Phát triển thương mại điện tử: Cơ hội và thách thức đan xen

Kỳ II: Thách thức trong thời kỳ kỷ nguyên số

Nhờ việc thực hiện đồng bộ các giải pháp hỗ trợ, hoạt động TMĐT trên địa bàn tỉnh đã và đang từng bước đi vào cuộc sống, góp phần tích cực cho sự phát triển kinh tế - xã hội chung của tỉnh. Song thực tế, hình thức bán hàng hiện đại này cũng đang đối mặt với không ít thách thức cần được “tháo gỡ” để xây dựng một môi trường kinh doanh cạnh tranh công bằng và lành mạnh, mang lại quyền lợi thiết thực cho người tiêu dùng.

Nhiều doanh nghiệp, HTX, cơ sở sản xuất trên địa bàn tỉnh gặp khó khăn về nguồn nhân lực trong quá trình phát triển TMĐT.

Nhận diện những “ rào cản ”

TMĐT thời gian đã khẳng định được tính ưu việt trong thay đổi thói quen và hành vi mua sắm của người tiêu dùng và là công cụ, phương thức kinh doanh quan trọng giúp nhiều doanh nghiệp, HTX, cơ sở sản xuất phát triển mạnh mẽ. Tuy nhiên, hiện nay, một số doanh nghiệp, HTX, cơ sở sản xuất còn hạn chế về kiến thức và kỹ năng trong lĩnh vực TMĐT, chưa quen với việc sử dụng các nền tảng trực tuyến, quản lý bán hàng và xử lý các giao dịch trực tuyến.

“Rào cản” lớn nhất trong quá trình phát triển TMĐT là nguồn nhân lực, đặc biệt là nhân lực về kỹ thuật, công nghệ thông tin. Nguyên nhân là bởi đa phần các doanh nghiệp, HTX, cơ sở sản xuất trên địa bàn tỉnh chủ yếu là nhỏ lẻ, nguồn lực còn hạn chế, trình độ quản lý và năng lực sản xuất chưa cao, kỹ năng chuyên sâu về công nghệ thông tin và kinh tế số còn hạn chế. Điều này cũng ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng triển khai các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp và thúc đẩy ứng dụng TMĐT trên diện rộng.

Chia sẻ về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Thanh - Giám đốc HTX sản xuất và chế biến chè Đá Hen, xã Đồng Lương, huyện Cẩm Khê cho biết: “Hiện nay các thành viên của HTX chủ yếu là người lớn tuổi, việc tiếp cận công nghệ thông tin cũng có nhiều hạn chế mặc dù chúng tôi đã được hỗ trợ, hướng dẫn, đào tạo song việc ứng dụng vào thực tế chưa nhiều. Thêm nữa là việc đầu tư cơ sở vật chất cũng như các thiết bị thông minh, máy tính, công cụ, phần mềm hỗ trợ còn còn ít và chưa đồng bộ”.

Ảnh hưởng của nguồn nhân lực và cơ sở vật chất cũng dẫn đến chất lượng vận hành kênh bán hàng trên TMĐT. Có tình trạng hiện nay, nhiều doanh nghiệp đã xây dựng website nhưng chỉ dừng ở việc cung cấp thông tin sản phẩm, thay vì triển khai các tính năng giao dịch trực tuyến. Một số doanh nghiệp, HTX, cơ sở sản xuất trên địa bàn tỉnh đã ứng dụng các giải pháp nhằm hỗ trợ kinh doanh, nhưng vẫn chỉ dừng ở mức độ cung cấp thông tin, giới thiệu sản phẩm, dịch vụ nên chưa phát huy hết hiệu quả.

Thêm vào đó, các doanh nghiệp, HTX nhỏ lẻ, đặc biệt là các HTX nông nghiệp còn gặp nhiều khó khăn trong việc cạnh tranh về giá cả, chất lượng sản phẩm và dịch vụ khách hàng. Đây còn là mảnh đất màu mỡ cho đối tượng lợi dụng để kinh doanh, buôn bán hàng cấm, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ. Thời gian gây, các cơ quan chức năng liên tiếp phát hiện các vụ việc bán hàng lậu, hàng giả và hàng kém chất lượng có quy mô vi phạm tinh vi, khó lường về địa bàn hoạt động trên sàn TMĐT.

Đề cập tới vấn đề này, đồng chí Lê Hùng – Chi Cục trưởng Chi Cục Quản lý thị trường (QLTT) tỉnh cho rằng: Hiện nay một số tổ chức, cá nhân đã lợi dụng hoạt động TMĐT để thực hiện các hành vi buôn bán hàng hóa, dịch vụ cấm, hàng kém chất lượng, hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ hoặc cung cấp thông tin sai lệch để lừa dối người tiêu dùng. Các hành vi buôn lậu, hàng gian lận thương mại trên không gian mạng được thực hiện dưới nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi. Các đối tượng thường không có kho hàng hoặc phân tán hàng hóa nhiều nơi nên rất khó xác định được địa điểm chính. Việc mở rộng truy xuất, xác minh chưa hiệu quả vì các đối tượng buôn bán đều che giấu danh tính, sử dụng tên, địa chỉ giả để ngụy trang, giả danh che giấu hành vi, rất khó chứng minh.

