Đam mê “thắp sáng” du lịch vùng cao

Những ngày này, Nậm Nghẹp - là từ khóa hót nhất của tuyến du lịch trải nghiệm vùng Tây Bắc được du khách tìm hiểu, bàn luận, chia sẻ sôi nổi trên các trang mạng xã hội. Tác giả của những bài viết truyền cảm hứng là chuyên gia truyền thông Nguyễn Cao Cường, Chủ tịch Hội đồng quản trị Hợp tác xã Nậm Nghẹp, đã làm cho vùng cao Ngọc Chiến bừng sáng lên.

Sau rất nhiều lần lỡ hẹn, tôi cũng có cơ hội gặp anh Nguyễn Cao Cường, Chủ tịch Hội đồng quản trị HTX Nậm Nghẹp, bản Nậm Nghẹp, xã Ngọc Chiến, huyện Mường La, đúng mùa hoa sơn tra. Chặng đường hơn 80 km từ thành phố Sơn La lên bản Nậm Nghẹp lần này thuận lợi hơn trước. Đoạn đường gần 10 km địa phận xã Nặm Păm và tuyến đường từ bản Phày lên bản Nậm Nghẹp được đổ bê tông. Vì vậy, chỉ mất hơn 2 giờ di chuyển, chúng tôi có mặt tại trung tâm bản.

Một góc bản Nậm Nghẹp mùa hoa sơn tra.

Quán Cafe The Lover của anh Cường bên triền dốc, thoáng đãng. Ở đây, du khách có thể phóng tầm mắt quan sát toàn cảnh bản Nậm Nghẹp và sự hùng vĩ của cả núi rừng. Dáng người cao lớn, anh Cường hướng dẫn nhân viên pha chế rất khéo léo.

Anh Cường bắt đầu kể cho chúng tôi nghe về hành trình đến với Nậm Nghẹp: Mối duyên bỏ phố lên rừng của tôi bắt đầu từ những chuyến rong ruổi tới các vùng núi Tây Bắc từ năm 2013. Sau khi xây dựng làng Lô Lô Chải, xã Lũng Cú, huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang trở thành tốp đầu bản du lịch cộng đồng ở vùng cao, tôi lại muốn thử sức ở một vùng đất khác. Năm 2018, tôi tình cờ đến bản Nậm Nghẹp hoang sơ. Tại đây, được trải nghiệm tắm suối khoáng nóng Ngọc Chiến và chinh phục ngọn núi Tà Chì Nhù ở độ cao 2.979 m.

Anh Nguyễn Cao Cường là cái tên không còn xa lạ trong giới báo chí, truyền thông Việt Nam. Anh được biết đến với vai trò nguyên giám đốc sản xuất kênh truyền hình đối ngoại VTC10; nguyên Phó giám đốc Trung tâm hợp tác và sản xuất chương trình VTVcab, sau đó là nguyên Giám đốc Công ty TNHH CSM Global.

Lễ ra mắt Hợp tác xã Nậm Nghẹp.

Với vai trò là chuyên gia truyền thông, anh đi sâu nghiên cứu và triển khai các hoạt động tư vấn, đào tạo chuyển đổi số trong lĩnh vực báo chí truyền thông, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số quốc gia. Anh cũng là người đi đầu trong việc hỗ trợ các cơ quan báo chí xây dựng hệ thống quản trị số, khai thác và tối ưu mọi hoạt động của tòa soạn trên đa nền tảng thông qua một công cụ quản trị theo mô hình hội tụ.

Mời khách uống nước, anh Cường tiếp lời: Vì đam mê du lịch vùng cao, nên đành bỏ các công việc hiện có để khám phá, trải nghiệm. Hiện nay, anh đang làm giảng viên thỉnh giảng của Trường Đại học Khoa học và Xã hội nhân văn ngành báo chí; giảng viên kiêm chức của Hội Nhà báo Việt Nam.

Anh Nguyễn Văn Cường (người ngồi giữa) chia sẻ kinh nghiệm phát triển du lịch cộng đồng.

Nói rồi anh Cường chia sẻ: Ở độ cao hơn 2.000 m so với mực nước biển, Nậm Nghẹp là bản vùng cao nhất Việt Nam. Cả bản có khoảng 135 nóc nhà, đời sống bà con nhiều khó khăn. Bản có nhiều tiềm năng du lịch, điểm nhấn là những rừng sơn tra nguyên sơ và những cánh rừng nguyên sinh kỳ vĩ. Nếu muốn cải thiện đời sống cho bà con, thì phải quảng bá, xây dựng cơ sở vật chất để đón khách du lịch. Muốn thế, phải có người hướng dẫn, chỉ cách cho bà con, nên tôi quyết định ở lại bản làm du lịch. Một quán cà phê được dựng lên, đây chính là nơi bàn thảo cùng với nhân dân bản Nậm Nghẹp xây dựng, cho ra mắt nhiều sản phẩm du lịch hấp dẫn.

