Tháo gỡ vướng mắc, giải ngân vốn Chương trình 1719 ở Tân Sơn

Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (Chương trình 1719), huyện Tân Sơn được giao gần 223 tỷ đồng để thực hiện đầu tư vào các dự án, tiểu dự án, thành phần. Đến nay, công tác giải ngân chưa đạt kế hoạch đề ra do nhiều nguyên nhân. Vì vậy, huyện đang tích cực triển khai và tìm các giải pháp để hoàn thành mục tiêu của Chương trình.

Đổi mới hoạt động, củng cố phát triển các Trường PTDT nội trú, Trường PTDT bán trú, Trường phổ thông có học sinh bán trú và xóa mù trong Chương trình 1719 đang được triển khai hiệu quả tại xã Thu Cúc.

Xuân Đài là xã nằm trong vùng I, có 5 khu đặc biệt khó khăn, toàn xã có 85% là người dân tộc Mường. Thực hiện Chương trình 1719, xã được thụ hưởng 10 Dự án, trong đó có 41 hộ được hỗ trợ về nhà ở; 70 hộ có nhu cầu chuyển đổi nghề được hỗ trợ tiền mua máy sản xuất nông cụ như: Máy bừa, máy cày, làm đất, cắt cỏ, xay sát, máy phun thuốc; 44 hộ được hỗ trợ chăn nuôi bò lai sind chất lượng cao và hỗ trợ mô hình gà nhiều cựa.

Thực hiện Dự án 1: Giải quyết tình trạng thiếu đất ở, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt, UBND huyện đã giao cho các phòng, ban chuyên môn phối hợp với UBND các xã đã rà soát và phân loại đối tượng. Sau phân loại có 95 hộ thiếu đất ở thuộc diện rà soát quy hoạch và hỗ trợ thủ tục công nhận chuyển quyền và cấp giấy chứng nhận sử dụng đất; 30 hộ thiếu đất ở có nhu cầu bố trí đất tại khu tái định canh định cư; 9 hộ thiếu đất ở nhưng UBND xã chưa có quỹ đất giao thuộc địa bàn 5 xã Kim Thượng, Tân Phú, Xuân Đài, Văn Luông, Thạch Kiệt; 11 hộ đã được cấp đất ở nhưng đã bán và chuyển nhượng. Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện đang xây dựng phương án sắp xếp, bố trí chỗ ở cho các hộ dân và báo cáo UBND huyện.

Từ năm 2021 đến nay, huyện Tân Sơn thực hiện được 185/298 hộ đã xây nhà; trong đó có 134 hộ đã được hỗ trợ vốn (từ Ngân sách trung ương, ngân sách địa phương và vốn vay ngân hàng CSXH), các hộ còn lại sau khi hoàn thành nghiệm thu sẽ được hỗ trợ toàn bộ vốn theo quy định của chương trình. Dự kiến sẽ giải ngân hết nguồn vốn vào quý IV/2024. Trong quá trình triển khai, có một số hộ khi rà soát nằm trong đối tượng thụ hưởng và có nhu cầu hỗ trợ về nhà ở, nhưng khi có vốn về lại có đơn xin thôi không tham gia thực hiện dự án do chưa được tuổi làm nhà hoặc chuyển đi nơi khác...

Có 40 hộ dân vừa thiếu nhà ở vừa thiếu đất ở, do vậy, cũng ảnh hưởng đến tiến độ triển khai cũng như giải ngân vốn về nhà ở; một số hộ đã xây nhà nhưng chưa có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Đối với Dự án quy hoạch, sắp xếp, bố trí, ổn định dân cư ở những nơi cần thiết, vốn đầu tư là 7,5 tỷ đồng, đã giải ngân gần 3,8 tỷ đồng, đạt 50% kế hoạch vốn giao. Nguồn vốn này thực hiện triển khai dự án bố trí, ổn định dân cư vùng bị thiên tai xóm Nhàng xã Kim Thượng.

Theo báo cáo của huyện, năm 2024 huyện Tân Sơn được giao gần 223 tỷ đồng để thực hiện đầu tư vào các dự án, tiểu dự án, thành phần. Theo đó, huyện đã chỉ đạo triển khai một cách chủ động, chặt chẽ, bám sát các quy định, hướng dẫn của cấp trên, đến nay đã đạt những kết quả trọng. Qua đó phát huy được sức mạnh tổng hợp, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự ủng hộ, đồng thuận cao trong cộng đồng dân cư và doanh nghiệp trong thực hiện Chương trình.