Không chỉ vậy, hiện nay có một bộ phận người tiêu dùng có tâm lý lo lắng khi thực hiện việc mua bán, thanh toán online do lo ngại về bảo mật thông tin, chất lượng sản phẩm, uy tín người bán và các vấn đề liên quan đến giao hàng và đổi trả nên hoạt động TMĐT chưa phát huy được tối đa hiệu quả.

Khách hàng thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt tại Siêu thị Alohamall Đoan Hùng góp phần thúc đẩy hoạt động TMĐT phát triển.

Tập trung nâng hạng chỉ số thương mại điện tử

Mặc dù còn nhiều khó khăn, thách thức song hoạt động kinh doanh TMĐT trên địa bàn tỉnh thời gian qua đang từng ngày “lấn át” kinh doanh truyền thống và trở thành một kênh phân phối có sức hút lớn.

Với mục tiêu nâng cao chỉ số TMĐT của tỉnh, gia tăng tỷ lệ dân số tham gia mua sắm trực tuyến và thanh toán không dùng tiền mặt trong thương mại điện tử... Tỉnh tiếp tục đã đánh giá hiện trạng, năng lực ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong hoạt động xúc tiến thương mại của các doanh nghiệp, HTX, cơ sở sản xuất; triển khai xây dựng Hệ thống cơ sở dữ liệu, bao gồm các thông tin về thị trường, ngành hàng, thông tin doanh nghiệp, HTX, hộ kinh doanh sản xuất, kinh doanh các sản phẩm chủ lực của tỉnh; hướng dẫn, hỗ trợ tham gia các khóa đào tạo, tập huấn để nâng cao năng lực ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong xúc tiến thương mại; hỗ trợ tích hợp công nghệ số...

Đồng thời, hoàn thiện cơ chế, chính sách nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển TMĐT trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0: rà soát, bổ sung, sửa đổi và ban hành mới các chính sách, văn bản quy phạm pháp luật theo hướng tạo điều kiện, khuyến khích, hỗ trợ các hoạt động ứng dụng TMĐT và các mô hình kinh doanh mới trên nền tảng công nghệ số.

Khắc phục các về vấn đề nhân lực, Sở Công Thương tiếp tục tuyên truyền, đào tạo phát triển nguồn nhân lực, phổ biến, nâng cao nhận thức và kỹ năng ứng dụng TMĐT cho cộng đồng thông qua các hội nghị tuyên truyền, phổ biến kiến thức về TMĐT, phát triển nguồn nhân lực thực hiện TMĐT và nâng cao nhận thức của cộng đồng về TMĐT. Tổ chức tập huấn nghiệp vụ quản trị gian hàng trên Sàn cho các doanh nghiệp, hợp tác xã, các đơn vị tham gia gian hàng trên Sàn; đẩy mạnh công tác đào tạo, tập huấn ngắn hạn cho doanh nghiệp về TMĐT...

Bên cạnh đó, Sở tích cực triển khai các hoạt động hỗ trợ ứng dụng TMĐT phát triển các sản phẩm trong đó tập trung xây dựng bộ giải pháp hỗ trợ kinh doanh trực tuyến để giúp các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, các HTX trên địa bàn tỉnh triển khai ứng dụng TMĐT, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, HTX giới thiệu sản phẩm, quảng bá hình ảnh và tiến hành giao dịch kinh doanh trên internet nhằm phát huy năng lực sản xuất, kinh doanh hiệu quả. Hỗ trợ doanh nghiệp, HTX , các cơ sở sản xuất áp dụng các giải pháp công nghệ như: Tem điện tử; hóa đơn điện tử; công nghệ mã vạch, QR code... để truy xuất nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm, phân biệt hàng thật, hàng giả; xây dựng phần mềm quản lý bán hàng, quản lý doanh nghiệp, marketing, logistics; tích hợp giải pháp thẻ thanh toán TMĐT, trên trang website của doanh nghiệp, HTX...

Tỉnh duy trì, vận hành, nâng cấp và bổ sung tính năng hoạt động cho Sàn giao dịch TMĐT giúp Sàn hoạt động tốt, ổn định đáp ứng được nhu cầu của doanh nghiệp, người tiêu dùng. Tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp cung cấp thông tin, tạo cơ hội giao thương, thực hiện các giao dịch mua bán, thanh toán qua mạng Internet thông qua Sàn giao dịch TMĐT tỉnh Phú Thọ giaothuong.net.vn. Đồng thời kết nối các chương trình hợp tác quốc tế về lĩnh vực TMĐT và Sàn giao dịch TMĐT...Nâng cao hiệu quả và năng lực quản lý Nhà nước về TMĐT; rà soát, bổ sung, sửa đổi và ban hành các chính sách, văn bản quy phạm pháp luật theo hướng tạo điều kiện, khuyến khích, hỗ trợ các hoạt động ứng dụng TMĐT và các mô hình kinh doanh mới trên nền tảng công nghệ số.

Hà Nhung – Thanh Nga