Tiếp tục triển khai đồng bộ giải pháp phòng, chống lao

Lao là một bệnh truyền nhiễm dễ dàng lây lan ra cộng đồng. Nếu không được chữa trị kịp thời nó sẽ lây nhiễm cho trung bình từ 10-15 người/ năm. Để hướng tới mục tiêu “chấm dứt bệnh lao” vào năm 2030 theo Chiến lược Quốc gia, ngành Y tế Phú Thọ đang tập trung nhiều giải pháp đồng bộ và mang tính chiến lược nhằm đẩy mạnh công tác phát hiện và điều trị sớm bệnh lao.

Hôm nay là ngày ông Hoàng Văn Bách trú ở xã Thanh Sơn làm thủ tục xuất viện sau hơn một tháng điều trị tích cực tại Bệnh viện Phổi Phú Thọ. Trước đó, ông Bách có biểu hiện ho khan, khó thở sốt về chiều nên đã tới cơ sở y tế nơi gần nhất để khám, ông được chẩn đoán ban đầu mắc bệnh lao, nên đã chuyển ông lên tuyến trên để điều trị. Ông Bách chia sẻ: “Bệnh tình của tôi đã khỏi hoàn toàn, nếu không đi đúng tuyến, đúng bệnh viện thì có lẽ tôi đã làm lây lan bệnh cho cả gia đình...”

Khám sàng lọc lao tại Trạm y tế Yên Lập

Phú Thọ có nhiều dân tộc cùng chung sống, trình độ nhận thức của bà con về công tác phòng, chống bệnh lao một số nơi còn hạn chế. Cho nên việc khám sàng lọc, phát hiện những ca bệnh mới vẫn chưa cao; nhiều trường hợp mắc bệnh nặng mới đến bệnh viện để điều trị, có trường hợp điều trị giai đoạn đầu thấy các triệu chứng giảm, tự ý bỏ thuốc, không tuân theo phác đồ điều trị của bác sĩ. Chính vì vậy, tốc độ giảm bệnh nhân lao mắc mới/100.000 dân còn chậm, chưa bền vững. Tỷ lệ người dân được sàng lọc lao, lao tiềm ẩn tại cộng đồng chưa cao, tỷ lệ người mắc lao tiềm ẩn tiếp cận điều trị còn thấp.

Bên cạnh đó. tỷ lệ các cơ sở y tế tư nhân tham gia các hoạt động phòng chống lao thấp. Nhân lực có trình độ bác sỹ, bác sĩ sau đại học chuyên ngành lao về làm việc tại Bệnh viện Phổi khó khăn. Tuyến huyện và tuyến xã chưa có bác sỹ chuyên khoa lao. Thiết bị chưa đáp ứng được so với nhu cầu, chưa có máy nuôi cấy vi khuẩn lao. Đa số máy, thiết bị của Bệnh viện Phổi đã cũ, xuống cấp. Kinh phí địa phương hỗ trợ cho chương trình chống lao tỉnh hàng năm còn hạn chế...

Để phát hiện và điều trị sớm bệnh lao, ngành đã duy trì mạng lưới phòng, chống lao từ tỉnh đến cơ sở; đồng thời huy động cả mạng lưới cơ sở giam giữ và hệ thống y tế công tư tham gia vào cuộc. Đặc biệt, hiện nay 100% trạm y tế xã, phường trên địa bàn tỉnh đã tham gia thực hiện sàng lọc, chuyển tuyến và quản lý điều trị bệnh nhân lao tại cộng đồng. Bên cạnh đó, Bệnh viện Phổi Phú Thọ đã chú trọng đầu tư hạ tầng kỹ thuật công nghệ thông tin, xây dựng chính quyền điện tử, phục vụ công tác khám chữa bệnh, chuyển đổi số và phòng chống lao.

Bác sĩ Nguyễn Mạnh Khang - Phó Giám đốc Bệnh viện Phổi Phú Thọ cho biết: “Bệnh viện đã triển khai thành công bệnh án điện tử, đồng thời phối hợp với bảo hiểm xã hội tỉnh thẩm định bảo hiểm y tế bằng bệnh án điện tử thay thế hoàn toàn bệnh án giấy. 100% người bệnh được lập và lưu trữ hồ sơ bệnh án điện tử theo đúng quy định của Bộ Y tế và bảo hiểm xã hội Việt Nam. Nhiều phần mềm hiện đại được triển khai giúp nâng cao hiệu quả quản lý bệnh viện, quản lý người bệnh ...”

