Chế độ ăn cho người bị trào ngược dạ dày thực quản

Trong điều trị trào ngược dạ dày - thực quản, ngoài việc dùng thuốc thì chế độ ăn uống, sinh hoạt có vai trò đặc biệt quan trọng, giúp cải thiện triệu chứng và kiểm soát bệnh hiệu quả.

1. Tầm quan trọng của chế độ ăn cho người bị trào ngược dạ dày thực quản

ThS. BS Nguyễn Ngọc Đan, chuyên khoa Tiêu hoá, Bệnh viện Xanh Pôn cho biết, trào ngược dạ dày thực quản là tình trạng dịch và thức ăn trong dạ dày trào ngược lên vùng thực quản, họng, thậm chí là miệng và gây ra các các triệu chứng như: ợ chua, ợ nóng, buồn nôn, đau tức, nóng rát ngực, viêm họng... Nếu để kéo dài dễ gây nên các biến chứng như viêm loét thực quản, hẹp thực quản, thậm chí là ung thư thực quản.

Vì vậy, chuyên gia tiêu hóa khuyến cáo, khi có dấu hiệu trào ngược dạ dày - thực quản, người bệnh nên đi khám bác sĩ chuyên khoa để được hướng dẫn điều trị phù hợp. Ngoài việc dùng thuốc thì điều chỉnh chế độ sinh hoạt, ăn uống cũng là biện pháp hiệu quả giúp cải thiện triệu chứng của bệnh.

Chế độ ăn uống phù hợp có vai trò rất quan trọng đối với người bệnh trào ngược dạ dày - thực quản vì một số thực phẩm có thể giúp trung hòa acid dạ dày, giảm bớt lượng acid trào ngược lên thực quản, từ đó làm giảm các triệu chứng khó chịu như ợ nóng, ợ chua, nghẹn họng...

Chế độ ăn giàu chất xơ cũng giúp thúc đẩy hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn, giảm áp lực cho dạ dày, hạn chế trào ngược. Dinh dưỡng tốt cũng giúp nâng cao sức đề kháng, giúp cơ thể khỏe mạnh hơn.

Theo ThS.BSNT Nguyễn Xuân Tuấn, Giảng viên Đại học Y Dược - Đại học Quốc gia Hà Nội, trong điều trị trào ngược dạ dày thực quản, ngoài việc dùng thuốc thì cách ăn uống, sinh hoạt có vai trò đặc biệt quan trọng.

Người bệnh nên có chế độ ăn lành mạnh để kiểm soát tốt cân nặng, tránh thừa cân, béo phì. Nên ăn các loại thức ăn giàu chất xơ, đạm dễ hấp thụ như: rau xanh, trái cây, cá, trứng, thịt gia cầm bỏ da, hải sản. Chia nhỏ các bữa ăn trong ngày, không nên ăn quá nhiều mỗi bữa. Ăn chậm, nhai kỹ, nên dành thời gian 20-30 phút cho một bữa ăn. Chế biến thức ăn dưới dạng luộc, hấp, hạn chế chiên, xào, hạn chế sử dụng gia vị mạnh.

Hạn chế ăn đồ ăn quá lỏng, không nên uống nhiều nước mỗi lần. Hạn chế ăn các loại quả có múi như: chanh, bưởi, cam... có vị chua, nhiều acid. Tránh các loại đồ ăn nhiều dầu mỡ, đồ ăn chiên xào, thực phẩm chế biến sẵn, thực phẩm giàu tinh bột đã chế biến.

Tránh thực phẩm có thể gây kích ứng dạ dày, thực quản như: cà phê, trà, gia vị mạnh như tiêu, ớt, mù tạt. Tránh các kiểu ăn uống tạo ra nhiều khí trong dạ dày như: ăn vội vàng, dùng ống hút khi uống nước, nhai kẹo cao su hoặc uống đồ uống có gas...

2. Các dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể người bị trào ngược dạ dày thực quản

Chất xơ

Chất xơ là một phần quan trọng của chế độ ăn uống cân bằng, tốt cho hệ tiêu hóa. Khi bạn tăng cường chất xơ trong chế độ ăn uống, quá trình tiêu hóa và làm rỗng dạ dày diễn ra nhanh hơn, giúp phòng ngừa táo bón.

Ăn nhiều chất xơ cũng giúp giữ cho cơ thắt thực quản dưới không mở ra, giúp di chuyển thức ăn nhanh hơn để giảm áp lực và chướng bụng trong dạ dày. Chất xơ giúp tăng cường nhu động ruột, hỗ trợ tiêu hóa thức ăn tốt hơn, giảm gánh nặng cho dạ dày.

Chất xơ được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm như rau xanh (rau bina, súp lơ xanh, bông cải xanh,...); trái cây (táo, lê, chuối...); ngũ cốc nguyên hạt (yến mạch, gạo lứt, bánh mì nguyên cám...). Ngũ cốc nguyên hạt là nguồn cung cấp carbs phức hợp tốt cho sức khỏe, giúp bổ sung chất xơ vào chế độ ăn uống.

Vitamin và khoáng chất

Vitamin và khoáng chất đóng vai trò quan trọng trong nhiều chức năng của cơ thể, bao gồm hệ miễn dịch, hệ tiêu hóa, hệ thần kinh...

