Trang phục dân tộc Mông Đen

Mỗi dân tộc đều có những trang phục truyền thống mang bản sắc riêng, thể hiện nghệ thuật tạo hình, trang trí độc đáo, tinh tế, là sản phẩm “ngôn ngữ” biểu đạt cho giá trị di sản văn hóa truyền thống mang đặc trưng riêng biệt của mỗi dân tộc. Với cộng đồng dân tộc Mông Đen, trang phục truyền thống tuy không rực rỡ nhiều màu sắc như một số nhánh dân tộc Mông khác nhưng có những nét độc đáo riêng với đường nét đơn giản mà rất hài hòa.

Trang phục truyền thống của phụ nữ Mông Đen chủ đạo là màu đen, thường có khăn đội đầu, áo, váy, thắt lưng và xà cạp. Áo 3 thân, hai nẹp áo vòng lên cổ áo được trang trí hoa văn rộng chừng 3 - 4 cm, có thể là đăng ten màu hoặc vải hoa. Chỗ khâu nối giữa thân trước và thân sau để xẻ tà khoảng một gang từ gấu áo lên và cổ tay áo cũng thêu hoa văn đẹp mắt. Khi mặc trang phục gấu áo không giấu vào trong váy mà mặc xòe ra ngoài, áo không có cúc mà vắt chéo lên nhau, sau đó dùng dải thắt lưng có thêu hoa văn thắt ngang để giữ áo khỏi xòe ra. Là áo xẻ ngực nên phụ nữ Mông Đen thường mặc yếm. Cổ yếm thêu hoa văn, hai bên cổ yếm đính mỗi bên 1 - 2 đồng bạc trắng. Khi mặc, hoa văn giữa áo và yếm tạo được sự hài hòa giữa áo trong và áo ngoài.

Nhiều chi tiết trang phục phải khâu tay ti mỉ.

Chiếc váy của phụ nữ dân tộc Mông đen có phần cạp ôm tròn lấy eo, thân váy xếp ly bồng nhẹ, tạo sự duyên dáng, trẻ trung cho trang phục. Váy được mang trên người với chiếc thắt lưng vải được thêu trang trí ở đoạn giữa. Màu đen chủ đạo của trang phục kết hợp với những hoa văn sặc sỡ trên nẹp áo, cổ áo... tạo điểm nhấn nên bộ trang phục truyền thống của phụ nữ người Mông Đen khiến cho trang phục dù chủ yếu là màu đen nhưng lại sinh động và ấn tượng, tạo cho người mặc vẻ đẹp khỏe khoắn.

Họa tiết trong trang phục của người Mông đen chủ yếu là hoa văn hình xoắn ốc, hình vuông, chữ nhật, zích zắc.... Người Mông quan niệm, các khối hình thêu càng tỉ mỉ, chắc tay thì càng thể hiện được sự khéo léo trong việc vun vén hạnh phúc cũng như sự giàu sang, sung túc của gia đình. Trang phục đàn ông dân tộc Mông đen rất đơn giản với áo cổ tròn, xẻ ngực. Quần may kiểu chân què, cạp rộng, đũng thấp, ống rộng. Với màu đen chủ đạo, cùng những đường cắt cúp độc đáo.

Trang phục truyền thống của người Mông Đen được tạo nên bằng nguyên liệu chính là sợi bông, tơ tằm, lanh và nhuộn chàm hoàn toàn thủ công chủ yếu từ đôi bàn tay khéo léo của người phục nữ. Mỗi cách tạo hình trang trí, phối màu đều cho thấy sự tinh tế trong thẩm mỹ, qua đó hiện lên một đời sống tâm hồn của cả dân tộc hòa quyện, ý thức bảo vệ, gắn bó chan hòa với cảnh sắc thiên nhiê. Trước đây, thiếu nữ dân tộc Mông Đen được các bà, các mẹ dạy cho từng đường tơ, sợi chỉ, may vá, thêu thùa. Khi đến tuổi trưởng thành biết làm duyên cũng là lúc đã thành thục tự làm trang phục truyền thống cho gia đình và bản thân trước khi về nhà chồng.

Nhánh dân tộc Mông Đen chủ yếu tập trung tại xã Thụy Hùng, huyện Thạch An. Hiện nay trong xu thế hội nhập, đời sống người dân ngày càng nâng cao cùng với sự giao thoa văn hóa giữa các dân tộc nên trang phục truyền thống người Mông Đen đang đứng trước nguy cơ mai một. Người phụ nữ Mông Đen ở Thạch An không còn tự trồng bông, dệt vải mà mua mua vải chàm bán sẵn tại các phiên chợ, ngoài những chi tiết cần khâu tay thì và chủ yếu dùng máy khâu. Trong đời sống sinh hoạt hằng ngày chỉ có một số ít phụ nữ dân tộc Mông Đen còn sử dụng trang phục truyền thống, chủ yếu là người cao tuổi; còn trang phục nam của người gần như đã bị mai một.

Trang phục của người dân tộc Mông nói chung và dân tộc Mông Đen nói riêng phản ánh tư duy thẩm mỹ và nghệ thuật sáng tạo phong phú. Nếu như ví mỗi bộ trang phục là bông hoa đẹp thì cộng đồng dân tộc Mông Đen tự hào đã góp phần tô thắm thêm cho vườn hoa muôn sắc màu của cộng đồng các dân tộc tỉnh nói riêng và Việt Nam những bông hoa đẹp cần gìn giữ, phát huy.

TK (Theo baocaobang.vn)