Công nghiệp xanh - Lựa chọn chiến lược của Phú Thọ cho một tương lai bền vững

Trên bản đồ công nghiệp Việt Nam, tỉnh Phú Thọ đang nổi lên không chỉ bởi tốc độ thu hút đầu tư mạnh mẽ mà còn bởi một cách tiếp cận kiên định: Phát triển kinh tế không đánh đổi môi trường. Địa phương không chạy theo những con số tăng trưởng ngắn hạn mà đã lựa chọn con đường khó hơn nhưng bền vững hơn đó là xây dựng nền công nghiệp xanh gắn liền với bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng.

Phải khẳng định rằng, con số về thu hút đầu tư tại tỉnh Phú Thọ những năm gần đây rất ấn tượng. Toàn tỉnh có 16 khu công nghiệp đã đi vào hoạt động, thu hút 846 dự án đầu tư thứ cấp; trong đó, có 521 dự án FDI và 325 dự án DDI. Địa phương trở thành trụ cột kinh tế, đóng góp quan trọng vào ngân sách, giải quyết việc làm cho hàng chục nghìn lao động. Nhưng song song với đó là bài toán: Làm thế nào để vừa đón dòng vốn FDI, vừa không lặp lại “vết xe đổ” của những địa phương từng phải trả giá đắt cho ô nhiễm?

Lời giải của Phú Thọ nằm ở một nguyên tắc xuyên suốt: Không đánh đổi môi trường lấy lợi ích kinh tế. Trong từng quyết định cấp phép, các yếu tố công nghệ, mức độ tiêu hao tài nguyên, nguy cơ phát thải đều được soi xét kỹ lưỡng. Các dự án công nghệ lạc hậu, tiêu tốn năng lượng, tiềm ẩn ô nhiễm bị loại bỏ ngay từ vòng đầu. Thay vào đó, ưu tiên thuộc về những ngành công nghệ cao, sản xuất sạch, tiết kiệm tài nguyên, thân thiện với môi trường, nhất là từ các quốc gia có tiêu chuẩn môi trường nghiêm ngặt.

Khu công nghiệp Bá Thiện II, xã Bình Xuyên được bao phủ bởi hệ thống cây xanh nhằm tạo không gian trong lành, mát mẻ.

Một minh chứng rõ nét là Khu công nghiệp Bá Thiện II, xã Bình Xuyên với diện tích hơn 308 ha, không chỉ có hạ tầng đồng bộ, khu điều hành hiện đại mà còn được bao phủ bởi hệ thống cây xanh được chăm sóc kỹ lưỡng. Đặc biệt, nhà máy xử lý nước thải công suất 10.000 m3/ngày đêm đạt chuẩn quốc tế, đảm bảo toàn bộ nước thải ra ngoài đều an toàn, không ảnh hưởng đến đời sống dân cư. Chính những chuẩn mực đó, hiện nay, Khu công nghiệp Bá Thiện II đã thu hút hàng loạt doanh nghiệp lớn như TAL Việt Nam (Hong Kong), Nippon Paint (Singapore), Weldex Vina (Mỹ), Assa Abloy (Thụy Điển), Polaris (Mỹ)... với tổng vốn đầu tư trên 900 triệu USD, tạo việc làm cho hơn 23.000 lao động và tỷ lệ lấp đầy đạt 75%.

Cách làm này không phải là ngoại lệ mà trở thành xu hướng chung của các dự án khác tại Phú Thọ. Điển hình như Khu công nghiệp Thăng Long do Tập đoàn Sumitomo Corporation (Nhật Bản) đầu tư đã tiên phong lắp đặt hệ thống điện năng lượng mặt trời công suất 4MWp- ngay khi vận hành, giúp giảm phát thải CO2 và tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp thứ cấp. Khu công nghiệp này cũng chỉ tiếp nhận những ngành nghề công nghệ cao, sản xuất phụ tùng ô tô - xe máy, linh kiện điện tử, cơ khí chính xác... vốn ít gây tác động tiêu cực đến môi trường.

Khu công nghiệp Thăng Long do Tập đoàn Sumitomo Corporation (Nhật Bản) đầu tư ứng dụng nhiều công nghệ hiện đại nhằm bảo vệ môi trường.

Các công ty trong Khu công nghiệp Thăng Long thực hiện xanh hóa không gian làm việc.

Ngay cả những cụm công nghiệp mới như Đồng Sóc thuộc địa bàn xã Vĩnh Tường cũng được định hình ngay từ đầu là cụm công nghiệp tổng hợp đa ngành theo định hướng xanh, thu hút các ngành sản xuất công nghiệp gồm: công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp hỗ trợ, công nghiệp cơ khí chế tạo, công nghệ thông tin, viễn thông, điện tử, mang lại giá trị công nghiệp cao, hạn chế lượng phát thải, đảm bảo môi trường theo quy định. Đến nay, cụm công nghiệp này thu hút được 23 dự án đầu tư; trong đó, có 6 dự án FDI và 32 dự án DDI, tỷ lệ lấp đầy đạt 92%. Việc quy hoạch đồng bộ, kết hợp tiêu chuẩn môi trường ngay từ bước chuẩn bị giúp Phú Thọ tránh nguy cơ phải “chữa cháy” khi ô nhiễm đã xảy ra.

Đến năm 2030, Phú Thọ đặt mục tiêu hình thành hành lang công nghiệp sinh thái kết nối các địa phương Vĩnh Yên - Bình Xuyên - Tam Dương với các KCN thế hệ mới được tích hợp hạ tầng dùng chung, năng lượng tái tạo và mô hình tuần hoàn chất thải. Theo đó, tỉnh đã chủ động phối hợp với các tổ chức quốc tế nhằm xây dựng, áp dụng tiêu chuẩn KCN sinh thái theo mô hình UNIDO và Bộ Kế hoạch & Đầu tư khuyến nghị, góp phần đưa Phú Thọ trở thành địa phương tiên phong trong “xanh hóa” ngành công nghiệp, thực hiện cam kết giảm phát thải ròng của Việt Nam.

Điều dễ nhận thấy là đằng sau các quyết sách này không chỉ là sự tỉnh táo về kinh tế mà còn là tầm nhìn về sức khỏe cộng đồng và chất lượng sống của người dân. Lãnh đạo tỉnh hiểu rõ: Một địa phương sạch, đáng sống, mới thực sự là “bến đỗ” lâu dài của các nhà đầu tư.

Tỉnh Phú Thọ ưu tiên thu hút các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghệ thông tin, viễn thông, điện tử... mang lại giá trị công nghiệp cao, hạn chế lượng phát thải, đảm bảo môi trường theo quy định.

Mặc dù biết trước đây sẽ là hướng đi khó, đòi hỏi bản lĩnh từ chối những khoản lợi nhuận ngắn hạn để mở ra cơ hội cho một nền kinh tế bền vững, có chiều sâu, gắn chặt với hạnh phúc và sức khỏe con người, song, tỉnh Phú Thọ đã và đang tiếp tục thực hiện điều đó bằng một chiến lược công nghiệp xanh kiên định và đầy quyết tâm. Địa phương sẽ không vì lợi ích kinh tế mà đánh đổi môi trường; đồng thời, dành nhiều nguồn lực để phát triển các khu công nghiệp xanh vì mục tiêu bảo vệ, chăm sóc sức khỏe cho người dân.

Lê Minh