Bảo vệ sức khỏe người dân và lành mạnh thị trường dược phẩm

Thời gian qua, liên tiếp xảy ra các vụ việc vi phạm về buôn bán thuốc giả, thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc, quảng cáo sai sự thật... gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng và niềm tin xã hội. Những vụ việc này đặt ra yêu cầu cấp thiết cần thắt chặt công tác quản lý, kiểm tra, giám sát thị trường dược phẩm nhằm bảo vệ sức khỏe người dân và đảm bảo sự minh bạch, an toàn trong lĩnh vực dược phẩm, thực phẩm chức năng.

Đoàn kiểm tra Sở Y tế kiểm tra nhà thuốc trên địa bàn thành phố Việt Trì.

Báo động đỏ về nạn hàng giả, hàng nhái

Tháng 4 năm 2025, cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã triệt phá một đường dây sản xuất, tiêu thụ sữa bột giả với quy mô cực lớn hoạt động trên địa bàn Hà Nội và các tỉnh lân cận. Đường dây này đã sản xuất gần 600 chủng loại sữa bột giả, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng, đặc biệt là trẻ nhỏ và người cao tuổi, đồng thời làm tổn hại nghiêm trọng đến uy tín của ngành thực phẩm và các doanh nghiệp sản xuất chân chính. Trước đó, vào tháng 3 năm 2025, Công ty TNHH Dược phẩm Nam Hà Group đã tổ chức chương trình giới thiệu sản phẩm “Sữa non Nutrition G9” tại nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh. Mặc dù đã được cấp phép tổ chức hội nghị giới thiệu sản phẩm, công ty này lại vi phạm cam kết khi tiến hành bán hàng trực tiếp cho người dân, đối tượng chủ yếu là người cao tuổi, nhóm đối tượng dễ bị tác động bởi những thông tin tiếp thị thiếu kiểm chứng. Công ty đã hoàn tiền và thu hồi sản phẩm sau khi bị phát hiện, nhưng sự việc vẫn khiến dư luận bức xúc.

Không chỉ dừng lại ở thực phẩm chức năng, lĩnh vực dược phẩm cũng đang phải đối mặt với những thách thức lớn. Mới đây, Công an tỉnh Thanh Hóa đã triệt phá một đường dây sản xuất thuốc giả có quy mô lớn, bắt giữ 14 đối tượng, thu giữ hàng nghìn sản phẩm thuốc cùng các loại máy móc, thiết bị sản xuất. Các đối tượng đã sử dụng dược liệu, thảo mộc không rõ nguồn gốc, trộn lẫn, nghiền nhỏ thành bột rồi đóng gói, ép vỉ, gắn nhãn mác thuốc nổi tiếng để bán ra thị trường khắp cả nước, thu lợi bất chính lên tới gần 200 tỷ đồng. Liên tiếp các vụ việc sản xuất hàng giả, hàng nhái bị phát hiện đã gióng lên hồi chuông cảnh báo mạnh mẽ về sự cấp thiết phải tăng cường quản lý nhà nước đối với lĩnh vực dược phẩm và thực phẩm chức năng - những mặt hàng liên quan trực tiếp đến sức khỏe người dân.

Ông Tống Thiện Anh - Chánh Thanh tra Sở Y tế cho biết: “Thực tế hiện nay cho thấy, các đối tượng sản xuất và buôn bán hàng giả, đặc biệt là thuốc và thực phẩm chức năng, đang hoạt động với thủ đoạn ngày càng tinh vi, có tổ chức và liều lĩnh hơn. Chúng thường lợi dụng tâm lý sính hàng ngoại, hàng xách tay, giá rẻ của một bộ phận người tiêu dùng để đưa các sản phẩm giả, nhái thương hiệu nổi tiếng ra thị trường. Mẫu mã bao bì được thiết kế bắt mắt nhằm tạo lòng tin cho người tiêu dùng. Điều đáng lo ngại là các sản phẩm này không chỉ gây thiệt hại về kinh tế, làm mất niềm tin vào thị trường mà còn trực tiếp đe dọa đến sức khỏe, thậm chí tính mạng người tiêu dùng”.

Hội nghị trực tuyến toàn quốc về tăng cường kiểm tra việc chấp hành các quy định pháp luật về dược, an toàn thực phẩm của Bộ Y tế tại điểm cầu tỉnh Phú Thọ.

