Khám phá Tết của đồng bào Mông ở Pà Cò

Cứ vào đầu tháng Chạp hàng năm, khi hoa đào, hoa mận khoe sắc trên khắp sườn đồi, đồng bào Mông ở xã Pà Cò lại vui đón Tết cổ truyền của dân tộc mình. Không khí Tết vùng cao năm nay thêm rộn ràng hơn bởi có đông du khách đến tham quan và trải nghiệm phong tục cùng bà con.

Những người phụ nữ trong gia đình chăm chút từng họa tiết hoa văn và đường kim, mũi chỉ cho trang phục truyền thống để đón năm mới.

Đón Tết cổ truyền, đồng bào Mông ở Pà Cò thường chuẩn bị dọn dẹp nhà cửa, nấu rượu ngô... từ sớm. Để có trang phục mới đón Tết cho người thân, phụ nữ trong gia đình dành cả tháng miệt mài vẽ những họa tiết hoa văn và hoàn thiện đường kim, mũi chỉ thêu trên váy áo. Cách Tết chừng 4 – 5 ngày, bà con gác lại việc nương rẫy, bắt tay sắm sửa gạo nếp để làm bánh dày, sấy thịt lợn, xúc xích trên gác bếp và mua thêm một số loại thực phẩm, bánh mứt kẹo.

Khám phá Tết của đồng bào Mông ở Pà Cò

Nhiều món ăn đặc trưng của đồng bào được chuẩn bị chu đáo.

Với người Mông, các công việc quan trọng cần hoàn tất trong ngày 30 Tết, tương tự như người Kinh xoay quanh việc dọn nhà, trang trí, bày biện vật phẩm đặt lên bàn thờ tổ tiên. Theo phong tục, họ chọn một cành tre còn xanh lá, buộc 3 sợi dây màu xanh, đỏ, vàng cắm thêm một que hương để làm chổi quét nhà với quan niệm sẽ xua đi mọi bệnh tật, ốm đau, những điều không may mắn của năm cũ và mang lại may mắn cho gia chủ vào năm mới. Việc quét nhà do người chủ trong gia đình thực hiện vào sáng sớm ngày 30 Tết.

Khám phá Tết của đồng bào Mông ở Pà Cò

Khi nhà cửa đã gọn gàng, sạch sẽ, gia chủ tiến hành trang trí bàn thờ tổ tiên. Trên bàn thờ của người Mông được dán lớp giấy trắng cắt hình hoa văn. Lớp giấy này được thay mỗi năm một lần vào đúng ngày 30 Tết. Ngoài ra, tất cả những công cụ lao động hàng ngày cũng được vệ sinh, dán thêm mảnh giấy đỏ. Họ quan niệm rằng Tết là dịp tri ân người bạn trong lao động sản xuất nên ngày Tết, những vật dụng này cũng được nghỉ ngơi.

Anh Phàng A Páo ở bản Chà Đáy cho hay: Người Mông sinh sống bằng nghề nông là chính. Do đó các nông cụ sản xuất có ý nghĩa quan trọng đối các gia đình. Vào dịp Tết, người Mông thường “phong” các dụng cụ này lại, ví dụ tháo cối xay ngô ra, cất các đồ đạc làm đồng áng... đồng thời dán giấy bản lên”.

Vào đêm giao thừa, các gia đình người Mông sẽ quây quần bên nhau cũng ăn mâm cơm đón mừng năm mới. Cũng như người Kinh, Tết của người Mông là dịp để họ trao nhau những lời chúc sức khỏe, may mắn và an lành, chúc một năm mới làm ăn phát đạt và mùa màng bội thu.

Khám phá Tết của đồng bào Mông ở Pà Cò

Trong những ngày Tết, người đàn ông trong gia đình dậy sớm để làm những công việc nhà như nấu cơm, cho trâu bò lợn gà ăn. Bởi theo truyền thống của người Mông, đàn ông là trụ cột gia đình nên phải có trách nhiệm gánh vác mọi việc lớn, nhỏ trong nhà. Sau đó, phụ nữ mới đảm nhận những công việc nhỏ khác, chuẩn bị cho một năm mới.

Đón Tết Mông ở Pà Cò, nhiều hoạt động văn hóa đặc sắc chờ du khách trải nghiệm, khám phá. Trước hết là thưởng thức ẩm thực với những món ăn hấp dẫn, mang đậm hương vị núi rừng Tây Bắc.

Khám phá Tết của đồng bào Mông ở Pà Cò

Vào những ngày Tết, tùy vào thành viên trong gia đình và khách đến chơi nhà mà người Mông sẽ mổ gà hoặc mổ lợn để làm mâm cơm ngon thưởng thức, kết hợp chiêu đãi khách.

Khám phá Tết của đồng bào Mông ở Pà Cò

Theo phong tục của người Mông, việc đầu tiên mà gia chủ thực hiện vào ngày đầu năm mới là làm lễ cúng mời tổ tiên về chứng kiến và ăn Tết cùng gia đình. Tiếp đó, mọi người đến chúc Tết nhà nhau. Dịp này, khách quý phương xa, trong đó có cả những vị khách nước ngoài đến Pà Cò thường thích trải nghiệm phong tục. Các gia đình người Mông luôn mở cửa đón khách bằng tình cảm nồng hậu.

Khám phá Tết của đồng bào Mông ở Pà Cò

Những năm gần đây, bên cạnh hoạt động sản xuất nông nghiệp, nhiều gia đình người Mông ở Pà Cò phát triển du lịch cộng đồng với mô hình homestay cung cấp dịch vụ lưu trú. Tết của người Mông kéo dài nhiều ngày là dịp để du khách đến trải nghiệm thiên nhiên, văn hóa vùng đất và phong tục độc đáo.

Du khách Lương Ngọc Thịnh (Kiên Giang) chia sẻ: Tôi và bạn đồng hành đã rong ruổi nhiều vùng đất trước khi chọn Pà Cò là điểm đến cuối của hành trình. Đón Tết với đồng bào Mông, với chúng tôi là trải nghiệm đáng nhớ bởi được khám phá văn hóa và cuộc sống rất đời thường.

Khám phá Tết của đồng bào Mông ở Pà Cò

Đặc biệt, trong dịp Tết người Mông, lễ hội Gầu Tào sẽ được tổ chức nhằm cầu phúc, tạ ơn tổ tiên và cầu mong năm mới chăn nuôi thuận lợi, mùa màng tốt tươi và con cháu được bình an, mạnh khỏe. Với người Mông, đây được xem là lễ hội lớn nhất trong năm. Hình thức sinh hoạt tín ngưỡng này có phần lễ và phần hội với nhiều hoạt động hấp dẫn, thu hút đông đảo du khách khắp nơi tham gia. Ngoài lễ Gầu Tào, người Mông còn có nhiều hoạt động du xuân.

Khám phá Tết của đồng bào Mông ở Pà Cò

Tết cổ truyền dân tộc Mông kéo dài 1 tháng. Ngay sau kết thúc, đồng bào lại vui cùng Nhân dân cả nước đón Tết cổ truyền của dân tộc. Các bản làng người Mông Hang Kia, Pà Cò là điểm đến du lịch cộng đồng hấp dẫn, thu hút đông du khách khám phá, trải nghiệm với hoạt động lễ hội vui nhộn, đặc sắc: giã bánh dày, múa khèn, ném pao, đánh tu lu...

Khám phá Tết của đồng bào Mông ở Pà Cò