Ứng xử sư phạm thông minh: Chìa khóa giữ hình ảnh nhà giáo trong thời đại số

Trước sự bùng nổ của mạng xã hội, việc nâng cao năng lực ứng xử sư phạm của nhà giáo trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Cô trò Trường Tiểu học Vĩnh Hưng (Vĩnh Hưng, Hà Nội).

Đây không chỉ là cách giúp giáo viên ứng phó với áp lực thông tin, mà còn giữ vững hình ảnh nhà giáo, đồng thời giáo dục học sinh văn hóa ứng xử trên không gian mạng một cách hiệu quả.

Mạng xã hội tác động đến các nhà trường

Chia sẻ về những áp lực từ công việc, cô Nguyễn Thị Thanh Thủy, giáo viên một trường tiểu học tại Hải Phòng, cho biết: Những vụ việc giáo viên bị quay clip, ghi âm đăng lên mạng xã hội kéo theo những làn sóng chỉ trích, trở thành nỗi ám ảnh của nhiều giáo viên hiện nay.

“Đọc những ồn ào về hành vi của nhà giáo như phạt học sinh, nói lời khiếm nhã trên mạng xã hội, tôi vừa buồn, vừa lo. Giờ đây, nhiều phụ huynh dường như đang lạm dụng mạng xã hội; mọi hành động, lời nói của giáo viên đều bị theo dõi, soi xét. Đáng sợ là mạng xã hội một chiều: Bạn đọc đôi khi chỉ lướt vài dòng, chưa rõ sự việc đã ném đá, chỉ trích, nên áp lực càng thêm nặng”, cô Thủy bộc bạch.

Thầy Nguyễn Thế Hoàn - Trường THCS Trần Phú (Hoàng Mai, Hà Nội), chia sẻ: “Bất kỳ ngành nghề nào cũng có áp lực, nhưng nhà giáo có đặc thù. Từ xa xưa, người thầy luôn gắn với chuẩn mực, là tấm gương để học sinh noi theo. Tuy nhiên, trước sự bùng nổ của mạng xã hội, một số nhà giáo đã vô tình làm xấu đi hình ảnh của người thầy”.

Trong thời buổi gần như ai cũng có điện thoại thông minh và tài khoản mạng xã hội, mọi hình ảnh, câu chữ được chia sẻ với tốc độ chóng mặt, đôi lúc không thể lường hết hậu quả khi thông tin được đưa lên ở chế độ công khai. Vì vậy, mọi người, nhất là các thầy cô giáo, cần cẩn trọng với mọi hành động trên mạng xã hội. Hãy dùng mạng xã hội một cách thông minh, đừng để mạng xã hội “chống lại” mình.

Trước sự việc học sinh có hành động sai trái với giáo viên tại Trường THCS Đại Kim (Hà Nội), chuyên gia giáo dục Tô Thụy Diễm Quyên nhận định, bạo lực trong xã hội phát triển “nhờ” phương tiện truyền thông và mạng xã hội. Những hình ảnh bạo lực lan truyền trên mạng đã làm méo mó hình ảnh giáo dục.

Với sự việc này, cô giáo hơi “non tay”, thiếu năng lực ứng xử sư phạm khi tịch thu đồ của học sinh một cách thiếu chuyên nghiệp. Cô có thể nói nhỏ với học sinh: “Con có thể bị phạt vì đem vật cấm vào trường không? Con có muốn cô giúp con giữ không?” Nếu trẻ từ chối, cô sẽ hỏi tiếp: “Vậy con sẽ xử lý vật nhọn này như thế nào?” Trẻ có thể đòi đem về nhà. Lúc đó, cô có thể cùng trẻ xuống phòng giáo viên và gọi điện cho phụ huynh đến đem về.

