Cuộc cạnh tranh ngầm giữa Mỹ và EU về tài nguyên đất hiếm của UkraineThứ Ba, 05:29, 04/03/2025VOV.VN trên Google News

Sự cạnh tranh trong việc tiếp cận với nguồn tài nguyên khoáng sản quý giá của Ukraine được cho là một trong những nguyên nhân khiến quan hệ giữa Mỹ và châu Âu rạn nứt trong thời gian gần đây.

EU tìm cách tiếp cận nguồn tài nguyên Ukraine

Vẫn chưa rõ Tổng thống Mỹ Donald Trump hy vọng đạt được bao nhiêu lợi ích thông qua thỏa thuận mà ông đang đàm phán với Tổng thống Ukraine Zelensky về việc khai thác khoáng sản, đặc biệt là nguồn đất hiếm, nhưng mục tiêu của ông rất rõ ràng.

Một mỏ khai thác khoáng sản tại Ukraine. Ảnh: Reuters

“Tôi cho rằng sẽ thật tuyệt vời nếu chúng ta có mặt tại Ukraine và khai thác những mỏ khoáng sản. Chúng tôi sẽ đào thật nhiều. Người dân Mỹ sẽ được hoàn số tiền hàng trăm tỷ USD đã viện trợ để giúp Ukraine tự vệ”, ông Trump nói.

Mỹ không phải là quốc gia duy nhất để mắt đến nguồn tài nguyên khoáng sản khổng lồ và phần lớn chưa được khai thác của Ukraine. Euronews đưa tin, việc tiếp cận kim loại đất hiếm và các nguyên tố khác cần thiết cho công nghệ kỹ thuật số và công nghệ sạch, từ lithium đến đồng, đã trở thành trọng tâm của hoạt động ngoại giao mạnh mẽ của Ủy ban châu Âu và Ukraine là quốc gia thứ hai nằm trong danh sách các đối tác chiến lược.

“Ukraine có thể cung cấp 21 trong số 30 vật liệu quan trọng nhất mà châu Âu cần như một phần của quan hệ đối tác cùng có lợi. Châu Âu sẽ không bao giờ yêu cầu một thỏa thuận phải có sự đánh đổi cho cả hai bên”, Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu phụ trách chiến lược công nghiệp và thịnh vượng Stéphane Sejourné nêu rõ, song ông không cho biết hai bên đang thảo luận về nguồn tài nguyên nào.

Phát biểu với các phóng viên vào ngày 26/2 khi công bố Thỏa thuận công nghiệp sạch mới của EU - một kế hoạch nhằm phục hồi nền kinh tế châu Âu thông qua đầu tư vào quá trình chuyển đổi năng lượng - Phó chủ tịch Ủy ban châu Âu Stéphane Séjourné cho biết, trái ngược với một số báo cáo của giới truyền thông, ông không đưa ra cho Ukraine một giải pháp thay thế cho thỏa thuận có đi có lại giữa Mỹ và Ukraine.

“Chúng tôi đã có thỏa thuận với Ukraine về nguyên liệu thô và chúng tôi đã hoàn tất thỏa thuận này trước xung đột vào năm 2021”, ông Séjourné lưu ý, đồng thời nhấn mạnh, đây là thỏa thuận “cùng có lợi” cho EU và nước láng giềng phía Đông.

Theo ông Séjourné, thỏa thuận này cần phải được thực hiện nhanh chóng. “Chúng tôi đã có một số dự án nhất định, có thể được khởi động vào tháng 3. Trên cơ sở thỏa thuận này, chúng tôi có thể xây dựng cả quan hệ đối tác và thiết lập hành động cụ thể, một trong số đó là hợp tác khai thác than chì, có khả năng chiếm tới 10% lượng tiêu thụ của châu Âu vào năm 2030”.

“Những gì chúng tôi mong đợi sớm là có danh sách đầu tiên về các dự án chiến lược theo quy định, quá trình đánh giá đang diễn ra, vì vậy cần chờ đợi để biết thêm thông tin chi tiết trong những tuần tới”, ông Séjourné nhấn mạnh.

Cuộc cạnh tranh ngầm giữa Mỹ và EU

Liên quan đến các cuộc đàm phán đang diễn ra giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Zelensky, Ủy ban châu Âu không hề đưa ra bất cứ bình luận nào.

“Chúng tôi không bình luận về tất cả các cuộc trao đổi mà đối tác Ukraine đang thực hiện. Đây là một thỏa thuận đang được thảo luận giữa Ukraine và Mỹ và nó liên quan đến hai quốc gia riêng biệt. Vì thế chúng tôi không có bất kỳ bình luận nào về điều này”, người phát ngôn của Ủy ban châu Âu nêu rõ.

Khi ông Zelensky đến Washington để Tổng thống Trump, các chi tiết về thỏa thuận khoáng sản mới giữa hai bên vẫn còn rất mơ hồ, nhưng có một điều rõ ràng là thỏa thuận không chỉ dừng lại ở việc khai thác kim loại đất hiếm. Ngoài ra, thỏa thuận khoáng sản giữa Ukraine và Mỹ cũng không đề cập sự tham gia của các thành viên Liên minh châu Âu, những người đã cung cấp hơn một nửa viện trợ quân sự và tài chính mà Ukraine nhận được.

Theo Euronews, tài liệu bị rò rỉ về bản ghi nhớ phác thảo thỏa giữa hai bên cho biết, Mỹ và Ukraine đã kêu gọi thành lập một Quỹ đầu tư tái thiết do hai bên cùng kiểm soát, thông qua đó các nhà đầu tư Mỹ sẽ có quyền tiếp cận “các mỏ khoáng sản, hydrocarbon, dầu, khí đốt tự nhiên và các vật liệu khác, cũng như cơ sở hạ tầng khác liên quan đến tài sản tài nguyên thiên nhiên (như các nhà ga khí đốt tự nhiên hóa lỏng và cơ sở hạ tầng cảng)”.

Tổng thống Trump đã từ bỏ yêu cầu Ukraine phải cung cấp “đất hiếm trị giá tương đương 500 tỷ USD” để trả lại khoản tiền mà ông ước tính Washington đã cung cấp cho Kiev dưới nhiều hình thức viện trợ khác nhau, nhưng thỏa thuận khung không đề cập bất cứ điều khoản đảm bảo an ninh nào của Mỹ dành cho Ukraine.

Nghị sĩ châu Âu người Hà Lan Thijs Reuten đã chỉ trích gay gắt các chiến thuật mạnh tay của Trump trong một cuộc phỏng vấn với Euronews.

“Khác với Mỹ, Ukraine hiểu rằng mối quan hệ của họ với châu Âu là quan hệ đối tác lâu dài, không dựa trên chính sách châu Âu trên hết”, ông Reuten cho biết.

Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Sebastien Lecornu tiết lộ rằng ông đã đàm phán với Ukraine từ tháng 10/2024, để đảm bảo quyền tiếp cận các khoáng sản quý hiếm có ý nghĩa quan trọng đối với ngành công nghiệp quốc phòng và điện tử.

"Ngành công nghiệp quốc phòng của chúng tôi sẽ cần một số nguyên liệu thô rất quan trọng để sản xuất các loại vũ khí trong 30 hoặc 40 năm tới. Chúng tôi phải đa dạng hóa nguồn cung cấp nhiên liệu", ông Lecornu phát biểu trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình.

Nguồn vov.vn