Đảm bảo thị trường dược phẩm lành mạnh

Toàn tỉnh hiện có 1.791 cơ sở bán lẻ thuốc, bao gồm 383 nhà thuốc và 1.408 quầy thuốc; cùng 24 cơ sở bán buôn, trong đó có 2 cơ sở sản xuất. Nhằm đảm bảo thị trường thuốc phát triển lành mạnh, minh bạch, Sở Y tế Phú Thọ chú trọng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin để kết nối các cơ sở bán lẻ thuốc với cơ sở dữ liệu quốc gia. Đây là giải pháp quan trọng giúp kiểm soát việc bán thuốc theo đơn, giám sát giá thuốc, hạn chế thuốc giả, thuốc kém chất lượng và tăng cường tính công khai trong quản lý dược phẩm. Bên cạnh đó, Sở Y tế đã tiếp nhận, sao gửi (qua hệ thống phần mềm quản lý văn bản VNPT-iOffice và chuyển qua hộp thư điện tử) đầy đủ, kịp thời các văn bản quy phạm pháp luật về dược, mỹ phẩm tới các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan. Đồng thời ban hành các văn bản hướng dẫn, triển khai, đôn đốc thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật mới của Chính phủ, Bộ Y tế như Luật Dược, Nghị định và Thông tư trong lĩnh vực kinh doanh dược, mỹ phẩm.

Chị Lê Thị Trà Giang - Chủ nhà thuốc Trường Giang, phường Thanh Miếu, TP. Việt Trì chia sẻ: “Việc ứng dụng phần mềm giúp tôi quản lý hiệu quả toàn bộ quy trình, từ bán hàng, hóa đơn, quản lý kho đến cảnh báo thuốc gần hết hạn, thuốc bị thu hồi... Tiết kiệm rất nhiều thời gian so với phương thức thủ công trước đây”.

Song song với ứng dụng công nghệ, tỉnh cũng tập trung hoàn thiện hành lang pháp lý, chuẩn hóa thủ tục hành chính trong lĩnh vực dược. Ngày 24/12/2024, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 2623/QĐ-UBND về việc công bố danh mục thủ tục hành chính mới ban hành lĩnh vực dược phẩm thuộc thẩm quyền giải quyết của Sở Y tế tỉnh Phú Thọ, nhằm tăng cường kiểm soát hoạt động kinh doanh thuốc.

Từ đầu năm đến nay, Sở Y tế đã tổ chức 7 đợt thanh, kiểm tra chuyên ngành với các nhà thuốc, quầy thuốc, cơ sở kinh doanh dược, thực phẩm chức năng. Công tác tuyên truyền pháp luật, tập huấn chuyên môn cũng được chú trọng nhằm nâng cao năng lực và đạo đức nghề nghiệp cho cán bộ ngành dược, giám sát thực hiện tiêu chuẩn “Thực hành tốt”. Đường dây nóng tiếp nhận phản ánh vi phạm cũng được duy trì để xử lý kịp thời.

TS.BS. Nguyễn Giang Long - Phó Giám đốc Sở Y tế cho biết: “Trong thời gian tới, Sở Y tế sẽ tham mưu Ban Chỉ đạo 389 (Ban Chỉ đạo chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả tỉnh) tăng cường công tác phối hợp giữa các cấp, các ngành nhằm đẩy mạnh phòng chống hàng giả, hàng kém chất lượng trong lĩnh vực y tế. Dự kiến, sẽ tổ chức “Đợt cao điểm phòng chống tội phạm kinh doanh hàng giả” trên toàn tỉnh; thực hiện ký kết quy chế phối hợp với UBND các địa phương và Công an tỉnh nhằm đảm bảo an ninh, trật tự trong lĩnh vực y tế; thành lập các đoàn kiểm tra liên ngành phối hợp với Công an tỉnh, Cục Quản lý thị trường và Phòng Y tế địa phương để tăng cường kiểm soát, ngăn chặn buôn lậu, hàng giả, gian lận thương mại trong lĩnh vực dược phẩm”.

Sở Y tế đã chỉ đạo các huyện, thị thông báo quy định kết nối bán thuốc kê đơn, tập huấn sử dụng phần mềm, phối hợp với đơn vị cung cấp hạ tầng công nghệ để tháo gỡ khó khăn cho các nhà thuốc. Truyền thông về lợi ích của việc kết nối liên thông và cảnh báo về tác hại của việc tự ý dùng thuốc cũng được thực hiện sâu rộng.

Việc tăng cường quản lý lĩnh vực dược, thực phẩm chức năng không chỉ là yêu cầu cấp thiết trước thực trạng buôn bán hàng giả, hàng nhái tràn lan, mà còn là giải pháp cốt lõi nhằm đảm bảo quyền được chăm sóc sức khỏe an toàn, hiệu quả của người dân. Để bảo vệ một thị trường thuốc lành mạnh, cần sự vào cuộc đồng bộ từ cơ quan quản lý nhà nước, các doanh nghiệp kinh doanh “có tâm, có tầm” và người dân với vai trò người tiêu dùng thông thái.

Quỳnh Như