Người “thổi hồn” cho đèn ông sao
Nhịp sống hiện đại ngày càng có nhiều món đồ chơi bắt mắt, mẫu mã đa dạng. Thế nhưng, giữa vô vàn loại đồ chơi đó vẫn có những người vẫn miệt mài giữ gìn giá trị văn hóa của dân tộc thông qua việc bảo tồn các đồ chơi truyền thống. Trong đó, tiêu biểu có ông Hà Chí Dũng, phường Âu Cơ đã có nhiều năm gắn bó với nghề làm đèn Trung thu.
Lại một mùa Trung thu sắp đến, trong căn nhà nhỏ của ông Dũng bắt đầu ngổn ngang những nguyên liệu nào thanh tre, ống nứa, giấy bóng kính màu, dây ruy băng, kim tuyến, những chiếc đèn ông sao rực rỡ sắc màu đang dần hình thành... 65 tuổi, ông Dũng đã có 30 năm làm đèn Trung thu truyền thống. Để có một chiếc đèn ông sao hoàn chỉnh, ông phải trải qua nhiều công đoạn như cưa và chẻ nan, tạo khung ngôi sao đến dán giấy, tạo hoa văn trang trí, tất cả đều được làm thủ công.
Ông Dũng chia sẻ: Bắt đầu từ ký ức tuổi thơ sống trong nghèo khó, có được chiếc đèn ông sao là niềm mơ ước của nhiều bạn nhỏ, trong đó có tôi, nên sau này, khi nhìn thấy chiếc đèn tôi vô cùng yêu quý, muốn làm cho con mình chơi vào dịp Tết Trung thu. Năm nào tôi cũng làm và cho trẻ con hàng xóm xung quanh, ai cũng khen đẹp, rồi mọi người biết và đặt hàng. Dần từ đó, cứ mỗi dịp Trung thu tôi đều làm đèn ông sao...
Để làm được một chiếc đèn Trung thu hoàn thiện, ngoài sự khéo léo, người làm đèn phải biết tư duy, tạo hình và phải có tình cảm vô cùng đặc biệt, yêu quý chiếc đèn ông sao, tâm huyết mới có thể “thổi hồn” cho chiếc đèn và cho ra sản phẩm đẹp.
Công đoạn khó nhất của một chiếc đèn là tạo khung và trang trí hoa văn trên đèn bởi đó là yếu tố quyết định làm nên nét đặc trưng của sản phẩm. Hàng năm, cứ từ tháng 7 âm lịch, ông Dũng bắt đầu chuẩn bị nguyên liệu và theo đơn đặt hàng để làm đèn ông sao cho các em nhỏ. Để làm ra một sản phẩm đồ chơi Trung thu truyền thống phải ngồi hàng giờ tỉ mỉ, chăm chút cho từng chi tiết, lợi nhuận mỗi mùa cũng chẳng được bao nhiêu. Nhưng có lẽ, vì tình yêu con trẻ và niềm đam mê đã giúp ông Dũng duy trì, gắn bó với nghề 30 năm qua.
Vì sản xuất thủ công nên mỗi mùa Trung thu, gia đình ông Dũng có thể làm những chiếc đèn ông sao theo nhiều kích cỡ tùy thuộc nhu cầu khách hàng đặt, từ những chiếc đèn nhỏ cầm tay, cho đến chiếc to nhất 1,5m để trang trí. Làm nghề đã lâu nên nhiều năm nay, ngôi nhà của ông đã trở thành địa chỉ quen thuộc cho những người tìm mua đèn Trung thu truyền thống. Ông Dũng cho biết thêm, khách hàng của gia đình ông hầu như đều là khách quen, từng chơi đèn ông sao lúc nhỏ, muốn mua đèn để hồi tưởng về ký ức xưa, trao truyền tình yêu ấy cho con cháu, hoặc mua về để trang trí...
Khi hỏi về ý nghĩa của chiếc đèn ông sao, ông Dũng hào hứng nói: Chiếc đèn ông sao 5 cánh được lấy từ biểu tượng cho ngôi sao trên quốc kỳ của nước Việt Nam, vừa thể hiện cho ước muốn hòa bình của người Việt Nam và còn là biểu tượng của ánh sáng chân thành, soi sáng tâm hồn trẻ thơ, mong muốn chúng lớn lên khỏe mạnh... Ngoài ra, đèn ông sao còn tượng trưng của sự phát triển bền vững, lòng yêu quê hương, đất nước và kỷ niệm tuổi thơ gắn với truyền thống văn hóa Việt. Chiếc đèn tuy nhỏ bé nhưng nhưng lại vô cùng gần gũi, gắn bó với biết bao thế hệ và vẫn luôn là vật dụng không thể thiếu trong ngày Tết Trung thu.
Không cầu kỳ, không có tiếng nhạc vui tai như những loại đèn lồng điện tử, nhưng những chiếc đèn ông sao Trung thu truyền thống vẫn luôn gợi lại trong mỗi người ký ức xưa ùa về một mùa trung thu ấm áp, đầy tiếng cười trẻ thơ. Những chiếc đèn ông sao truyền thống được thắp sáng trong đêm trăng cũng đang góp phần bảo tồn và phát triển, lưu giữ các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.
Linh Nguyễn