Việc triển khai thực hiện các dự án cơ bản đảm bảo theo kế hoạch đề ra, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn huyện. Nhiều mục tiêu, chỉ tiêu của Chương trình đạt kết quả rõ rệt. Một số lĩnh vực, dự án có hiệu quả, nhất là hệ thống giao thông (cầu, đường giao thông đến trung tâm xã, đường giao thông nông thôn) cơ bản đã đảm bảo thông suốt, 100% các xã có đường nhựa đến trung tâm; tỷ lệ giao thông nông thôn được cứng hóa đạt 86,5%; tỷ lệ trường, lớp học được xây dựng kiên cố 95,7%; duy trì 100% trạm y tế đạt chuẩn quốc gia...

Thu nhập bình quân của người dân tộc thiểu số năm 2023 đạt trên 34 triệu đồng, tăng khoảng 14 triệu đồng so với năm 2020. Mức giảm tỷ lệ hộ nghèo vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi 1,7%; mức giảm tỷ lệ hộ nghèo là người DTTS 1,94% (đến năm 2023)...

Tuy nhiên, đến nay, tỷ lệ giải ngân nguồn vốn sự nghiệp của Chương trình còn thấp. Trong quá trình triển khai thực hiện, một số dự án, tiểu dự án, nội dung thành phần chưa rõ về cơ chế thực hiện, hết đối tượng do vậy phải đề nghị điều chỉnh nguồn vốn; nhiều nội dung quy định, hướng dẫn còn chậm; huyện khó khăn trong việc bố trí vốn đối ứng đối với nguồn vốn, danh mục dự án thuộc thẩm quyền huyện phân bổ. Một số phòng, ban chuyên môn của huyện còn thiếu cán bộ nên thực hiện công việc hiệu quả chưa cao. Mức giảm tỷ lệ hộ nghèo vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi năm 2023 chưa đạt kế hoạch đề ra...

Theo đánh giá của huyện, nguyên nhân là do nội dung của Chương trình mang quan điểm đầu tư tổng thể, các dự án, tiểu dự án và nội dung của Chương trình rất đa dạng về nội dung, hình thức triển khai trong khi quy mô các nội dung chính sách lại nhỏ và có nhiều cơ quan, đơn vị tham gia chủ trì, quản lý các dự án, tiểu dự án, nội dung thuộc Chương trình.

Bên cạnh đó kế hoạch vốn sự nghiệp có dự án, tiểu dự án chưa thực sự bám sát tình hình thực tế của từng địa phương. Nguồn vốn năm 2022 giao muộn dẫn đến phải chuyển nguồn sang năm 2023, vì vậy khối lượng vốn phải giải ngân trong năm 2023 là rất lớn, nên rất khó để triển khai thực hiện kế hoạch và giải ngân hết các ngồn vốn theo quy định. Trong khi đó, mức giảm tỷ lệ hộ nghèo vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi theo Kế hoạch 3%/năm là cao so với thực tế.

Gia đình chị Trần Thị Luyện, xã Xuân Đài được hộ trợ 200 triệu đồng đầu tư chăn nuôi gà nhiều cựa theo Chương trình 1719 Tiểu dự án 2 của Dự án 3, góp phần nâng cao thu nhập cho gia đình.

Để bảo đảm giải ngân đạt kế hoạch đề ra, đồng chí Trần Khắc Thăng - Phó Chủ tịch UBND huyện cho biết: Huyện đang tập trung chỉ đạo UBND các xã được đầu tư từ Chương trình tiến hành các thủ tục triển khai thực hiện những dự án thành phần theo đúng hướng dẫn của Ủy ban Dân tộc, UBND tỉnh, Ban Dân tộc tỉnh. Đồng thời, tổ chức đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn cho cán bộ cơ sở và cộng đồng, người uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số.

Tăng cường vai trò của cấp ủy, chính quyền và các đoàn thể trong việc vận động đồng bào các dân tộc thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về vấn đề dân tộc. Vận động đồng bào hăng hái tham gia phát triển kinh tế, xây dựng đời sống văn hóa, khắc phục tư tưởng trông chờ, ỷ lại Nhà nước. Làm tốt công tác nắm tình hình cơ sở, vấn đề bức xúc và tâm tư, nguyện vọng chính đáng của đồng bào các dân tộc trên địa bàn huyện.

Đinh Tú