Nâng tầm sản phẩm chè Đất Tổ

Phát huy lợi thế về tiềm năng, thế mạnh từ điều kiện tự nhiên, yếu tố sản xuất, chất lượng sản phẩm, tiêu dùng mang tính văn hóa, truyền thống..., những năm vừa qua, tỉnh Phú Thọ đã đầu tư, xây dựng, tạo lập và phát triển nhãn hiệu chứng nhận “Chè Phú Thọ”. Việc làm này đã phát huy hiệu quả thiết thực giúp minh bạch hóa nguồn gốc sản phẩm, cung cấp các chứng chỉ để đáp ứng việc tiêu thụ không chỉ ở thị trường trong nước mà còn phục vụ xuất khẩu; là bước khởi đầu quan trọng để các doanh nghiệp, hợp tác xã (HTX) trồng và chế biến chè phát triển sản xuất, vươn mình cùng cuộc cách mạng chuyển đổi số hiện nay.

Sau khi được công nhận nhãn hiệu chứng nhận “Chè Phú Thọ”, sản phẩm chè của các doanh nghiệp sản xuất và chế biến chè trên địa bàn huyện Thanh Ba ngày càng được tiêu thụ rộng rãi trên thị trường trong và ngoài nước.

Nỗ lực phát triển nhãn hiệu

Được biết đến là xứ sở của “rừng cọ, đồi chè”, từ lâu cây chè đã được xác định là một trong những cây trồng chủ lực, mũi nhọn trong việc phát triển kinh tế ở Phú Thọ. Nhờ có cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển, đến nay toàn tỉnh có tổng diện tích trồng chè lên tới 14,8 nghìn ha; trong đó có 14,5 nghìn ha chè cho sản phẩm. Năng suất chè búp tươi bình quân trên diện tích cho sản phẩm đạt hơn 123 tạ/ha. Sản lượng chè búp tươi đạt khoảng 178,4 nghìn tấn/năm...

Mặc dù diện tích cũng như năng suất, chất lượng chè Phú Thọ ngày càng được nâng lên, song giá trị đem lại từ cây chè vẫn chưa tương xứng với tiềm năng; nhiều hộ trồng chè còn mang nặng tập quán sản xuất nhỏ lẻ; việc liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm chưa chặt chẽ, chỉ sản xuất bán thành phẩm hoặc dưới dạng thô... nên giá bán thấp. Trong khi đó, nền kinh tế hội nhập quốc tế diễn ra ngày càng sâu rộng, yêu cầu về chất lượng sản phẩm hàng hóa cũng khắt khe hơn, đòi hỏi sản phẩm phải có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, nhãn hiệu hàng hóa được bảo hộ bởi các cơ quan chức năng của Nhà nước.

Vì vậy, để nâng tầm sản phẩm chè Phú Thọ, tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp như: Quan tâm quy hoạch, phát triển vùng sản xuất, tăng cường quảng bá thương hiệu; đồng thời tạo hành lang khuyến khích, bảo hộ sở hữu trí tuệ, nhất là phát triển nhãn hiệu chứng nhận Chè Phú Thọ. Từ đó xây dựng sản phẩm, thương hiệu “Chè Phú Thọ” có uy tín trong nước và vươn ra thị trường quốc tế.

Thực hiện mục tiêu đề ra, sau khi được Cục trưởng Cục Sở hữu Trí tuệ cấp Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu chứng nhận “Chè Phú Thọ”, Sở KH&CN đã tham mưu với UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 3232 ngày 29/7/2021 về “Phát triển nhãn hiệu chứng nhận Chè Phú Thọ giai đoạn 2021-2025”. Theo đó, Sở KH&CN đã chủ trì, phối hợp với các sở, ngành, UBND cấp huyện tích cực chỉ đạo đẩy mạnh xây dựng và phát triển nhãn hiệu chứng nhận “Chè Phú Thọ”. Công tác thông tin tuyên truyền, quảng bá, tập huấn, hướng dẫn nghiệp vụ quản lý, sử dụng nhãn hiệu được tăng cường.

Tỉnh xây dựng được hệ thống các văn bản, tài liệu liên quan đến quản lý, sử dụng nhãn hiệu chứng nhận như: Các quy trình kỹ thuật về lựa chọn, bình tuyển, bảo tồn giống, chăm sóc, thu hái chè; quy trình chế biến, đóng gói, bảo quản sản phẩm; bộ tiêu chuẩn chè Phú Thọ làm cơ sở cho việc chứng nhận; hệ thống tem nhãn, bao bì sản phẩm; phương tiện, tài liệu quảng bá, tuyên truyền về nhãn hiệu chứng nhận Chè Phú Thọ.