Làm du lịch cộng đồng

Ở nơi vùng cao này, trời đất giao hòa, con người chân chất như tiếp cho Nguyễn Cao Cường nhiều năng lượng để xây dựng nên các ý tưởng mới và đem những kinh nghiệm có được từ kinh doanh Homestay tại Lô Lô Chải để làm du lịch cộng đồng ở Nậm Nghẹp.

Gian hàng trưng bày sản phẩm của Hợp tác xã Nậm Nghẹp tại Ngày hội hoa sơn tra.

Anh Cường tâm sự, muốn phát triển phải đi cùng nhau, nên tôi tổ chức nhiều cuộc họp bàn thành lập HTX. Họp với cấp ủy chính quyền địa phương, tiếp nhận định hướng. Tháng 10/2024, Hợp tác xã Nậm Nghẹp thành lập, với mục tiêu hỗ trợ đồng bào dân tộc Mông phát triển kinh tế. Đồng thời, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa đặc trưng.

Đến nay, HTX xây dựng, giới thiệu 18 sản phẩm dịch vụ du lịch bản địa đặc sắc; thiết kế tờ rơi để giới thiệu về HTX, các tuyến du lịch khám phá Nậm Nghẹp, như: Leo núi, săn mây, ngắm hoa sơn tra... với đầy đủ thông tin cần thiết cho du khách tìm hiểu, có lựa chọn phù hợp với tài chính, điều kiện sức khỏe và thời gian.

Trước Ngày hội Hoa sơn tra năm 2025, anh Cường đã tư vấn, hỗ trợ HTX làm truyền thông; thành lập tổ xe ôm, 1 tổ poster, 1 tổ homestay hỗ trợ lẫn nhau; đưa một số bà con về Hà Nội tập huấn dẫn tour; tập huấn nấu ăn... Anh còn vận động, thuyết phục bạn bè ủng hộ kinh phí, hỗ trợ người dân làm đường trong bản, sửa cầu treo qua suối; hướng dẫn các gia đình tham gia san lấp mặt bằng làm chỗ nghỉ chân, khu cắm trại, cung cấp dịch vụ cơ bản, đáp ứng nhu cầu khách hàng.

Ông Thào A Vạng, Giám đốc Hợp tác xã Nậm Nghẹp, Chủ homestay A Vạng - một trong những hộ tiên phong làm homestay của bản, nói: Nhà tôi có 2 homestay, quy mô 30 khách/ngày. Tôi và các thành viên được anh Cường tư vấn, hướng dẫn và chia sẻ nhiều kinh nghiệm phát triển du lịch cộng đồng; hỗ trợ giới thiệu, quảng bá du lịch cho bản rất hiệu quả.

Từ đầu vụ hoa sơn tra đến nay, các homestay trong bản luôn kín phòng, riêng gia đình tôi đón 20-30 khách/ngày. Các hộ đã thu tiền du khách vào vườn trải nghiệm hoa sơn tra, thuê vườn để cắm trại nghỉ dưỡng, mang lại nguồn thu nhập cao cho các hộ trong bản, bà con phấn khởi, biết ơn cấp ủy, chính quyền địa phương và anh Cường.

Tổ xe ôm của HTX Nậm Nghẹp.

Còn với Kháng A Lệnh, người con của bản Nậm Nghẹp đã nhanh nhẹn, nắm bắt cái mới. Lệnh nói nhờ có anh Cường chỉ dẫn mà dân bản hiểu thế nào làm du lịch cộng đồng. Lệnh đang là tổ trưởng tổ xe đưa đón du khách tới thăm bản và leo núi Tà Chì Nhù. Tổ xe có 30 người, toàn trai tráng ở bản, khỏe đôi chân, cứng tay lái vượt con đường gập ghềnh, cheo leo vào Nậm Nghẹp. Nhà Lệnh đã có homestay đón khách và đang xây dựng thêm. Cả bản, mỗi nhà một việc, chung tay xây dựng bản du lịch cộng đồng.

“Bản Mông giàu đẹp nhất Việt Nam”

Chia sẻ hướng đi trong tương lai, anh Cường cho biết: HTX Nậm Nghẹp hướng tới mở rộng quy mô hoạt động, hợp tác với các thương hiệu lớn và tham gia các chương trình xúc tiến thương mại. Đồng thời, HTX tiếp tục đào tạo bà con kỹ năng kinh doanh, quản lý, nhằm đảm bảo sự phát triển toàn diện, bền vững.

