Chương trình xây dựng nông thôn mới ở Lâm Thao Kinh nghiệm từ điểm nhân ra diện

Chương trình xây dựng nông thôn mới ở Lâm Thao

Kinh nghiệm từ điểm nhân ra diện

PTO- Tháng 11 năm 2009, BCH Đảng bộ tỉnh Phú Thọ ban hành Nghị quyết số 28 về phát triển nông thôn mới của tỉnh đến năm 2020. Thực hiện Nghị quyết, huyện Lâm Thao có xã Sơn Dương được tỉnh chọn thực hiện thí điểm xây dựng chương trình nông thôn mới. Cùng thời điểm chỉ đạo này, lãnh đạo huyện đã chủ động triển khai thực hiện xây dựng nông thôn mới trên toàn huyện và phấn đấu đến năm 2014 sẽ cơ bản trở thành huyện nông thôn mới.

Đường GTNT khu 9 xã Xuân Lũng được đầu tư xây dựng đã góp phần thay đổi diện mạo xã.

Điểm chỉ đạo của tỉnh, huyện…

Sơn Dương là xã đồng bằng có tổng diện tích tự nhiên 393ha, dân số trên 5 nghìn người. Kinh tế - xã hội của xã khá phát triển, cơ sở hạ tầng tương đối hoàn chỉnh đặc biệt là hệ thống giao thông nông thôn và trường học. Ngay sau khi được chọn thực hiện thí điểm xây dựng nông thôn mới của tỉnh, Sở NN-PTNT, UBND huyện Lâm Thao đã phối hợp lập kế hoạch chỉ đạo thực hiện. Đến thời điểm này đã hoàn thiện đề án, quy hoạch xây dựng nông thôn mới và đã tiến hành xây dựng một số hạng mục hạ tầng kỹ thuật theo kế hoạch xây dựng cơ bản.

Theo khảo sát, đánh giá theo 19 tiêu chí trong Bộ tiêu chí nông thôn mới của Chính phủ thì xã Sơn Dương có 11/19 tiêu chí đạt, 4/19 tiêu chí gần đạt (giao thông, thủy lợi, thu nhập, y tế) và 4/19 tiêu chí chưa đạt (điện, cơ sở vật chất văn hóa, chợ, môi trường). Trao đổi với chúng tôi, lãnh đạo xã Sơn Dương khẳng định rằng: Trong 4 tiêu chí chưa đạt thì tiêu chí chợ và môi trường là còn gặp nhiều khó khăn. Xã mới đầu tư xây dựng 2 bể chứa rác tạm thời, còn trong thời gian tới cần quy hoạch 2 điểm mới xa dân với diện tích 0,5ha để xử lý rác mới có thể giải quyết được vấn đề và đạt tiêu chuẩn như quy định. Rồi cần xây dựng lại hệ thống thoát nước trong khu dân cư để đảm bảo vệ sinh môi trường... Để đạt mục tiêu đến hết năm 2011, Sơn Dương sẽ cơ bản hoàn thành các tiêu chí xây dựng nông thôn mới, UBND huyện đã chỉ đạo Ban quản lý nông thôn mới xã xác định ưu tiên thực hiện các nội dung của tiêu chí gần đạt đồng thời tranh thủ các nguồn vốn lồng ghép để đầu tư thực hiện các tiêu chí còn lại, góp phần làm thay đổi bộ mặt nông thôn, nâng cao năng lực, hiệu quả sản xuất và thực hiện tốt vấn đề an sinh xã hội.

Hợp Hải là một xã được chọn thực hiện thí điểm của huyện Lâm Thao về xây dựng nông thôn mới. Trao đổi với chúng tôi, Chủ tịch UBND xã Lê Văn Thành cho biết: “Trước đây chúng tôi không mường tượng ra xây dựng nông thôn mới như thế nào. Nhưng xuất phát từ ước nguyện mang lại cuộc sống chất lượng cho người dân trong xã, chúng tôi đã đoàn kết, đồng lòng tìm hướng đi cho người dân trong xã và đến nay kinh tế - xã hội của Hợp Hải có bước phát triển khá”. Anh Thành cho biết thêm: Khi có kế hoạch chỉ đạo của huyện về xây dựng nông thôn mới ở các xã, Hợp Hải cũng đã tiến hành lập quy hoạch và những gì xã đang có được cơ bản đạt đến gần 90% theo 19 tiêu chí nông thôn mới. Có 2 tiêu chí là chợ và môi trường đang là vấn đề khó khăn nhất của xã hiện nay và theo đánh giá là rất khó đạt. Tuy nhiên những gì hôm nay tôi được nhìn thấy tại khu trung tâm xã với hàng loạt công trình khang trang như trụ sở Đảng ủy - UBND, trạm y tế, các trường mầm non, tiểu học, THCS đạt chuẩn quốc gia, sân vận động, nhà văn hoá các khu dân cư, hệ thống đường giao thông liên hoàn đã được bê tông hóa; hệ thống cung cấp điện, nước sạch sinh hoạt được nâng cấp, băngzôn, khẩu hiệu, cờ căng rợp đường làng cổ động cho cuộc bầu cử… cho thấy Hợp Hải đã tiếp cận hình ảnh một nông thôn mới và manh nha vóc dáng làng quê thời công nghiệp hóa.