Nhờ triển khai hiệu quả các biện pháp, nhiều bệnh nhân lao đã kịp thời được phát hiện và đưa vào quản lý điều trị sớm. Trong giai đoạn 2021–2025, tổng số lượt khám bệnh hằng năm đạt và vượt chỉ tiêu từ 5%–35%. Tỷ lệ xét nghiệm đờm và GeneXpert đạt cao, giúp phát hiện kịp thời nhiều trường hợp bệnh nhân lao có vi khuẩn lao trong đờm.

Tại khu vực Phú Thọ (cũ), việc khám và xét nghiêm bệnh lao đều đạt và vượt chỉ tiêu kế hoạch đề ra. Tính đến hết năm 2025, ước tính toàn tỉnh đã thực hiện 41.209 lượt khám, vượt gần 37% so với chỉ tiêu đặt ra (30.000 lượt). Qua hoạt động xét nghiệm đã phát hiện 600 bệnh nhân, vượt 8,8% so với năm 2024 và đạt tỷ lệ 39 người/100.000 dân, mức cao nhất trong 5 năm qua. 100% bệnh nhân lao được quản lý, điều trị, tỷ lệ điều trị khỏi trên 90%.

Tại Vĩnh Phúc cũ, việc khám và xét nghiêm bệnh lao được duy trì thường xuyên, đã đưa tổng số bệnh nhân lao được phát hiện tăng dần qua các năm, như năm 2021 phát hiện 399 bệnh nhân, năm 2024 phát hiện 500 bệnh nhân lao các thể. Trong giai đoạn từ năm 2021 đến 6 tháng 2025, phát hiện 2.184 bệnh nhân. 100% bệnh nhân lao được quản lý, điều trị, tỷ lệ điều trị khỏi trên 90%.

Tại khu vực Hòa Bình, nhờ đẩy mạnh hoạt động khám và xét nghiệm, giai đoạn từ năm 2021 đến 6 tháng 2025, phát hiện 1.621 bệnh nhân. Số bệnh nhân lao được phát hiện tăng dần qua các năm như năm 2021 phát hiện 368 bệnh nhân, năm 2024 phát hiện 443 bệnh nhân. Các bệnh nhân lao phát hiện được đăng ký quản lý và điều trị, tỷ lệ khỏi bệnh trên 90%...

Khám sàng lọc lao tại Trạm y tế Thanh Sơn

Để đạt mục tiêu “chấm dứt bệnh lao” vào năm 2030, ngành y tế Phú Thọ kiến nghị Bộ Y tế và các cơ quan Trung ương có chính sách thu hút bác sĩ chuyên ngành lao về công tác tại địa phương; bổ sung quy định hỗ trợ phụ cấp ưu đãi nghề từ ngân sách Nhà nước cho cán bộ y tế thường xuyên làm việc trong môi trường có nguy cơ lây nhiễm lao. Ưu tiên đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị cho các bệnh viện chuyên khoa lao tại địa phương; hỗ trợ bổ sung chi phí công nghệ thông tin trong kết cấu giá dịch vụ khám chữa bệnh.

Ngành y tế tỉnh sẽ tiếp tục duy trì, củng cố mạng lưới phòng chống lao tại các tuyến; đẩy mạnh sàng lọc phát hiện bệnh nhân mới, bệnh nhân lao kháng thuốc, lao/HIV; hỗ trợ điều trị tại cộng đồng và nâng cao chất lượng khám chữa bệnh tại bệnh viện; truyền thông giáo dục sức khỏe, tuyên truyền về bệnh lao, lao tiềm ẩn và các bệnh phổi tại cộng đồng bằng nhiều hình thức; nâng cao năng lực hệ thống y tế cơ sở, tiếp tục đào tạo cán bộ chuyên khoa, đầu tư thiết bị hiện đại, đặc biệt là phục vụ chẩn đoán và điều trị lao kháng thuốc; đẩy mạnh chuyển đổi số y tế, phát huy hiệu quả bệnh án điện tử, phần mềm quản lý người bệnh và liên thông dữ liệu bảo hiểm y tế; huy động sự tham gia của cộng đồng, các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân vào công tác hỗ trợ bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn; kêu gọi đầu tư từ Trung ương, ưu tiên ngân sách xây dựng, nâng cấp các cơ sở điều trị chuyên khoa lao.

Thúy Hằng