Người bệnh nên bổ sung thực phẩm giàu vitamin A giúp tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ tái tạo tế bào niêm mạc dạ dày; Vitamin C giúp chống oxy hóa, bảo vệ cơ thể khỏi tác hại của các gốc tự do; Vitamin E giúp giảm viêm, hỗ trợ chức năng tiêu hóa; Canxi giúp trung hòa acid dạ dày, giảm nguy cơ trào ngược...

Protein

Protein cung cấp cho cơ thể các acid amin thiết yếu giúp xây dựng và sửa chữa mô, duy trì sức khỏe cơ bắp. Thịt nạc, thịt gia cầm bỏ da, cá, đậu phụ, trứng, sữa chua, sữa đậu nành... là nguồn cung cấp protein tốt, dễ hấp thụ.

Chất béo lành mạnh

Ăn nhiều thực phẩm giàu chất béo kích hoạt triệu chứng trào ngược dạ dày - thực quản và làm chậm quá trình tiêu hóa. Tiêu thụ nhiều chất béo cũng dễ dẫn đến béo phì, là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ trào ngược.

Người bệnh nên hạn chế hoặc tránh chất béo bão hòa (thường có trong thịt, sữa) và chất béo chuyển hóa (trong thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh). Thay thế bằng các loại thực phẩm chứa chất béo lành mạnh từ thực vật hoặc cá như: các loại dầu như ô liu, vừng, dầu cải, hướng dương, các loại hạt, cá béo như cá hồi, cá mòi, cá thu, cá cơm...

3. Gợi ý một số thực phẩm tốt cho người bị trào ngược dạ dày - thực quản

Rau quả tươi

Rau quả tươi là một lựa chọn an toàn cho người bị trào ngược dạ dày thực quản vì chúng giàu vitamin, khoáng chất, chất xơ, chất chống oxy hóa có khả năng chống viêm tốt.

Người bệnh nên ăn các loại rau quả như: cải xoăn, dưa chuột, khoai lang, khoai tây, cà rốt, bí ngô; dưa, chuối, quả bơ, việt quất, mâm xôi... Hạn chế các loại trái cây có múi họ cam quýt và nước trái cây vì chúng thường chứa nhiều acid.

Trà gừng

Gừng là gia vị rất giàu chất chống oxy hóa và các hợp chất như phenolic có tác dụng làm giảm kích ứng đường tiêu hóa, làm giảm các cơn co thắt dạ dày, làm giảm khả năng acid ngược từ dạ dày lên thực quản.

Uống trà gừng hỗ trợ tiêu hóa bằng cách kích thích nước bọt và các enzyme trong dạ dày, giúp loại bỏ khí dư thừa, làm dịu đường ruột, cải thiện triệu chứng trào ngược acid dạ dày thực quản và làm giảm buồn nôn hiệu quả.

Các loại hạt

Nhiều loại hạt cung cấp chất xơ, chất dinh dưỡng và giúp hấp thụ acid dạ dày. Hạnh nhân, đậu phộng, hạt chia, hạt lanh đều là những lựa chọn lành mạnh.

Bánh mì nguyên cám

Bánh mì nguyên cám giàu tinh bột và chất xơ, khi ăn nó có tác dụng như một miếng bọt biển, hấp thụ lượng acid dư thừa trong dạ dày, mang lại cảm giác dễ chịu. Chất xơ trong bánh mì nguyên cám cũng hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn.

Sữa chua nguyên chất

Mặc dù sữa giàu chất béo thường gây trào ngược nhưng nhiều người mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản vẫn có thể dung nạp được sữa chua ít béo và không béo, không đường hoặc sữa chua làm từ nguồn thực vật như sữa chua hạnh nhân.

Sữa chua nguyên chất rất tốt cho sức khỏe của hệ tiêu hóa, cung cấp những vi khuẩn có lợi cho đường ruột, tạo điều kiện hấp thụ tốt các chất dinh dưỡng đồng thời tránh được các hiện tượng khó tiêu, đầy bụng do bệnh dạ dày gây ra.

Yến mạch

Yến mạch là một trong những loại thực phẩm tốt giàu chất xơ lành mạnh, được hấp thụ tốt trong dạ dày, nhờ đó cải thiện tình trạng acid trào ngược lên thực quản.

Beta-glucan trong yến mạch là một chất xơ hòa tan có tác dụng điều chỉnh cách hấp thụ chất lỏng từ đường tiêu hóa. Nó tạo thành một chất giống như gel khi trộn với nước. Dung dịch này bao phủ dạ dày và đường tiêu hóa. Lớp phủ này cung cấp vi khuẩn tốt trong ruột.

Do đó ăn yến mạch thường xuyên sẽ giúp cung cấp năng lượng cho vi khuẩn lành mạnh trong đường ruột, dẫn đến tiêu hóa tốt hơn và giảm thiểu các triệu chứng đầy hơi, khó chịu ở dạ dày, thực quản.

Người mắc bệnh dạ dày, trào ngược thực quản nên ăn các món cháo yến mạch, súp yến mạch, yến mạch trộn sữa chua Hy Lạp...

TS (theosuckhoedoisong.vn)