Đặc biệt, Sở KH&CN thực hiện nhiệm vụ tỉnh giao đã triển khai Chương trình Phát triển tài sản trí tuệ hỗ trợ triển khai thực hiện dự án: Tạo lập, quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận “Chè Phú Thọ” cho các sản phẩm chè của tỉnh Phú Thọ; triển khai mô hình “Hỗ trợ ứng dụng khoa học và công nghệ nâng cao giá trị, phát triển bền vững và quảng bá, giới thiệu sản phẩm chè OCOP mang nhãn hiệu chứng nhận Chè Phú Thọ”...

Đồng chí Khổng Danh Đạt - Phó Giám đốc Sở KH&CN cho biết: “Nhờ thực hiện tốt các giải pháp, đến nay đã có 15 HTX, đơn vị doanh nghiệp được cấp quyền sử dụng nhãn hiệu chứng nhận “Chè Phú Thọ”. Các HTX, doanh nghiệp này đã có 18 sản phẩm chè/trà xanh đạt chứng nhận sản phẩm OCOP cấp tỉnh từ 3 sao trở lên, trong đó có 2 sản phẩm chè đạt tiêu chuẩn OCOP 5 sao. Hiệu quả sản xuất chè ngày càng được nâng cao, đóng góp quan trọng trong phát triển kinh tế xã hội của tỉnh và đẩy mạnh xuất khẩu”.

Các thành viên HTX chè Cẩm Mỹ, xã Tất Thắng, huyện Thanh Sơn thu hái chè bằng tay nhằm nâng cao chất lượng của sản phẩm.

Hiệu quả cao

Tận dụng điều kiện tự nhiên, nâng cao chất lượng sản phẩm trên cơ sở phát triển vùng nguyên liệu các giống chè chất lượng cao, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ vào liên kết chuỗi sản xuất..., năm 2022 HTX chè Cẩm Mỹ, xã Tất Thắng, huyện Thanh Sơn đã được tỉnh cấp nhãn hiệu chứng nhận “Chè Phú Thọ”. Để có được kết quả này, đầu tiên HTX chè Cẩm Mỹ đã thay đổi phương thức sản xuất cho người trồng chè bằng cách dừng toàn bộ sử dụng phân bón, thuốc trừ sâu hóa học, đồng thời bổ sung các chất dinh dưỡng hữu cơ vào đất cho cây.

Thành viên HTX được hướng dẫn thực hiện kỹ thuật ủ phân chuồng và sử dụng phân hữu cơ vi sinh, sinh học thảo mộc; thực hiện nhật ký ghi chép và có sự kiểm tra chéo giữa các hộ để đảm bảo an toàn. Tại các khu vực trồng chè, HTX đã đầu tư hệ thống tưới phun mưa để tiết kiệm nước; trên những đồi chè trồng xen các cây thân gỗ, có tán lớn, để tạo bóng mát, giúp cho cây chè tránh được nguy hại, ô nhiễm xung quanh.

Cùng với đó, HTX đã đầu tư xây dựng khu vực nhà xưởng, máy móc hiện đại, chú trọng xây dựng thương hiệu, dán tem truy xuất nguồn gốc, thực hiện đầy đủ các giai đoạn kiểm định chất lượng từng sản phẩm thường niên, làm hồ sơ công bố sản phẩm, đăng ký bảo hộ thương hiệu logo...

Bà Nguyễn Thị Cẩm Mỹ - Phó Giám đốc HTX chè Cẩm Mỹ cho biết: Nhãn hiệu chứng nhận “Chè Phú Thọ” là động lực để chúng tôi phát triển sản xuất, tiếp tục xây dựng các điều kiện đảm bảo chất lượng, vì vậy các sản phẩm chè của HTX đến gần hơn với người tiêu dùng và được đánh giá cao.

Hiện nay, HTX đã có 2 sản phẩm chè đạt chuẩn OCOP 4 sao: Chè xanh thơm Kim Tuyên và Chè xanh Cẩm Mỹ loại móc câu đặc biệt. Sản phẩm của HTX được bày bán tại hệ thống siêu thị Coopmart và các chuỗi cửa hàng bán sản phẩm OCOP... mang lại doanh thu hơn 3 tỷ đồng trong năm 2024. Từ đó, bảo đảm thu mua, bao tiêu toàn bộ chè búp tươi của thành viên và người dân trên địa bàn với giá ổn định, sản lượng khoảng 350 tấn/năm. Hiện nay, HTX tạo việc làm thường xuyên cho 14 lao động là người dân tộc Mường, với mức lương từ 6 - 7,5 triệu đồng/người/tháng...

