Bước đột phá cho nền nông nghiệp thông minh

Xác định nông nghiệp là một trong ba trụ cột quan trọng của nền kinh tế, tỉnh đã tập trung đổi mới phương thức sản xuất, thúc đẩy ứng dụng khoa học - công nghệ và đẩy mạnh chuyển đổi số trong sản xuất. Đây chính là bước đột phá tạo nền tảng đưa nông nghiệp của tỉnh phát triển theo hướng thông minh, hiện đại và bền vững, đáp ứng yêu cầu tái cơ cấu trong giai đoạn mới.

Anh Trần Duy Đoan, xã Hải Lựu sử mạng xã hội để quảng bá, tiêu thụ sản phẩm.

Công nghệ mở lối trên đồng ruộng

Trên những cánh đồng ở xã Xuân Lãng, hình ảnh nông dân lội ruộng cấy lúa hay phun thuốc bảo vệ thực vật dần được thay thế bằng máy gieo cấy, máy làm đất, máy thu hoạch và những chiếc máy bay không người lái lướt trên mặt ruộng để phun thuốc, bón phân chính xác đến từng khoảnh.

Tại HTX Dịch vụ nông nghiệp Nhân Lý, tự động hóa trở thành hoạt động thường nhật. Chỉ đứng trên bờ ruộng, các thành viên HTX có thể điều khiển máy móc vận hành chính xác, giảm đáng kể sức lao động thủ công vốn chiếm ưu thế trong sản xuất nông nghiệp truyền thống. Bà Nguyễn Thị Thanh, thành viên HTX cho biết, việc ứng dụng công nghệ giúp giảm tới 30% lượng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật, giảm 40% chi phí nhân công, đồng thời hạn chế tồn dư hóa chất trong đất và nguồn nước. “Nông dân chúng tôi đỡ vất vả hơn, môi trường cũng sạch hơn. Làm nông nghiệp bây giờ nhàn tênh”, bà Thanh chia sẻ.

Theo bà Lê Thị Hương - Chủ tịch HĐQT HTX Dịch vụ nông nghiệp Nhân Lý, việc tích tụ ruộng đất và hình thành các vùng sản xuất tập trung đã tạo điều kiện thuận lợi để đưa cơ giới hóa vào đồng ruộng. Hiện 100% diện tích lúa của HTX được cơ giới hóa khâu làm đất và thu hoạch; 60% diện tích đã gieo cấy bằng máy. Các thiết bị hiện đại như máy bay không người lái, máy làm đất tự động được sử dụng ngày càng phổ biến, giúp tăng năng suất, giảm chi phí và từng bước thay đổi tư duy của nông dân theo hướng sản xuất thông minh.

Bà Hương cho biết thêm: HTX đã vận động thành viên góp vốn đầu tư 7 máy làm đất, 6 máy cấy, 1 máy gieo mạ khay, hơn 1 vạn khay gieo mạ và 1 máy sấy thóc; phối hợp với doanh nghiệp triển khai mô hình “cánh đồng công nghệ” với cơ giới hóa đồng bộ từ khâu gieo mạ, làm đất, gieo cấy, chăm sóc đến thu hoạch. Nhờ đó, 100% diện tích canh tác của HTX đã được cơ giới hóa, năng suất đạt 63 tạ/ha; HTX thu mua và bao tiêu khoảng 50% sản lượng nông sản của thành viên.

Nông nghiệp số tạo lợi thế cạnh tranh

Không chỉ dừng lại ở cơ giới hóa, chuyển đổi số đang mở ra bước tiến mới trong quản lý trang trại, giám sát sản xuất và tiêu thụ nông sản. Nhiều mô hình ứng dụng công nghệ 4.0 đã cho thấy hiệu quả rõ rệt.

Điển hình là mô hình trồng nho công nghệ cao kết hợp du lịch sinh thái của anh Trần Duy Đoan tại xã Hải Lựu. Toàn bộ khu vườn được lắp đặt nhà màng công nghệ Israel, hệ thống tưới nhỏ giọt thông minh, cảm biến đo độ ẩm, dinh dưỡng đất và hệ thống giám sát môi trường theo thời gian thực. Mọi thay đổi về khí hậu, nhiệt độ hay sâu bệnh đều được cảnh báo trực tiếp trên điện thoại.

Mô hình trồng nho công nghệ cao kết hợp du lịch sinh thái của anh Trần Duy Đoan tại xã Hải Lựu.