Bản Nậm Nghẹp mới được khách du lịch biết đến khoảng 3 năm trở lại đây, nhưng tỷ lệ khách quay lại rất nhiều. Anh Cường khẳng định: Hơn 10 năm làm du lịch, tôi thấy hiếm có nơi nào lại có tỷ lệ khách du lịch quay lại nhiều như vậy. Có nghĩa là điều kiện thiên nhiên, tự nhiên, khí hậu và bản sắc văn hóa con người ở đây luôn cuốn hút và tiềm ẩn những giá trị khám phá mới.

Trồng thử nghiệm sâm Lai Châu tại Nậm Nghẹp.

Nậm Nghẹp có diện tích sơn tra tập trung lớn nhất cả nước, anh Cường đã thử nghiệm và hợp tác với một số HTX có năng lực sản xuất tương ớt sơn tra, giấm táo mèo, trà hoa sơn tra... đều là những sản phẩm mang lại nguồn thu nhập cao cho bà con, các sản phẩm đang được HTX xây dựng thương hiệu.

Anh Cường nói về ý tưởng đã nhen nhóm: Tôi sẽ vận động bà con tổ chức lễ tạ ơn nhân mùa hoa sơn tra kết thúc. Trong lễ tạ ơn, sẽ giới thiệu 4 sản vật của địa phương, gồm: Trà táo sơn tra, mật ong rừng Nậm Nghiệp, rượu quả táo sơn tra, rượu hoa táo sơn tra; động viên bà con tham gia thành viên Hợp tác xã Nậm Nghẹp, mở rộng thêm các homestay và các dịch vụ phục vụ du khách.

Điều kiện tự nhiên lý tưởng, ở độ cao trên 2.000m có tiềm năng rất lớn để trồng, khai thác, chế biến dược liệu. Anh Cường đã kết nối và được Công ty cổ phần Thảo dược Fansipan, thành phố Hà Nội, tài trợ trồng một vạn hạt sâm Lai Châu dưới tán rừng. Sau 2 tháng trồng, tỷ lệ nảy mầm rất cao, những cây sâm đang sinh trưởng, phát triển tốt, mở ra thêm một triển vọng của một cây đem lại giá trị kinh tế cao.

Ngoài ra, bản Nậm Nghẹp sở hữu hàng trăm héc ta rừng trà cổ thụ, độc đáo bậc nhất Việt Nam chưa từng được giới thiệu; hệ sinh thái tài nguyên dược liệu rất tốt, là nguyên liệu cho những loại trà cao cấp, như: Hồng trà, bạch trà, trà móng rồng... Đặc biệt là nơi đây có dòng sâm bản địa phát triển rất tốt như: thất diệp nhất chi hoa, đẳng sâm... đều là dòng thuần chủng có giá trị kinh tế lớn.

Anh Lò Văn Thoa, Chủ tịch UBND xã Ngọc Chiến, chia sẻ: Anh Cường là “chuyên gia về Nậm Nghẹp”, hiểu biết cặn kẽ vùng đất này, từ vị trí địa lý, khí hậu, thổ nhưỡng đến con người nơi đây. Anh cũng không ngừng lên ý tưởng biến vùng đất này thành điểm đến nghệ thuật, anh ấy dự kiến tiếp tục vận động tài trợ để duy trì Trại sáng tác hội họa thường niên và Trại hè nghệ thuật cho học sinh tại Nậm Nghẹp cũng đang được anh lên kế hoạch.

Hiện thực hóa khát vọng, với những dự định, kế hoạch đã được HTX Nậm Nghẹp lên kế hoạch, cùng sự chung sức, đồng lòng của bà con. Anh Nguyễn Cao Cường với đam mê, tâm huyết và kinh nghiệm của mình, sẽ tiếp tục đồng hành tư vấn, hướng dẫn, cùng dân bản Nậm Nghẹp xây dựng, phát triển du lịch cộng đồng.

Cảm nhận ngày mới Nậm Nghẹp tràn đầy năng lượng, những ý tưởng sáng tạo của chuyên gia Nguyễn Cao Cường đã và đang góp phần “chiếu sáng” Nậm Nghẹp. Từ một vùng đất ít người biết đến, giờ đây, nhắc đến Nậm Nghiệp là người ta nhớ đến mùa hoa sơn tra tháng ba, mùa quả tháng 9 và tới đây là Lễ hội hoa đỗ quyên được tổ chức vào đầu tháng 4.

Những nỗ lực, cố gắng không ngừng của cấp ủy, chính quyền địa phương và nhân dân bản Nậm Nghẹp và chuyên gia Nguyễn Cao Cường, sẽ đưa Nậm Nghẹp trở thành bản du lịch cộng đồng người dân tộc Mông giàu, đẹp nhất Việt Nam.

TK (theo baosonla.vn)