“Một trong những lý do học sinh phản kháng là giáo viên chưa làm học sinh tâm phục khẩu phục và làm em mất mặt trước đông người. Trong bất kỳ tình huống nào, cô không nên giằng từ tay trẻ. Cô nên làm cho trẻ tự nguyện giao nộp để không vi phạm kỷ luật. Chúng ta lớn hơn và có nhiều quyền hơn, do đó đừng tự biến mình thành ngang hàng với đứa trẻ”, bà Tô Thụy Diễm Quyên nêu quan điểm.

Ảnh minh họa INT.

Xây dựng hình ảnh nhà giáo trong thời đại số

Theo TS Nguyễn Ngọc Ân - Chủ tịch Công đoàn Giáo dục Việt Nam, sự lan truyền nhanh chóng của các thông tin tiêu cực, chưa kiểm chứng trên mạng xã hội có thể ảnh hưởng đến danh dự, hình ảnh và tâm lý giáo viên. Trong khi đó, nhiều nhà trường còn bị động, thiếu kỹ năng truyền thông, chưa có chiến lược xây dựng hình ảnh đội ngũ nhà giáo một cách chủ động, hiệu quả trong thời đại số.

Nghề giáo là nghề đặc biệt, nên cần kỹ năng đặc biệt. Trong giai đoạn xã hội biến đổi, giáo viên cũng phải thay đổi để ứng phó với những biến đổi của ngành Giáo dục. Không phải giáo viên nào cũng làm được việc này: nhiều người làm tốt, nhiều người chưa tốt, thậm chí có người hoang mang, bế tắc.

Do đó, nâng cao năng lực ứng xử sư phạm là cần thiết. Giáo viên phải có tay nghề tốt mới ứng phó được với các tình huống ngày càng đa dạng trong xã hội hiện đại. Một vài giáo viên tay nghề chưa cao, bế tắc về ứng xử trước học trò sẽ dẫn đến thất bại. Khi thất bại, người ta lại chọn những góc khuất nhỏ để thổi phồng, khiến những giáo viên chân chính cảm thấy tổn thương và xúc phạm ngành Giáo dục.

Từ năm 2019, Công đoàn Giáo dục Việt Nam đã ban hành kế hoạch “Nâng cao năng lực ứng xử sư phạm, đạo đức nhà giáo, người lao động đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới”. Sau khi phát động, phong trào được các nhà trường nhiệt tình hưởng ứng, hướng đến môi trường sư phạm lành mạnh, văn minh, thân thiện.

Bà Lê Thúy Nga - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Trưng Vương (Hoàn Kiếm, Hà Nội), cho biết, để tránh sai sót làm xấu hình ảnh nhà giáo và ngành Giáo dục, cần thực hiện một vài biện pháp trau dồi đạo đức nhà giáo và ứng xử sư phạm. Đầu tiên là thay đổi nhận thức trong mỗi giáo viên. Mỗi thầy cô phải tự soi mình, tự thay đổi để hoàn thiện bản thân từ tư tưởng, đạo đức, trách nhiệm và cả cách tổ chức các phương pháp, kỹ thuật giáo dục. Thầy cô phải hiểu rõ: Giáo dục phải đi từ gốc, lấy cái tâm, lấy đạo đức làm chuẩn mực, thước đo một con người.

Thứ hai là tuyên truyền, vận động nhằm phát huy tinh thần ứng xử văn hóa và thực hiện nếp sống văn minh, “nói không với bạo lực học đường” trong tập thể sư phạm. Tổ chuyên môn cần giải pháp động viên, khuyến khích các thành viên tìm hiểu, thực hiện tốt các quy định về đạo đức nhà giáo; đồng thời xây dựng thiết chế văn hóa giảng đường an toàn, văn minh, tiến bộ.

Thứ ba là tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề liên quan đến năng lực ứng xử sư phạm, phẩm chất và đạo đức nhà giáo trong các buổi sinh hoạt chuyên môn. Thành viên trong tổ chia sẻ các tình huống thực tế khi giảng dạy và làm công tác chủ nhiệm, từ đó nhận được góp ý, chia sẻ của đồng nghiệp về cách xử lý sự việc.

Nguồn giaoducthoidai.vn