Kỹ thuật cho trẻ bú đúng: Hướng dẫn đầy đủ giúp mẹ nuôi con khỏe mạnh

Nuôi con bằng sữa mẹ là bản năng tự nhiên nhưng đòi hỏi sự hiểu biết và kỹ năng đúng đắn để đảm bảo trẻ bú hiệu quả và mẹ không gặp khó khăn trong quá trình nuôi dưỡng. Dưới đây là những kỹ thuật then chốt mà các bà mẹ cần nắm vững khi cho trẻ bú.

Kỹ thuật bế trẻ khi cho bú

Theo Tài liệu Nuôi dưỡng Trẻ nhỏ của Bộ Y tế, bốn điểm then chốt khi bế trẻ đặt vào vú mẹ là đầu và thân trẻ nằm trên cùng một đường thẳng; Toàn thân trẻ sát vào người mẹ, bụng trẻ áp sát bụng mẹ; Mặt trẻ quay vào vú mẹ, mũi đối diện núm vú; Mẹ đỡ cả đầu, vai và mông của trẻ sơ sinh

Các tư thế cho bú phổ biến gồm tư thế ngồi thông thường. Mẹ ngồi thoải mái, bế trẻ sát vào người, mặt trẻ đối diện với vú. Mẹ cần đỡ toàn thân trẻ, nhìn vào trẻ và thể hiện sự yêu thương. Tránh các lỗi: Mẹ ngồi không thoải mái, không ôm trẻ sát vào lòng, để cổ trẻ vẹo, không đỡ toàn thân.

Em bé được ăn sữa mẹ hoàn toàn từ lúc ra đời tại Bệnh viện Phụ sản Nhi Đà Nẵng, một trong năm cơ sở y tế đầu tiên tại Việt Nam đạt danh hiệu Bệnh viện thực hành nuôi con bằng sữa mẹ xuất sắc.

Tư thế nằm cho con bú: Áp dụng trong các trường hợp mẹ muốn cho bú khi nằm nghỉ ngơi; Mẹ mới mổ đẻ, không thể ngồi dậy. Mẹ nằm nghiêng thoải mái, có thể ngủ trong lúc cho bú. Dùng gối kê đầu và cánh tay để dễ đỡ trẻ. Tránh đặt trẻ nằm quá cao, sát vai mẹ khiến đầu trẻ phải cúi để với tới núm vú.

Tư thế bế dưới cánh tay áp dụng khi mẹ sinh đôi và cần cho hai trẻ bú cùng lúc, mẹ bị tắc ống dẫn sữa; trẻ khó ngậm bắt vú.

Tư thế bế dưới cánh tay đối diện áp dụng với trẻ sinh non, nhỏ hoặc trẻ đang bệnh.

Hướng dẫn ngậm bắt vú đúng

Đưa núm vú chạm môi trẻ. Khi trẻ mở rộng miệng, đưa nhanh núm vú vào miệng trẻ. Môi dưới trẻ phải ở dưới núm vú. Quan sát phản ứng và cảm nhận của mẹ để đánh giá hiệu quả. Lưu ý: Thực hiện chính xác 4 điểm đặt trẻ vào vú là rất quan trọng, đặc biệt khi mẹ nằm cho bú.

Dấu hiệu ngậm bắt vú đúng: Miệng trẻ mở rộng, ngậm sâu quầng vú và mô vú phía dưới. Cằm trẻ chạm vào vú. Môi dưới hướng ra ngoài. Quầng vú phía trên miệng trẻ còn nhiều hơn phía dưới. Lưỡi trẻ đưa ra qua lợi dưới, ôm quanh đầu vú để ép sữa ra từ xoang sữa. Không gây đau cho mẹ, không làm tổn thương núm vú, trẻ bú hiệu quả.

Dấu hiệu ngậm bắt vú sai: Trẻ chỉ ngậm núm vú, không ngậm cả mô vú phía dưới; Xoang sữa nằm ngoài miệng trẻ, lưỡi không với tới; Lưỡi bị tụt về sau, không ép sữa hiệu quả.

Hậu quả của ngậm bắt vú sai: Mẹ đau và nứt núm vú do ma sát khi trẻ mút sai kỹ thuật. Vú căng tức vì trẻ bú không hết sữa, gây ức chế tiết sữa. Trẻ bú không hiệu quả, không no, hay quấy khóc, bú kéo dài. Trẻ không tăng cân làm mẹ nghĩ mình không đủ sữa, dễ bỏ bú mẹ.

Phòng tránh ngậm bắt vú sai: Hướng dẫn bà mẹ cách đặt trẻ đúng vào vú, hỗ trợ trẻ ngậm bắt vú hiệu quả. Không nên cho trẻ bú bình vì ảnh hưởng đến phản xạ bú mẹ. Trẻ đã quen bú bình có thể không bú mẹ hiệu quả trở lại.

Kỹ thuật giữ bầu vú khi cho trẻ bú: Mẹ đặt 4 ngón tay dưới bầu vú, áp vào thành ngực. Ngón trỏ nâng vú, ngón cái đặt phía trên. Không để các ngón tay quá gần núm vú. Không dùng tay khum như gọng kìm vì sẽ chặn dòng sữa.

Cho trẻ bú đúng cách không chỉ giúp trẻ bú hiệu quả, tăng trưởng tốt mà còn bảo vệ sức khỏe bầu ngực của mẹ, duy trì nguồn sữa mẹ dồi dào. Những kỹ thuật đơn giản nhưng mang lại lợi ích lâu dài, rất cần được các bà mẹ và người chăm sóc trẻ nhỏ nắm vững và thực hành thường xuyên.

Đánh giá một bữa bú

Quan sát tình trạng chung xem bà mẹ có khỏe không? Bà mẹ cho con bú ở tư thế có thoải mái không? Nếu bà mẹ yên tâm và tin tưởng khi cho con bú sẽ giúp trẻ bú có hiệu quả và sữa chảy ra dễ dàng hơn. Nếu bà mẹ lo lắng và thiếu tin tưởng, thể hiện bằng cách lắc đầu hoặc thúc ép trẻ bú, làm trẻ không thoải mái nên ảnh hưởng đến việc mút vú của trẻ và sữa chảy ra khó khăn hơn.

Quan sát sự giao tiếp của bà mẹ với trẻ trong khi cho bú. Theo cơ chế phản xạ phun sữa - phản xạ oxytocin, nếu bà mẹ cảm thấy tự tin trong việc cho con bú, bà mẹ nhìn ngắm con âu yếm sẽ giúp cho phản xạ oxytocin hoạt động tốt, sữa chảy ra nhiều; nếu bà mẹ không nhìn con, quay mặt ra hướng khác không giao tiếp bằng mắt với con, không âu yếm con thì phản xạ oxytocin sẽ không hoạt động tốt.

So sánh dấu hiệu bú tốt và bú khó khăn