Để từ điểm nhân ra diện

Hiện tại, 100% các xã ở Lâm Thao lập đề án quy hoạch xây dựng nông thôn mới và trình UBND huyện phê duyệt. Ông Hồ Đại Dũng – Chủ tịch UBND huyện Lâm Thao cho biết: Quy hoạch xây dựng nông thôn mới là tiêu chí đầu tiên trong 19 tiêu chí mà một xã nông thôn mới phải đáp ứng với các nội dung: Quy hoạch chung xây dựng toàn xã, quy hoạch chi tiết xây dựng khu trung tâm xã và quy hoạch chi tiết xây dựng điểm dân cư nông thôn. Nhìn chung ở các xã, cán bộ xã rất quan tâm đến công tác quy hoạch. Không ít cán bộ có ý tưởng tốt, có tầm nhìn xa trông rộng, nhanh chóng đi đến sự đồng thuận với đơn vị tư vấn trong xây dựng quy hoạch.

Học sinh lớp 4 tuổi Trường mầm non Hợp Hải tập làm thủ công.

Tuy nhiên qua tìm hiểu một số địa phương ở Lâm Thao, quá trình xây dựng quy hoạch và triển khai thực hiện nông thôn mới ở các xã vẫn gặp phải những vấn đề khó khăn nhất định, đó là diện mạo các khu dân cư ở nông thôn đang thay đổi mạnh mẽ nhưng mang tính tự phát, chắp vá không bảo đảm phát triển bền vững. Ban đầu, một số hộ dân ra mặt đường để làm dịch vụ, tiện đáp ứng một số nhu cầu sinh hoạt ở khu dân cư. Quá trình này không được quản lý tốt đã khiến "hội chứng mặt đường" bùng nổ, dẫn đến hầu hết các tuyến đường đi qua các xã đều biến thành "phố" kéo theo nhiều hệ lụy phức tạp về sau.

Tại hội nghị sơ kết 1 năm triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới vừa qua, đồng chí Nguyễn Đình Cúc - Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng ban chỉ đạo chương trình bày tỏ sự lo ngại và cảnh báo về xu hướng xây dựng nông thôn theo kiểu "dở phố, dở làng" ở nhiều nơi hiện nay làm hình ảnh nông thôn truyền thống bị “biến dạng” như làng quê nhưng không còn vườn tược, thiếu vắng cây xanh, vệ sinh môi trường không bảo đảm, điều kiện sống thay đổi nhưng thói quen ứng xử chưa chuyển biến kịp dẫn đến va chạm, tranh chấp trong sinh hoạt, ảnh hưởng đến tình làng nghĩa xóm, nảy sinh khiếu kiện gây khó khăn, phức tạp cho công tác quản lý… Tìm hiểu thực trạng nông thôn hiện nay, không riêng gì ở Lâm Thao mà nhiều nơi trên địa bàn tỉnh cho thấy công tác tuyên truyền, hướng dẫn xây dựng tại nông thôn còn hạn chế, chưa kịp thời. Sự phân vùng sản xuất nông nghiệp, "dồn điền, đổi thửa" như hiện nay khó đáp ứng yêu cầu sản xuất hàng hoá. Việc cấp nước sinh hoạt hợp vệ sinh, thoát nước thải, xử lý rác thải đã và đang trở thành những bức xúc, chậm được giải quyết ở nông thôn. Vấn đề quy hoạch khu nghĩa trang tập trung và bãi xử lý rác thải của xã phải đáp ứng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt và đòi hỏi các giải pháp kỹ thuật để bảo đảm vệ sinh môi trường, thế nhưng đất đai nông thôn đã giao quyền sử dụng cho người dân, thêm vào đó là những cản trở xuất phát từ quan niệm tín ngưỡng, đời sống tâm linh, phong tục tập quán lâu đời. Nhận thức được vấn đề này, Chủ tịch UBND huyện Lâm Thao đã chỉ đạo đến từng Ban quản lý xã và đơn vị tư vấn yêu cầu làm quy hoạch phải bảo đảm tính thực tiễn cao, làm cơ sở để xây dựng và thực hiện các kế hoạch sản xuất, phát triển hạ tầng, văn hoá, môi trường. Quy hoạch xây dựng nông thôn mới phải phù hợp với quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, gắn với bộ tiêu chí quốc gia, giải quyết tốt mối quan hệ giữa nhu cầu trước mắt và yêu cầu phát triển lâu dài; bảo đảm tính đồng bộ, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương và thu nhập của người dân. Phát huy tính dân chủ tại cơ sở để người dân và cộng đồng dân cư tham gia đóng góp, nêu ý tưởng đến huy động nguồn vốn, tổ chức thực hiện và quản lý xây dựng; đáp ứng yêu cầu hiện đại, văn minh nhưng vẫn giữ được bản sắc văn hoá, phong tục tập quán từng vùng, từng dân tộc và ổn định cuộc sống dân cư; giữ gìn bảo tồn di sản và phát huy các giá trị văn hoá vật thể, thích ứng với điều kiện thiên tai.

Chương trình xây dựng nông thôn mới ở Lâm Thao được lồng ghép với các chương trình khác trên cơ sở một quy hoạch tổng thể và được triển khai đồng bộ. “Điều quan trọng nhất của việc xây dựng nông thôn mới là tạo ra những giá trị mới cho nông thôn. Một nông thôn hiện đại phải có những giá trị mới về kinh tế, văn hóa và tổ chức cộng đồng hoàn toàn khác với nông thôn trước đây, người nông dân phải có tính năng động, tự chủ”, ông Hồ Đại Dũng khẳng định quyết tâm của cả hệ thống chính trị huyện Lâm Thao trong tiến trình xây dựng nông thôn mới. Sự khởi động của Sơn Dương, Hợp Hải, Kinh Kệ… đã bắt đầu từ ngày hôm qua thì cái đích của ngày mai ấy sẽ không còn quá xa vời với nông thôn huyện Lâm Thao. Kim Chi