Ngăn ngừa “hung thần xa lộ” lứa tuổi thanh, thiếu niên

Gần đây, tình trạng thanh, thiếu niên vi phạm trật tự an toàn giao thông (TTATGT) đã gây nên nỗi bất an, lo lắng trong xã hội, hồi chuông cảnh báo mất ATGT lại gióng lên. Hệ lụy mà nó mang lại không chỉ là những vụ va quệt đơn thuần mà đã có trường hợp thương vong, thậm chí tử vong. Vì vậy, làm thế nào để ngăn chặn hiệu quả các “hung thần xa lộ”, “hung thần đường phố” là bài toán cần sự chung tay của toàn xã hội, trong đó vai trò của gia đình, nhà trường là hết sức quan trọng bên cạnh sự quyết liệt của các cấp chính quyền, ngành chức năng.

Công an huyện Lâm Thao tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về TTATGT cho học sinh Trường THCS Tiên Kiên.

Những con số buồn và hành vi đáng lên án

Nhìn vào “bức tranh” chung về ATGT, có thể nhận thấy những gam màu xám do tình trạng thanh, thiếu niên vi phạm TTATGT tạo nên và dù không muốn nhưng những con số mà báo chí phản ánh đã nói lên nhiều điều, khiến chúng ta không khỏi lo lắng, xót xa, trăn trở. Mới chỉ tính đến nửa đầu của năm 2024, toàn quốc đã xảy ra 1.147 vụ tai nạn giao thông (TNGT) liên quan đến học sinh, làm chết 436 em, bị thương 1.222 em. Lực lượng Cảnh sát giao thông (CSGT) cả nước đã xử lý 84.971 trường hợp học sinh vi phạm TTATGT, tạm giữ 47.437 xe mô tô, trong đó có tới 42.520 thanh, thiếu niên chưa đủ tuổi điều khiển phương tiện. Công an các địa phương cũng đã xử lý 17.253 trường hợp giao xe cho người không đủ điều kiện điều khiển, khởi tố 100 vụ với 110 bị can...

Ở góc độ địa phương, xin nêu thêm vài con số để thấy được thực trạng đáng lo ngại về tình trạng vi phạm TTATGT lứa tuổi học sinh. Tại Trà Vinh, 9 tháng của năm 2024 có trên 2.000 trường hợp vi phạm ATGT lứa tuổi học đường, TNGT liên quan đến độ tuổi này xảy ra 39 vụ, làm chết 4 người, bị thương 40 người, trong đó có 6 vụ học sinh trực tiếp điều khiển xe mô tô. Tại Thái Bình, trong 10 tháng năm 2024 xảy ra 70 vụ TNGT liên quan đến học sinh, làm 31 người tử vong, 51 người bị thương. Ở Phú Thọ, 9 tháng của năm nay, CSGT đã lập biên bản 4.034 trường hợp vi phạm liên quan đến học sinh, cảnh cáo 289 trường hợp, tạm giữ 404 trường hợp với các lỗi chủ yếu như giao xe hoặc để cho người không đủ điều kiện, chưa đủ tuổi điều khiển xe mô tô, xe máy, chở quá số người quy định...

Đặc biệt, chúng ta không khỏi ám ảnh và phẫn nộ khi mới đây, rạng sáng 3/11/2024, chị N.N.Q (27 tuổi, ở quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) đang dừng xe máy chờ đèn đỏ tại ngã tư Trần Hưng Đạo - Bà Triệu (Hà Nội) thì bị một nhóm thanh, thiếu niên điều khiển khoảng 30 xe máy theo chiều ngược lại trên phố Trần Hưng Đạo với tốc độ cao, lạng lách, đánh võng, trong đó xe do Nguyễn Hồng Nhung (19 tuổi, ở phường Xuân La, quận Tây Hồ) điều khiển, chở bạn đâm vào làm chị Q ngã ra đường, sau đó bị Nguyễn Tá Minh Khang (16 tuổi, ở huyện Thanh Trì) chạy xe cùng đoàn chèn qua người khiến chị Q tử vong tại chỗ. Bước đầu, cơ quan Công an xác định, nhóm thanh, thiếu niên đua xe có độ tuổi từ 16-19, trong đó có nhiều học sinh và đã khởi tố 20 đối tượng để điều tra, xử lý...

Học sinh Trường THPT Thanh Sơn, huyện Thanh Sơn biểu diễn tiểu phẩm tại buổi ngoại khóa tìm hiểu pháp luật về ATGT.