Với mục tiêu phát triển bền vững, xây dựng thương hiệu chè trên đất Đồng Lương, huyện Cẩm Khê, từ năm 2020 HTX sản xuất và chế biến chè Đá Hen đã đăng ký và thực hiện các bước để được cấp nhãn hiệu chứng nhận “Chè Phú Thọ”.

Ông Nguyễn Văn Thanh - Giám đốc HTX sản xuất và chế biến chè Đá Hen cho biết: HTX sản xuất và chế biến chè Đá Hen hiện có diện tích vùng trồng hơn 20ha được sản xuất theo quy trình VietGAP. Trong quá trình sản xuất, HTX đã đẩy mạnh việc ứng dụng chuyển đổi số từ khâu trồng, chăm sóc và chế biến chè để chất lượng sản phẩm ổn định, an toàn. Nhờ đó, năm 2021, HTX đã được cấp nhãn hiệu chứng nhận Chè Phú Thọ. Có thể truy xuất rõ nguồn gốc xuất xứ, các đặc tính chất lượng về chỉ tiêu hóa lý và an toàn thực phẩm... đã nâng cao được khả năng cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường. Hiện nay, ngoài việc xuất khẩu được khoảng 300 tấn chè/năm, mỗi tháng HTX còn xuất bán được hơn 2.000 sản phẩm chè Đá Hen hảo hạng đạt OCOP 4 sao, tạo việc làm thường xuyên cho hơn 20 lao động làm việc trực tiếp tại HTX với mức lương gần 6 triệu đồng/người/tháng...

Có thể khẳng định, sau 5 năm phát triển nhãn hiệu chứng nhận “Chè Phú Thọ” cho các sản phẩm chè của địa phương đã góp phần mở rộng sản xuất, nâng cao vị thế, sức cạnh tranh trên thị trường; tăng giá trị và uy tín của sản phẩm cũng như thu nhập, đời sống của người dân... Đồng thời, đáp ứng các tiêu chí chất lượng khi lưu thông trên thị trường, góp phần bảo vệ và phát triển thương hiệu chè đã được bảo hộ sở hữu trí tuệ.

Đến nay, trên địa bàn tỉnh có 70 vùng sản xuất chè tập trung với diện tích 5,8 nghìn ha; 60 cơ sở có công suất chế biến trên 1 tấn chè búp tươi/ngày, trong đó có 24 doanh nghiệp áp dụng hệ thống quản lý chất lượng ISO, HACCP; có 15 HTX, 18 làng nghề, 785 cơ sở chế biến chè thủ công hộ gia đình. Sản lượng chế biến chè đạt khoảng 48.000 tấn/năm, sản phẩm chè đen (chiếm 70%) chủ yếu xuất khẩu sang các thị trường Ấn Độ, Trung Quốc, Pakistan, Indonesia, Anh, Nga, Trung Đông.

Cùng với những kết quả đạt được, hiện nay, trên địa bàn tỉnh vẫn còn doanh nghiệp, HTX, cá nhân sản xuất, kinh doanh chè chưa quan tâm đến việc xây dựng thương hiệu cho sản phẩm chè của đơn vị nói riêng và sản phẩm chè của tỉnh Phú Thọ nói chung; các HTX sản xuất, kinh doanh chè chưa chủ động trong công tác xúc tiến thương mại, nắm bắt các thông tin thị trường. Kỹ năng xây dựng cơ sở dữ liệu số, quản trị thông tin trên sàn thương mại điện tử còn hạn chế...

Đồng chí Khổng Danh Đạt - Phó Giám đốc Sở KH&CN cho biết thêm: Để Chứng nhận nhãn hiệu “Chè Phú Thọ” trở thành hàng rào chắc chắn giúp chống lại nạn hàng giả, hàng kém chất lượng thì cùng với sự hỗ trợ của ngành chức năng, các chủ thể cần đổi mới tư duy, có ý thức gắn lợi ích cá nhân với lợi ích chung để cùng phát triển trong quá trình khai thác, quản lý, phát triển nhãn hiệu chứng nhận; các doanh nghiệp, HTX, cá nhân cần nâng cao nhận thức trong việc đăng ký bảo hộ nhãn hiệu, thiết lập các biện pháp để bảo vệ nhãn hiệu, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng để phát hiện, ngăn chặn và xử lý các hành vi xâm phạm nhãn hiệu. Có như vậy hàng hoá nông sản của tỉnh mới có thể vươn ra thị trường không chỉ ở trong nước, mà còn ở thị trường xuất khẩu trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng.

Ánh Dương