Thuốc lá điện tử - hiểm họa khôn lường với thế hệ trẻ

Một ca bệnh đặc biệt vừa được các bác sĩ Khoa Hồi sức cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa Hoà Bình tiếp nhận khiến nhiều người phải giật mình, bất an. Nữ sinh mới học hết lớp 10 bị tổn thương não do nhiễm độc hoá chất từ thuốc lá điện tử, nạn nhân của hút thuốc thụ động. Đây là hồi chuông cảnh báo với giới trẻ, khi bệnh viện đã tiếp nhận không ít nạn nhân của làn khói độc - thuốc lá điện tử như vậy.

Nguy cơ đột quỵ và ngộ độc hoá chất

Bác sĩ Tạ Huy Kiên, Trưởng Khoa Hồi sức cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa Hoà Bình cho biết: Bệnh nhân B.T.T.L từ xã Quyết Thắng nhập viện ngày 6/8 trong tình trạng tê yếu nửa người phải, kích thích từng cơn, cảm giác nói khó, thay đổi tri giác. Qua chụp cộng hưởng từ và khai thác tiền sử kết luận: Bệnh nhân bị tổn thương não do nhiễm độc hoá chất từ thuốc lá điện tử.

Bác sĩ Tạ Huy Kiên thăm khám bệnh nhân bị tổn thương não

Bất an nhìn con trên giường bệnh, phải dùng thuốc an thần nhưng thỉnh thoảng vẫn bị kích thích, bố và mẹ cháu L chia sẻ: Cháu học trường dân tộc nội trú từ cấp THCS. Trường cách nhà khoảng 20km, thứ 7 hàng tuần gia đình mới đón cháu về. Cháu khẳng định không dùng bất cứ chất độc nào có liên quan. Tuy nhiên, cháu kể phòng ở nội trú khi học THCS có 12 học sinh thì gần một nửa số bạn thường xuyên sử dụng thuốc lá điện tử. Một số bạn đến chơi cũng dùng loại thuốc lá này.

Hình ảnh chụp cộng hưởng từ não bệnh nhân bị tổn thương do ngộ độc hoá chất từ thuốc lá điện tử

Đáng lo ngại, từ đầu năm 2025 đến nay, Bệnh viện Đa khoa Hoà Bình đã tiếp nhận 5 bệnh nhân trẻ bị tổn thương não, ngộ độc hoá chất từ thuốc lá điện tử. Đặc biệt có trường hợp bệnh nhi mới chỉ 6 tuổi cũng đã bị tổn thương não. Khai thác thông tin thì bố, mẹ cháu thường xuyên sử dụng thuốc lá điện tử.

“Những người hút thuốc lá điện tử thụ động nguy cơ nhiễm độc cao, thậm chí cao hơn cả người hút trực tiếp. Khi não đã bị tổn thương phải điều trị lâu dài và khó có thể hồi phục hoàn toàn. Điều này cực kỳ nguy hiểm với những người trẻ khi tương lai còn ở phía trước” - bác sĩ Kiên cảnh báo.

Hiểm họa từ làn khói “thời thượng”

Thuốc lá điện tử (e-cigarette, vape) được nhiều thanh thiếu niên coi là một trào lưu mới, với quan niệm sai lầm rằng an toàn hơn thuốc lá truyền thống. Thực tế là dung dịch vape chứa các độc chất như nicotine, propylene glycol, glycerin, formaldehyde, kim loại nặng và hàng trăm loại hương liệu nhân tạo. Đáng lo ngại, nhiều sản phẩm trôi nổi còn bị pha trộn ma túy tổng hợp như K2, ketamine, methamphetamine... khiến người sử dụng có thể bị ngộ độc cấp, tổn thương não không hồi phục, thậm chí tử vong.

Theo bác sĩ chuyên khoa, nicotine và các tạp chất trong thuốc lá điện tử có thể gây co thắt mạch máu não, giảm lưu lượng máu nuôi dưỡng, hình thành huyết khối và viêm mạch. Với não bộ của người trẻ đang trong quá trình hoàn thiện, sự tác động này gây suy giảm trí nhớ, khả năng tập trung, rối loạn kiểm soát hành vi và cảm xúc. Một số trường hợp ghi nhận tổn thương chất trắng não, viêm não độc chất, phù não, co giật hoặc đột quỵ ngay cả khi còn rất trẻ.

Hình ảnh chụp cộng hưởng từ não cháu bé 6 tuổi bị tổn thương do ảnh hưởng từ khói thuốc lá điện tử

Không chỉ ảnh hưởng đến não, thuốc lá điện tử còn gây rối loạn nhịp tim, tăng huyết áp, suy giảm chức năng phổi và hội chứng phổi do thuốc lá điện tử (EVALI) với biểu hiện ho, khó thở, sốt, có thể tiến triển thành suy hô hấp cấp. Sử dụng lâu dài làm gia tăng nguy cơ xơ vữa mạch máu, nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Đối với nữ, nicotine và hóa chất độc hại có thể ảnh hưởng tới khả năng sinh sản, gây dị tật hoặc biến chứng thai kỳ.

Đừng để thuốc lá điện tử “đánh cắp” tương lai giới trẻ

Thuốc lá điện tử len lỏi khắp nơi, từ phường trung tâm đến các xã vùng cao, vùng dân tộc thiểu số, gây ra nhiều mối nguy. Chị Nguyễn Thị Hoài, phụ huynh học sinh một trường ở phường Thống Nhất chia sẻ: Con tôi đi học về kể có bạn vào nhà vệ sinh hút thuốc lá điện tử, khi bạn khác vào vẫn mùi nồng nặc. Lứa tuổi THCS hay tò mò, tôi lo con bị cuốn vào, nên mong nhà trường cùng phối hợp quản lý chặt học sinh.

Để chặn mối nguy từ thuốc lá điện tử, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 173/2024/QH15 về việc cấm kinh doanh, sử dụng thuốc lá thế hệ mới (thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng). Nghị quyết có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, nhưng việc thực thi vẫn chưa triệt để, hoạt động mua bán, nhất là trên nền tảng trực tuyến, hội nhóm kín vẫn diễn ra. Vì vậy, gia đình - nhà trường - xã hội cần chung tay phòng ngừa, phát hiện sớm và can thiệp kịp thời. Xây dựng môi trường học đường, gia đình, cộng đồng không khói thuốc, không vape.

Bác sĩ khuyến cáo, thanh thiếu niên tuyệt đối không thử thuốc lá điện tử, kể cả vì tò mò hay theo bạn bè. Phụ huynh, nhà trường cần quản lý, giám sát chặt chẽ học sinh và con em mình; quan sát có các dấu hiệu sử dụng không (mùi hương lạ, sử dụng vật dụng giống USB hoặc bút, thay đổi hành vi...) Nếu đã từng sử dụng và có các triệu chứng bất thường về thần kinh, tim mạch hoặc hô hấp, cần khám ngay tại cơ sở y tế chuyên khoa để có phương án điều trị kịp thời.

Cẩm Lệ