhân kiệt”, nơi đây vẫn truyền tụng câu “Đàn anh Chí Chủ”, “Chùa So, Bụt Chủa”, nơi có nhiều đình thờ các vị Thần hoàng làng được các đời vua phong sắc.

Đặc biệt có đền Du Yến thờ bà Nguyễn Thị Hạnh “Trưởng lĩnh tiền quân” lỗi lạc của Hai Bà Trưng hiện còn lưu giữ 18 đạo sắc phong của các đời vua, phong Bà là Quốc Mẫu. Ngôi đền đã được xếp hạng di tích lịch sử văn hoá. Ở Chí Tiên lễ hội đền Du Yến là lễ hội đông vui nhất, tiếp đến là lễ hội đình Chí Chủ, lễ hội” Giằng búa vật trâu”, một trò diễn luyện và khao quân của Đào Tướng quân - một vị được thờ làm thành hoàng làng ở đình làng Bến.

Ông Nguyễn Tiến Vinh đã có 3 bài nghiên cứu về lễ hội đền Du Yến, Nữ tướng Hạnh Nương, Những chiếc giếng làng xã Chí Chủ xưa cùng 8 bài thơ viết về quê hương. Các hội viên của CLB cũng có các bài viết giới thiệu về các lễ hội truyền thống, những địa danh nổi tiếng ở Chí Tiên. Có thể nói chính những thành quả này đã tạo động lực cho các thành viên trong CLB ngày càng miệt mài với công việc.

Nhóm dịch minh văn chuông chùa Long Khánh, xã Chí Tiên.

Vốn có nghề chụp ảnh được đào tạo những năm công tác trong ngành Điện ảnh, ông Vinh đã chụp nhiều bức ảnh về các đạo sắc phong còn lưu giữ ở một số đình, đền, chùa Long Khánh đăng kèm bài trên báo, trên tập san của ngành Văn hoá. Đặc biệt ông chú tâm cùng các cụ trong ban chủ nhiệm tìm cách dịch bài minh văn trên quả chuông chùa Long Khánh được đúc vào năm 1683. Ông hiểu đây không chỉ nói về những người quyên góp đúc chuông mà còn là những nội dung sâu sắc ẩn chứa những giá trị đạo đức, tình cảm của người dân với linh vật của ngôi chùa có nhiều giá trị nghệ thuật và kiến trúc này.

Bắt tay vào dịch minh văn trên quả chuông lớn được đúc cách đây hơn 300 năm lại trải qua thời gian chiến tranh, quả chuông có lúc được dùng làm kẻng báo động khi có máy bay địch, ông và các cộng sự mới thấy hết được thử thách lòng kiên trì, phương pháp khoa học trong cách tiếp cận với các con chữ khắc trên quả chuông. Cả 4 mặt chuông có 3.374 chữ còn đọc được trên tổng số hơn 3.600 chữ khắc trên mặt chuông mà phải viết đi viết lại ba bốn lần, người đọc, người soát kiểm tra trước sau rất cẩn thận.

Trải qua 3 tháng ròng việc dịch chữ Hán Nôm trên quả chuông mới hoàn thành. Lời nhắn gửi trên quả chuông cũng chính là thông điệp giàu ý nghĩa: “Nay đúc quả chuông lớn, cũng là việc phúc, việc thiện nên làm, để lại dấu ấn cho nhân dân xã nhà và cũng là tiếng thơm trong thiên hạ. Thật đúng là năng tích thiện thì thiện đến nhà, năng tích phúc thì phúc tại gia” hay như: “Thôn hai Bến Tây con người nơi đây từ trước tới nay vốn cần cù, siêng năng, hiền lành đã làm nhiều việc thiện nên hưởng nhiều tài vật, phúc lành”. Đó là thành quả mà ông Vinh cùng với các cụ cao niên trong CLB hưu trí và người cao tuổi Chí Tiên đã cần mẫn tìm ra.

Năm 2011 ông Vinh ấp ủ xuất bản một cuốn sách nhân kỷ niệm 15 năm ngày thành lập CLB. Ông mang việc này ra bàn trong Ban chủ nhiệm được 100% ý kiến ủng hộ. Kinh phí làm sách được xác định là xã hội hoá là chính, xã ủng hộ 1 phần mang tính động viên, khích lệ. Thế là ông và các thành viên trong CLB bắt tay vào làm. Cuốn sách được xuất bản với tên gọi “Nắng chiều quê” gồm 5 phần: Phần 1 gồm bài viết về lễ hội, đình làng, các giá trị văn nghệ dân gian vùng quê Chí Tiên, Chùa Long Khánh, bản dịch minh văn chuông chùa Long Khánh; phần 2 là thơ; phần 3 là âm nhạc, câu đối; phần 4 phụ bản ảnh; phần 5 lời nói đầu, mục lục, danh sách người hảo tâm ủng hộ CLB. Đến năm 2016 cuốn “Nắng chiều quê” tập 2 với nhiều bài nghiên cứu, khảo luận về câu phương ngôn “Đàn anh Chí Chủ”, giới thiệu các giá trị văn hoá dân gian khác của Chí Tiên với góc nhìn đa chiều, những kiến giải thoả đáng... được xuất bản. Tập sách này được đông đảo độc giả đón nhận.

Những đóng góp của ông Nguyễn Tiến Vinh và các cụ trong CLB hưu trí và người cao tuổi xã Chí Tiên đã được lãnh đạo xã và người dân địa phương ghi nhận.

Trần Văn Quang