Chuyển đổi số trong đào tạo nghề - chìa khóa để phát triển

Xác định chuyển đổi số là xu hướng tất yếu để tạo tính đột phá về chất lượng đào tạo, những năm qua, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp (GDNN) trên địa bàn tỉnh đã đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo gắn với hiện đại hoá hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị giảng dạy nhằm hướng tới mục tiêu xây dựng môi trường học nghề thông minh, toàn diện. Những nỗ lực này không chỉ góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực hội nhập mà còn mở ra nhiều cơ hội để phát triển bền vững trong bối cảnh đất nước đang bước vào kỷ nguyên vươn mình.

Sinh viên Trường Cao đẳng Cơ điện Phú Thọ thực hành trong giờ học mô phỏng nghề Điện công nghiệp và Điện tử công nghiệp.

Từng bước hiện đại hóa hệ thống cơ sở vật chất

Năm học 2024-2025, Trường Cao đẳng Cơ điện Phú Thọ có gần 2.000 học sinh theo học ở 13 ngành nghề, trong đó có 3 nghề trọng điểm cấp Quốc tế, 3 nghề trọng điểm Quốc gia và 1 nghề cấp ASIAN. Thời gian qua, nhà trường đã tăng cường đầu tư, hiện đại hoá hệ thống cơ sở vật chất với nhiều tiến bộ khoa học kỹ thuật như: Công nghệ mô phỏng điện công nghiệp, điện tử công nghiệp; tương tác ảo trong dạy học, ROBOT hàn tự động... để tạo sức hấp dẫn và giúp học viên tiếp cận kiến thức đa chiều hơn.

Là một trong những sinh viên được trực tiếp thực hành Công nghệ mô phỏng điện công nghiệp và tương tác ảo, em Mào Văn Chiên - học viên lớp Cao đẳng Điện công nghiệp 53 chia sẻ: “Những buổi học diễn ra sôi nổi, hấp dẫn hơn vì chúng em được tiếp cận với nhiều công nghệ hiện đại, cho phép mọi người được tiếp cận chi tiết và chính xác hơn từ cách hoạt động, vận hành của các thiết bị điện đến các mạch điện phức tạp để kịp thời khắc phục, sửa chữa mà các bài giảng truyền thống không thể làm được”.

Bên cạnh đó, Trường Cao đẳng Cơ điện Phú Thọ còn triển khai việc tương tác học tập trên môi trường internet Microsoft Teams, Google Classroom, Zoom... Đồng thời, xây dựng hệ thống bài giảng điện tử gắn với đổi mới chương trình, phương thức đào tạo tích hợp thư viện điện tử, tài liệu tham khảo tích hợp trên Website của nhà trường để giúp học viên dễ dàng tiếp cận.

Đồng chí Trần Thị Thuý Lan - Hiệu trưởng nhà trường chia sẻ: “Chuyển đổi số đang mở ra nhiều cơ hội để chúng tôi tiếp tục khẳng định uy tín, chất lượng trong công tác đào tạo nghề, đáp ứng nhu cầu nhân lực chất lượng cao trực tiếp trong sản xuất, kinh doanh và dịch vụ. Thời gian tới, nhà trường sẽ tiếp tục đầu tư mua sắm các trang thiết bị tiên tiến, hiện đại với tổng kinh phí 3,2 triệu USD do Ngân hàng phát triển châu Á (ADB) tài trợ để đồng bộ hoá các hoạt động đào tạo nghề theo chuẩn công nghệ 4.0. Đồng thời, ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo AI trong một số hoạt động quản lý, dạy và học để nâng cao chất lượng đào tạo”.

Còn tại Trường Cao đẳng Công thương Phú Thọ, để công tác quản lý và giảng dạy bảo đảm chất lượng, nhà trường đã không ngừng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, đầu tư hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị đào tạo hiện đại. Trong đó, phòng Kiểm tra tính chất giấy với công nghệ kiểm định đạt chuẩn quốc tế đã được đầu tư với tổng trị giá hơn 30 tỉ đồng không chỉ đáp ứng nhu cầu học của sinh viên mà còn góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực theo Chương trình mục tiêu Quốc gia.

Đồng chí Nguyễn Đức Quang - Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công thương Phú Thọ cho biết: “Nhờ những công nghệ tiên tiến được áp dụng trong quá trình giảng dạy, 100% học viên của lớp Công nghệ giấy sau khi tốt nghiệp đều có được việc làm ổn định với mức thu nhập từ 8 đến 12 triệu đồng/người/tháng. Để việc chuyển đổi số được thực hiện được đồng bộ và toàn diện theo chủ chương, định hướng của Đảng, Nhà nước và của tỉnh, ngoài những nỗ lực của nhà trường thì rất cần sự hỗ trợ, giúp đỡ của các cấp chính quyền và các cơ quan, đơn vị liên quan...”.