Nhờ ứng dụng công nghệ ngay từ khâu chọn giống, chăm sóc đến thu hoạch, vườn nho luôn sinh trưởng tốt, ít sâu bệnh, chất lượng quả và độ ngọt cao, mỗi năm mô hình mang lại cho gia đình anh gần 500 triệu đồng, tạo việc làm ổn định cho 5 - 6 lao động địa phương. Anh Đoan cho biết, thời gian tới sẽ tiếp tục đầu tư sâu hơn vào tự động hóa và trí tuệ nhân tạo, triển khai phần mềm quản lý sản xuất, truy xuất nguồn gốc, giám sát chuỗi cung ứng nhằm xây dựng mô hình nông trại số toàn diện, minh bạch, thân thiện với môi trường.

Những mô hình như của anh Đoan hay HTX Nhân Lý đang chứng minh rằng chuyển đổi số không chỉ là xu hướng mà đã trở thành động lực then chốt giúp nông nghiệp Phú Thọ phát triển thông minh, hiệu quả và bền vững. Công nghệ giúp giải quyết bài toán thiếu hụt lao động, giảm chi phí vật tư, nâng cao năng suất và thúc đẩy chuyển dịch từ tư duy sản xuất sang tư duy kinh tế nông nghiệp.

Phú Thọ hiện là một trong những địa phương đi đầu trong xây dựng các vùng sản xuất tập trung theo hướng chuyên môn hóa. Tỉnh đã hình thành 648 vùng trồng tập trung với tổng diện tích hơn 79,5 nghìn ha, gồm 290 vùng lúa chất lượng cao, 70 vùng chè, 172 vùng bưởi, 38 vùng chuối và 61 vùng rau an toàn. Đến nay, tỉnh đã thiết lập và quản lý 788 mã số vùng trồng cùng 4 mã số cơ sở đóng gói phục vụ xuất khẩu - mở ra cơ hội lớn trong việc đưa nông sản Phú Thọ chinh phục thị trường quốc tế. Tỉnh đã xây dựng 219 chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn và nhiều chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ - xuất khẩu các sản phẩm chủ lực như bưởi, chuối, bò sữa...

Nhờ ứng dụng mạnh mẽ công nghệ và chuyển đổi số, chất lượng nông sản tăng rõ rệt, chi phí sản xuất giảm, môi trường được cải thiện, thu nhập nông dân được nâng lên. Nhiều sản phẩm nông nghiệp đã được xuất khẩu sang thị trường thế giới. Ước năm 2025, tốc độ tăng trưởng bình quân ngành Nông, lâm, thủy sản đạt 3,6%/năm.

Hướng tới nền nông nghiệp thông minh toàn diện

Việc đưa cơ giới hóa vào gieo cấy giúp các thành viên Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Nhân Lý, xã Xuân Lãng giảm sức lao động, tiết kiệm chi phí, tăng năng suất.

Thời gian tới, Phú Thọ tiếp tục ưu tiên phát triển nông nghiệp công nghệ cao, thúc đẩy liên kết “4 nhà” (Nhà nước - nhà khoa học - doanh nghiệp - nông dân). Tỉnh tập trung xây dựng các mô hình điểm về chuyển đổi số; mở rộng truy xuất nguồn gốc; số hóa dữ liệu vùng trồng - vùng nuôi; khuyến khích tích tụ ruộng đất để hình thành các vùng sản xuất quy mô lớn.

Cùng với đó, ngành Nông nghiệp chú trọng tuyên truyền, nâng cao kỹ năng số cho nông dân; hướng dẫn nông dân ứng dụng công nghệ vào sản xuất, chế biến, tiêu thụ nông sản; số hóa thủ tục hành chính; xây dựng cơ sở dữ liệu mở; ứng dụng GIS (phần mềm hệ thống thông tin địa lý) và cảm biến môi trường trong quản lý. Tỉnh tiếp tục triển khai các chính sách tín dụng ưu đãi, hỗ trợ HTX và doanh nghiệp tiếp cận vốn đầu tư cho nông nghiệp số; thúc đẩy nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và thu hút doanh nghiệp nông nghiệp công nghệ cao đến đầu tư.

Với cách làm bài bản, tầm nhìn chiến lược cùng sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, Phú Thọ đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nền nông nghiệp thông minh, sinh thái, hiện đại và bền vững. Những bước đột phá trong công nghệ và chuyển đổi số đang góp phần khẳng định vị thế của tỉnh trong tiến trình hiện đại hóa nông nghiệp vùng Trung du - miền núi Bắc Bộ và cả nước.

Văn Cường