Hòa giải ở cơ sở - “Cầu nối” gắn kết cộng đồng

Hòa giải ở cơ sở đóng vai trò quan trọng trong việc giúp các bên tự nguyện giải quyết mâu thuẫn, tranh chấp phát sinh. Đây không chỉ là biện pháp ngăn ngừa vi phạm pháp luật mà còn góp phần duy trì sự đoàn kết, gắn bó trong cộng đồng dân cư. Việc giải quyết mâu thuẫn ngay từ cơ sở giúp hạn chế tình trạng khiếu kiện vượt cấp, giảm bớt áp lực lên các cơ quan chức năng và tạo môi trường sống hòa thuận.

Trong đời sống hằng ngày, người dân trong khu dân cư luôn coi trọng tình làng, nghĩa xóm, “tối lửa tắt đèn có nhau”. Hoạt động hòa giải ở cơ sở cũng được xem là cách để giải quyết xích mích, tranh chấp giữa các thành viên trong gia đình, dòng họ, xóm làng, xây dựng cộng đồng hòa thuận, yên vui. Tổ hòa giải xã Hà Thạch, thị xã Phú Thọ đã tích cực trong việc hòa giải các mâu thuẫn trong khu dân cư và làm tốt vai trò “cầu nối” đưa kiến thức pháp luật đến với người dân.

Công chức Tư pháp và hoà giải viên khu Hùng Thao, xã Hà Thạch tuyên truyền pháp luật cho người dân

Hiện nay, xã có 7 tổ hòa giải tương ứng với 7 khu dân cư, gồm 30 hòa giải viên là những người có uy tín, hiểu biết pháp luật và có khả năng tuyên truyền, vận động tốt. Nhờ sự chỉ đạo của UBND xã, các tổ hòa giải đã phát huy vai trò quan trọng trong việc giải quyết mâu thuẫn, hạn chế đơn thư khiếu nại, bảo đảm an ninh trật tự.

Tiêu biểu, tổ hòa giải cơ sở ở khu Hùng Thao hoạt động khá hiệu quả nhờ sự tận tâm của các hòa giải viên. Tuy nhiên, quá trình hòa giải tại đây cũng gặp không ít khó khăn do một số vụ việc có tính chất phức tạp, liên quan đến tranh chấp đất đai, tài sản thừa kế hoặc mâu thuẫn gia đình kéo dài, đòi hỏi sự kiên trì, khéo léo trong thuyết phục. Ngoài ra, nhận thức pháp luật của một bộ phận người dân chưa cao, khiến việc giải thích, vận động hòa giải đôi khi gặp nhiều trở ngại.

Ông Nguyễn Văn Hải - Bí thư Chi bộ, Trưởng Ban công tác Mặt trận, kiêm Tổ trưởng tổ hòa giải khu Hùng Thao cho biết: "Mâu thuẫn ở khu dân cư có muôn hình vạn trạng, xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Do vậy, muốn làm tốt công tác hòa giải, các hòa giải viên cơ sở phải hiểu biết pháp luật. Đồng thời, họ cần có uy tín, công tâm, biết lắng nghe, tiếp thu để giải quyết thấu tình, đạt lý những mâu thuẫn trong Nhân dân".

Trong năm 2024, các tổ hòa giải ở Hà Thạch đã tiếp nhận 30 vụ việc, bao gồm các trường hợp tồn đọng từ năm trước, trong đó có khoảng 60% số vụ được hòa giải thành công. Điều này cho thấy vai trò quan trọng, kịp thời của công tác hòa giải trong việc giải quyết các mâu thuẫn ngay từ cơ sở.

Để nâng cao chất lượng hoạt động hòa giải, UBND xã Hà Thạch đã triển khai nhiều giải pháp cụ thể. Theo ông Lê Văn Quyết – Phó Chủ tịch UBND xã Hà Thạch, chính quyền địa phương đã tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cán bộ, công chức xã về công tác hòa giải. Đồng thời, xã cũng khuyến khích sự tham gia của các tổ chức đoàn thể, hội viên vào hoạt động hòa giải; cử hoà giải viên tham gia các lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức pháp luật cho đội ngũ hòa giải viên. Việc cập nhật nội dung các văn bản pháp luật mới, đặc biệt là các quy định liên quan đến quyền và nghĩa vụ của công dân, các quy định về đất đai, hôn nhân gia đình, tranh chấp tài sản... giúp hòa giải viên có đủ kiến thức để giải quyết tranh chấp hiệu quả. Bên cạnh đó, xã cũng gắn công tác hòa giải với hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật và vận động người dân thực hiện nếp sống văn minh, góp phần xây dựng đời sống văn hóa tại khu dân cư.

Tổ hoà giải khu Hùng Thao, xã Hà Thạch thăm hỏi gia đình hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn.

Hòa giải ở cơ sở là một hoạt động mang tính nhân văn, giúp giảm bớt căng thẳng trong cộng đồng và tăng cường tình đoàn kết. Công tác hòa giải tại xã Hà Thạch không chỉ là một biện pháp xử lý mâu thuẫn mà còn giúp xây dựng một cộng đồng đoàn kết, bình yên và phát triển bền vững. Nhờ sự quan tâm, chỉ đạo của chính quyền địa phương, hoạt động hòa giải tại đây ngày càng được nâng cao cả về chất lượng và hiệu quả, góp phần vào sự ổn định và phát triển của xã hội.

Quốc An