Phòng Kiểm tra tính chất giấy với công nghệ kiểm định đạt chuẩn quốc tế của Trường Cao đẳng Công Thương Phú Thọ đã giúp học sinh được tiếp cận với những công nghệ phân tích tiên tiến, hiện đại trong quá trình học tập.

Thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp

Hiện trên địa bàn tỉnh có 31 cơ sở GDNN với 8 trường Cao đẳng, 5 trường Trung cấp, 6 Trung tâm GDNN và 12 Trung tâm GDNN-GDTX cấp huyện. Thực hiện Quyết định số 2222/QĐ-TTg ngày 30/12/2021 của Thủ tướng Chính phủ Phê duyệt Chương trình chuyển đổi số trong giáo dục nghề nghiệp đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 và Văn bản số 1009/UBND-KGVX ngày 29/3/2022 của Ủy ban nhân dân tỉnh về việc triển khai thực hiện Quyết định số 2222/QĐ-TTg ngày 30/12/2021, những năm qua, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội đã phối hợp các sở, ngành xây dựng, triển khai, thực hiện Chương trình chuyển đổi số trong GDNN đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.

Đến nay, 13/13 huyện, thành, thị; 100% cơ sở GDNN đã quan tâm đầu tư, nâng cấp các trang thiết bị, hệ thống an toàn thông tin phục vụ quản lý, điều hành của các cơ quan quản lý nhà nước và của cơ sở GDNN; chủ động xây dựng nền tảng hạ tầng cơ sở dữ liệu lớn phục vụ báo cáo tổng hợp và phân tích nhu cầu đào tạo nghề, phân tích chất lượng dạy và học cũng như hỗ trợ công tác tuyển sinh và các nghiệp vụ khác. Trong đó, một số nhà trường đã xây dựng phòng học ảo sử dụng phần mềm mô phỏng, phần mềm ảo, bài thực hành mô phỏng cho các nghề trọng điểm cấp độ quốc tế, khu vực và quốc gia với 90% giáo trình các nghề Cao đẳng, Trung cấp được số hóa theo quy chuẩn và khai thác trên thư viện điện tử.

Về phát triển năng lực số cho đội ngũ giáo viên, hiện đã có 50% cán bộ, nhà giáo của các cơ sở GDNN được tập huấn, bồi dưỡng về năng lực số, kỹ năng và phương pháp sư phạm số, năng lực phát triển học liệu số phục vụ cho công tác đào tạo; 60% học sinh sinh viên được tập huấn, bồi dưỡng kiến thức kỹ năng về công nghệ thông tin, an toàn thông tin liên quan đến chuyển đổi số.

Bên cạnh đó, các nhà trường tập trung phát triển và đổi mới nội dung đào tạo chuẩn đầu ra của các chương trình đào tạo hệ Cao đẳng, Trung cấp được tích hợp kiến thức, kỹ năng liên quan đến môi trường số như: IoT, AI, phân tích dữ liệu lớn và các phần mềm chuyên ngành năng lực số... Đồng thời, áp dụng hình thức học tập trực tiếp tại trường kết hợp ứng dụng các công nghệ số, học liệu số, thiết bị thật, thiết bị ảo, phòng học ảo để cá nhân hóa việc học tập.

Với các giải pháp đồng bộ được thực hiện, chất lượng và hiệu quả giáo dục nghề nghiệp đã đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu sử dụng lao động của thị trường việc làm. Trong đó, nhiều học viên, sinh viên tốt nghiệp đã tìm được công việc ổn định với mức thu nhập khá trở lên. Ở một số lĩnh vực, người học sau khi tốt nghiệp đã có thể đảm nhận nhiều vị trí công việc phức tạp, có chuyên môn cao mà trước đây phải do những chuyên gia nước ngoài đảm nhiệm.

Đồng chí Hoàng Xuân Đoài - Phó Giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội cho biết: “Chiến lược phát triển GDNN giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã xác định việc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số, hiện đại hóa cơ sở vật chất thiết bị và đổi mới chương trình, phương thức đào tạo là một trong những khâu đột phá để hướng đến môi trường học nghề thông minh, toàn diện, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực để đáp ứng yêu cầu hội nhập. Chính vì vậy, các cơ sở GDNN cần tập trung nguồn lực phát triển đồng bộ hạ tầng số, hạ tầng dữ liệu, hạ tầng kỹ thuật; đầu tư, nâng cấp các phòng thí nghiệm, xưởng thực hành ảo, thiết bị ảo, thiết bị tăng cường ở những ngành, nghề phù hợp; chú trọng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, kỹ năng số cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong ngành. Bên cạnh đó, huy động mọi nguồn lực hiện đại hóa cơ sở vật chất, thiết bị đào tạo của cơ sở GDNN phù hợp với công nghệ sản xuất của doanh nghiệp và đặc thù các ngành, nghề đào tạo. Đồng thời, khuyến khích hợp tác theo hình thức công - tư từ các tổ chức, doanh nghiệp để từng bước hình thành các mô hình “Nhà trường thông minh, hiện đại” và “Nhà trường xanh”.

Quốc Đại