Triển khai quyết liệt, kịp thời các giải pháp

Từ những ví dụ trên cho thấy, thực trạng thanh, thiếu niên, học sinh vi phạm TTATGT đã trở nên đáng báo động, cần tiếp tục triển khai đồng bộ, quyết liệt, kịp thời các giải pháp nhằm ngăn ngừa từ sớm, từ xa, không để những hệ lụy buồn, đảm bảo an toàn tính mạng, tài sản cho mọi người dân, trong đó có lứa tuổi thanh, thiếu niên. Cuối năm 2023, Thủ tướng Chính phủ đã có Chỉ thị về tăng cường công tác đảm bảo TTATGT cho lứa tuổi học sinh trong tình hình mới với nhiều chỉ đạo vĩ mô, cụ thể, nâng cao trách nhiệm của các cấp, các ngành, cả hệ thống chính trị và toàn xã hội cùng chung tay thực hiện. Từ chỉ đạo của Bộ Công an, Cục CSGT cũng đã có kế hoạch cao điểm đảm bảo TTATGT cho lứa tuổi học sinh trên địa bàn cả nước từ 1/10 đến hết 30/10/2024.

Theo đó, lực lượng CSGT toàn quốc tăng cường kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm về TTATGT đối với lứa tuổi học sinh THCS, THPT; phụ huynh học sinh, người giám hộ, người giao phương tiện cho các em học sinh khi chưa đủ điều kiện điều khiển; các chủ phương tiện, phụ huynh chở các em học sinh vi phạm các quy định về vận tải đường bộ, đường thủy nội địa, đường sắt. Kết hợp tuyên truyền, giáo dục, phối hợp áp dụng các chế tài xử lý linh hoạt, bảo đảm các quy định của pháp luật về quyền trẻ em, không gây bức xúc, làm ảnh hưởng đến tâm lý lứa tuổi học sinh. Xử lý theo quy định đối với các trường hợp không chấp hành việc kiểm soát, cản trở, chống đối người thi hành công vụ và các hành vi vi phạm khác. Thực hiện triệt để, duy trì thường xuyên, liên tục, hiệu quả...

Công an huyện Đoan Hùng xử lý học sinh vi phạm Luật Giao thông đường bộ.

Ở tỉnh ta, cùng với thực hiện nghiêm các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công an... Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Ban ATGT tỉnh, Công an tỉnh, các ngành chức năng, cấp ủy, chính quyền các cấp đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai đồng bộ các giải pháp đảm bảo TTATGT, nhất là đối với lứa tuổi thanh, thiếu niên, học sinh, sinh viên. Trong đó, công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật được triển khai linh hoạt, dễ tiếp cận với nhiều hình thức đa dạng, phong phú, “bao phủ” đến các đối tượng, nhóm đối tượng; tăng cường giáo dục, truyền thông pháp luật về ATGT trong các nhà trường; xây dựng văn hoá giao thông, duy trì, nhân rộng mô hình cổng trường ATGT, tuyến đường ATGT; ký cam kết không vi phạm TTATGT với phụ huynh, học sinh.

Cùng với đó, sử dụng kết hợp các nền tảng số, mạng xã hội, tạo diễn đàn về văn hoá giao thông trong tuổi trẻ để truyền thông, lan tỏa ý thức chấp hành pháp luật về ATGT; cảnh báo các hệ lụy, hậu quả do vi phạm ATGT, tạo dư luận xã hội cùng phê phán, lên án mạnh mẽ các hành vi vi phạm TTATGT; tăng cường phối hợp hướng dẫn, trang bị kiến thức, kỹ năng lái xe an toàn cho đối tượng đủ điều kiện điều khiển phương tiện giao thông. Đặc biệt, phát huy vai trò của các đoàn thể, tổ chức chính trị - xã hội, từng gia đình, ông, bà, cha, mẹ, người có uy tín trong dòng họ giáo dục con em không vi phạm TTATGT, kiên quyết không giao xe hoặc để con em điều khiển phương tiện khi không đủ tuổi, không đủ điều kiện tham gia giao thông. Đi đôi với đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, các trang, thiết bị kỹ thuật, lực lượng Công an, các ngành chức năng tăng cường tuần tra, kiểm soát, xử lý nghiêm minh, kịp thời các hành vi vi phạm...

Theo thống kê sơ bộ, đến nay, trung bình mỗi năm trên thế giới có khoảng 1,3 triệu người chết, 50 triệu người bị thương do TNGT. Đáng chú ý, TNGT vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong đối với lứa tuổi thanh, thiếu niên từ 15-27 tuổi; nhìn rộng hơn, những người trong độ tuổi từ 15-44 chiếm 60% số ca tử vong do TNGT gây ra...

Tiến Dũng