Nuôi dưỡng văn hóa đọc trong nhịp sống hiện đại

Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin và truyền thông đang tạo ra những thay đổi sâu sắc trong văn hóa đọc, đặc biệt là ở giới trẻ. Để thích ứng với thời cuộc, những hoạt động khuyến đọc sáng tạo và đổi mới được phát huy, thu hút giới trẻ, qua đó khẳng định sức hấp dẫn của văn hóa đọc trong thời đại 4.0.

Hằng năm vào mỗi dịp Hè các Hội sách luôn thu hút người dân, phụ huynh cùng trẻ em tới đọc và mua sách.

Thay vì chọn cách “lấp đầy” ngày hè của con bằng các lớp học thêm, chị Đặng Thuý Hằng ở thành phố Việt Trì lại đưa các con đến Thư viện tỉnh để làm thẻ bạn đọc, khuyến khích các con tìm đến sách như một người bạn thân thiết. Chị Hằng chia sẻ: “Hàng ngày, tôi đều dành thời gian cùng các con đọc những câu chuyện hay, bổ ích. Khi nghỉ Hè, tôi đưa các con lên thư viện đọc sách, mượn sách và làm quen thêm nhiều người bạn cùng sở thích. Khi về nhà, các cháu lại tíu tít kể cho bố mẹ nghe về những cuốn sách đã đọc được trong ngày. Thói quen đó hình thành một cách tự nhiên và trở thành niềm yêu thích với các con”.

Không chỉ ở những gia đình thường xuyên nuôi dưỡng thói quen đọc, tại Thư viện tỉnh các hoạt động phục vụ bạn đọc, đặc biệt là trẻ em cũng ngày càng được chú trọng. Giám đốc Thư viện tỉnh, đồng chí Nguyễn Thị Thu Hiền cho biết: “Trẻ em là đối tượng đặc biệt trong việc tiếp cận tri thức, nên thông tin phải được truyền đạt đầy đủ, dễ hiểu, phù hợp với độ tuổi. Chúng tôi luôn tăng cường đầu sách thiếu nhi, đẩy mạnh trưng bày, giới thiệu sách, luân chuyển sách tới các thư viện trường học và các tủ sách ở cơ sở”.

Mỗi năm, Thư viện tỉnh bổ sung gần 8.000 bản sách, 82 đầu báo, tạp chí, đặc san; nâng tổng số sách lên gần 294.000 bản, trong đó hơn 80.000 bản phục vụ thiếu nhi và học sinh. Trung bình mỗi ngày trong dịp Hè có khoảng 100 lượt thiếu nhi đến đọc và mượn sách, con số cao gấp nhiều lần so với ngày thường. Đặc biệt tại các thư viện cấp xã, tủ sách khu dân cư cũng được các địa phương triển khai rộng khắp trong dịp này.

Anh Nguyễn Đức Thịnh, một người sưu tầm sách lâu năm ở huyện Thanh Thủy vẫn giữ thói quen tìm đọc và sưu tầm sách cũ. Tủ sách của anh có hàng trăm cuốn thuộc nhiều thể loại, nhiều trong số đó là những ấn phẩm quý hiếm, không còn được tái bản. Anh Thịnh chia sẻ: “Có những cuốn sách giới hạn số lượng, bản đặc biệt, chỉ còn có thể tìm ở các hiệu sách cũ. Người ta vẫn nghĩ sách cũ kém chất lượng nhưng thực tế nhiều cuốn vẫn mới nguyên, giá lại rất phải chăng. Với tôi, đó là một cách lưu giữ lịch sử văn hóa”.

Văn hóa đọc không chỉ gói gọn trong không gian thư viện truyền thống mà đang từng bước lan tỏa, thích ứng linh hoạt với thời đại công nghệ số. Cùng với những giá trị bền vững mà sách giấy mang lại, ngày càng có nhiều hình thức tiếp cận tri thức mới ra đời từ sách điện tử, các nền tảng đọc sách trực tuyến, đến các hội nhóm yêu sách trên mạng xã hội. Tất cả đang góp phần làm cho văn hóa đọc trở nên gần gũi, đa dạng và phù hợp hơn với nhịp sống hiện đại.

Bên cạnh các hội sách, triển lãm sách, đọc sách trực tuyến trên mạng xã hội luôn thu hút đông đảo người dân, các không gian đọc sách tại các quán cà phê sách như Tiệm cà phê lưng chừng dốc ở phường Gia Cẩm, Radio Cafe ở phố Hoa Vương hay E-coffee ở đường Hàn Thuyên... ở thành phố Việt Trì cũng đang trở thành điểm đến lý tưởng của giới trẻ và cho những ai yêu sách, thích không gian yên tĩnh để đọc và chiêm nghiệm. Bạn Hoàng Khánh Ly, sinh viên năm nhất Trường Đại học Hùng Vương chia sẻ: “Em nhận thấy công nghệ đã làm thay đổi khá nhiều trong thói quen đọc sách của giới trẻ. Nhiều người thích đọc sách điện tử vì sự tiện lợi, có thể đọc ở bất cứ đâu, bất cứ lúc nào. Nhưng với em, không gì thay thế được cảm giác thư giãn khi cầm trên tay một quyển sách giấy vào ngày nghỉ cuối tuần”.

Trẻ em khu Chuôi, xã Khả Cửu, huyện Thanh Sơn thích thú, chăm chú đọc sách tại nhà văn hoá.

Không chỉ ở thành thị, tại các vùng quê, văn hóa đọc cũng đang được khơi dậy mạnh mẽ nhờ các chương trình đầu tư cho thư viện, tủ sách cộng đồng, đặc biệt ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Trong khuôn khổ Dự án 6 thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, các mô hình tủ sách cộng đồng đã được xây dựng và phát huy hiệu quả.

Tại nhà văn hóa khu Chuôi, xã Khả Cửu, huyện Thanh Sơn, thư viện của khu với hơn 3.000 đầu sách về pháp luật, khoa học, văn học, truyện tranh... là điểm đến quen thuộc của trẻ em trong dịp Hè. Công trình do Đoàn thanh niên các cơ quan hành chính sự nghiệp của tỉnh trao tặng mang đến không gian học tập, giải trí lành mạnh cho thiếu nhi và người dân địa phương.

Anh Đinh Văn Giáp - Trưởng khu Chuôi cho biết: “Tủ sách đi vào hoạt động đã tạo cơ hội để người dân có thêm nguồn tài liệu phục vụ học tập, công tác, giải trí, trau dồi kiến thức và ứng dụng vào sản xuất. Mỗi buổi chiều, tôi đều thấy các cháu nhỏ tự giác đến đọc sách, rồi cùng nhau chia sẻ, trao đổi về những gì đã đọc. Đây là tín hiệu rất đáng mừng, cho thấy sách vẫn giữ vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần, dù công nghệ có phát triển đến đâu”.

Trong dòng chảy công nghệ và thông tin không ngừng nghỉ, văn hóa đọc vẫn tìm được cho mình chỗ đứng riêng. Những trang sách giấy mang hơi thở của thời gian tiếp tục song hành cùng những dòng chữ điện tử hiện đại. Cả hai hình thức cùng góp phần định hình một cộng đồng học tập suốt đời, nơi tri thức không ngừng được chia sẻ và lan tỏa.

Thu Giang