Tháo gỡ khó khăn cho đồng bào dân tộc thiểu số về đất ở, đất sản xuất

Thời gian qua, huyện Thanh Sơn luôn tập trung quán triệt, triển khai và thực hiện nghiêm túc, hiệu quả Chương trình mục tiêu Quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 (Chương trình MTQG 1719).

Nhiều công trình, phần việc đã mang dấu ấn đậm nét của Chương trình, góp phần làm thay đổi đời sống vật chất, tinh thần cho Nhân dân, tạo tiền đề quan trọng để kinh tế - xã hội địa phương phát triển vững chắc. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc cần sớm được tháo gỡ để Chương trình phát huy tối đa hiệu quả, nhất là Dự án 1 về “Giải quyết tình trạng thiếu đất ở, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt” cho đồng bào DTTS.

Đời sống người dân huyện Thanh Sơn phát triển nhờ khai thác hiệu quả đất sản xuất hiện có.

Đồng chí Phạm Tú - Phó Chủ tịch UBND huyện Thanh Sơn cho biết: Để thực hiện Chương trình hỗ trợ nhà ở, đất ở, đất sản xuất cho đồng bào DTTS nghèo, huyện đã đẩy mạnh tuyên truyền mục đích, ý nghĩa, các mục tiêu của Chương trình MTQG 1719; thường xuyên rà soát nhu cầu thực tế các đối tượng đủ điều kiện hỗ trợ tại các địa phương để bổ sung, thực hiện chính sách hỗ trợ nhà ở, đất ở, đất sản xuất một cách kịp thời... nhằm đảm bảo các chương trình, chính sách hỗ trợ của Nhà nước đạt hiệu quả, mang đến quyền, lợi ích trực tiếp cho đồng bào DTTS và miền núi.

Theo báo cáo của UBND huyện Thanh Sơn, nguồn vốn phân bổ giai đoạn 2021-2024 cho Dự án 1 là 25,199 tỷ đồng (trong đó, vốn đầu tư 14,202 tỷ đồng, vốn sự nghiệp 10,997 tỷ đồng). Đến hết tháng 8/2024, huyện Thanh Sơn mới giải ngân được 3,364 tỷ đồng trong vốn đầu tư, đạt 23,6%, còn lại vốn sự nghiệp chưa giải ngân được.

Năm 2023, huyện Thanh Sơn đã tiến hành rà soát đối tượng và phê duyệt đối tượng thụ hưởng nội dung “Hỗ trợ đất ở” là 424 hộ, bao gồm cả các hộ chưa có giấy chứng nhận quyền sử dụng (GCNQSD) đất. Tuy nhiên, do huyện không còn quỹ đất để bố trí hỗ trợ đất ở cho các hộ nên nội dung này không thực hiện được.

Năm 2024, theo rà soát lại, có 201 hộ chưa có đất ở (trong đó có 24 hộ không có đất ở, 177 hộ có đất nhưng chưa có GCNQSD đất). Đối với 24 hộ chưa có đất ở được hỗ trợ 44 triệu đồng từ ngân sách Trung ương và ngân sách tỉnh, tuy nhiên các hộ này từ chối nhận bởi dù được hỗ trợ 44 triệu cũng không mua được đất; 177 hộ còn lại sẽ được UBND huyện bố trí ngân sách địa phương để thực hiện việc chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất ở, cấp GCNQSD đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho các đối tượng. Đến thời điểm này, huyện Thanh Sơn vẫn chưa thực hiện được do chưa bố trí được nguồn kinh phí ngân sách huyện và cũng chưa có hướng dẫn cụ thể về các danh mục hỗ trợ.

Theo đồng chí Phạm Tú, việc này khó xác định đối tượng bởi trong các văn bản hướng dẫn chỉ nói đến “hộ chưa có đất ở”, theo đó, căn cứ pháp lý để xác định hộ chưa có đất ở là hộ chưa có GCNQSD đất ở. Mặt khác, trong thực tế quản lý nhà nước về đất đai thì có 2 trường hợp là: Hộ có đất nhưng chưa có GCNQSD đất với hộ chưa có đất nhưng trong văn bản hướng dẫn thực hiện Dự án 1 lại không có 2 khái niệm này. Bên cạnh đó, nếu hỗ trợ số tiền 44 triệu đồng mà người dân không mua được đất (do không có nguồn đối ứng) thì cũng không đạt được mục tiêu của Dự án.

Cùng với đó, một số nội dung hỗ trợ như: Hỗ trợ nhà ở (nội dung 02) với 284 hộ xây mới và 132 hộ sửa chữa, được chia theo từng đợt, giao cho UBND các xã nghiệm thu, hoàn thiện hồ sơ chi trả, nhưng các hộ đăng ký thì chưa hoàn thành, hộ không đăng ký lại thực hiện hoàn thành nên số tiền hỗ trợ cũng chưa giải ngân được.

Để từng bước thực hiện hiệu quả Chương trình MTQG 1719 trên địa bàn, huyện Thanh Sơn đề nghị Trung ương và tỉnh tiếp tục ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn chi tiết các nội dung, dự án của Chương trình MTQG 1719; sửa đổi, điều chỉnh, bổ sung, hỗ trợ kinh phí cho một số nội dung của Dự án; mở rộng, bổ sung thêm các đối tượng, phạm vi hỗ trợ... phấn đấu đảm bảo, đẩy nhanh tiến độ triển khai Chương trình MTQG 1719 để người dân sớm được thụ hưởng chính sách và địa phương hoàn thành hiệu quả các mục tiêu, nhiệm vụ đề ra.

Ngọc Tuấn