Cách nhận biết các dạng ngộ độc thực phẩm

Từ đầu tháng 4/2012 đến nay, cả nước đã xảy ra 10 vụ ngộ độc thực phẩm (NĐTP) lớn, làm 726 người phải nhập viện và đã có bốn trường hợp tử vong. Nguyên nhân gây NĐTP rất phổ biến và đa dạng, nhưng có thể chia ra các nhóm nguyên nhân chính:

Vi sinh vật: Ngộ độc vi sinh vật thường xảy ra vào mùa nóng, số người mắc phải rất lớn, nhưng tỷ lệ tử vong thường thấp. Tác nhân gây bệnh thường do các loại bào tử như: Clostridium botulinum, Bacillus cereus... và loại không có bào tử như: Salmonella typhi, E.coli, Staphylococcus aureus… Các vi sinh vật này có thể tìm thấy trong các món cơm bảo quản không đúng quy cách, thịt chưa nấu chín, nước hoặc thực phẩm bị nhiễm vi sinh… Thời gian ủ bệnh trung bình từ 6 - 48 giờ, thường lâu hơn so với NĐTP do hóa chất. Triệu chứng lâm sàng chủ yếu là triệu chứng tiêu hóa: đau bụng, buồn nôn, nôn, tiêu chảy.

Các chất hóa học:

Thường là các loại hóa chất bảo vệ thực vật còn tồn dư trên thực phẩm; các kim loại nặng có trong đất, nước, bao bì ngấm vào cây, quả, rau, củ, thủy sản, thực phẩm chế biến; hóa chất thôi nhiễm từ dụng cụ chế biến, bao bì chứa đựng thực phẩm. Ngoài ra, nhiều loại phụ gia, chất hỗ trợ chế biến thực phẩm có những thành phần độc hại như hàn the, chất tẩy trắng, phẩm màu công nghiệp…

Với loại ngộ độc này, thời gian ủ bệnh ngắn (vài phút đến vài giờ) tính chất cấp tính và thường nhanh hơn so với NĐTP do vi sinh vật. Nhóm chất hóa học này gây ngộ độc tích lũy và bệnh tiềm tàng như: các bệnh ung thư, đột biến gen, sảy thai, đẻ non, có thể gây dậy thì sớm ở trẻ em, bệnh tim mạch, tăng huyết áp…

Độc tố tự nhiên:

Bản thân thực vật, động vật đã chứa sẵn chất độc tự nhiên, khi con người ăn phải những thực phẩm này rất dễ ngộ độc. Đó là saponin có trong một số rễ, vỏ cây; muscarin có trong nấm độc; tetrodotoxin có trong cá nóc, bạch tuộc…

Thời gian ủ bệnh trung bình từ 2 - 4 giờ. Triệu chứng chủ yếu là hội chứng thần kinh (buồn nôn, nôn, đau đầu, rối loạn cảm giác, vận động...), kèm hội chứng tiêu hóa (đau bụng, tiêu chảy). Tỷ lệ tử vong do ngộ độc nhóm độc tố này thường rất cao.

Một số loại thực phẩm khi để lâu hoặc bị ôi thiu

thường sinh ra các chất độc như: các glyxerin, axit béo tự do, peroxyt, aldehyd, ceton… sinh ra trong thức ăn chứa nhiều chất béo; các độc tố nấm, các axit axetic và hữu cơ khác được sinh ra do ngũ cốc bị hỏng, mốc, biến chất.

Thời gian ủ bệnh trung bình từ 2 - 4 giờ. Triệu chứng chủ yếu thể hiện ở đường tiêu hóa (đau bụng, buồn nôn, nôn từng cơn), có khi kèm triệu chứng tiết nước bọt, ngứa cổ họng, choáng váng, đau đầu, co giật, nổi mề đay. Tỷ lệ tử vong ở nhóm này thấp nhưng chất độc tích lũy trong cơ thể, phá hủy chất dinh dưỡng, gây thiếu máu, thiếu vitamin.

Khi bị NĐTP, cần nhanh chóng đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được xử trí kịp thời, tránh những biến chứng đáng tiếc có thể xảy ra.

Theo SKĐS