Mã số vùng trồng mở đường lớn cho lâm sản Lào Cai

Mã số vùng trồng rừng đang trở thành công cụ quan trọng để quản lý rừng hiệu quả và đưa lâm sản Lào Cai ra thị trường quốc tế.

Hơn 4.000ha rừng được cấp mã số

Tỉnh Lào Cai là một trong những tỉnh phía Bắc được Bộ Nông nghiệp và Môi trường lựa chọn để triển khai thí điểm việc cấp mã số vùng trồng rừng. Trên cơ sở đó, Chi cục Kiểm lâm tỉnh đã phối hợp với Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Lâm nghiệp thuộc Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam tổ chức thực hiện tại địa bàn xã Yên Bình.

Tỉnh Lào Cai đã có 4.197ha diện tích trồng rừng nguyên liệu được cấp mã số vùng trồng rừng. Ảnh: Thanh Ngà

Tính đến thời điểm hiện tại, toàn tỉnh Lào Cai đã có 4.197ha diện tích trồng rừng nguyên liệu được cấp mã số vùng trồng rừng. Tổng có 5.182 mã số vùng trồng đã được cấp cho 2.103 chủ rừng và đại diện các hộ gia đình. Các vùng trồng này nằm trên địa bàn của 8 xã: Đại Đồng, Phú Thịnh, Bảo Ái, Tân Hương, Thịnh Hưng, Tân Nguyên, Cảm Ân trước đây thuộc huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái, nay thuộc xã Yên Bình, tỉnh Lào Cai.

Theo chân anh Nguyễn Nguyên Hiệp, kiểm lâm viên địa bàn thuộc Hạt Kiểm lâm khu vực Yên Bình - Lục Yên (Chi cục Kiểm lâm tỉnh Lào Cai), chúng tôi có dịp tìm hiểu diện tích rừng quế của gia đình ông Trương Minh Giang ở thôn Đá Chông, xã Yên Bình. Gia đình ông Giang là một trong hơn 2.000 hộ đã được cấp mã số vùng trồng rừng nguyên liệu từ đầu năm 2025, với toàn bộ 4ha quế và keo hiện có. Diện tích này đang được ông Giang quản lý thông qua ứng dụng iTwood trên điện thoại thông minh.

Anh Nguyễn Nguyên Hiệp, kiểm lâm viên địa bàn thuộc Hạt Kiểm lâm khu vực Yên Bình - Lục Yên hướng dẫn người dân cập nhật thông tin quá trình chăm sóc lên ứng dụng iTwood. Ảnh: Thanh Ngà

Trên ứng dụng, đầy đủ các thông tin quan trọng đều được cập nhật bao gồm: thông tin chủ rừng, địa chỉ lô rừng, diện tích lô và diện tích được cấp mã, loài cây trồng, giống cây, năm trồng, số lượng cây đã trồng, chu kỳ, phương thức trồng, chứng chỉ rừng và chứng nhận quản lý rừng bền vững...

Trong ngành lâm nghiệp, đây là nền tảng để xác định nguồn gốc hợp pháp của sản phẩm: gỗ, vỏ quế, tinh dầu và các loại lâm sản khác, đồng thời là cơ sở để cấp các chứng chỉ rừng bền vững như FSC điều kiện quan trọng để tham gia vào các thị trường khó tính như EU, Mỹ, Nhật Bản.

Giá trị rừng trồng được nâng lên

Người dân tham gia mã số rừng trồng cần tuân thủ đầy đủ các quy định trong quá trình trồng, chăm sóc, bảo vệ và quản lý hồ sơ. Ở giai đoạn trồng, cần lựa chọn giống cây phù hợp với quy hoạch như keo, bạch đàn, thông...giống cây phải có nguồn gốc rõ ràng, không nhiễm bệnh và được trồng đúng mật độ, khoảng cách theo quy định kỹ thuật.

Trong giai đoạn chăm sóc, người dân phải thực hiện các công việc làm cỏ, vun xới, bón phân định kỳ từ một đến hai lần mỗi năm, đồng thời phòng trừ sâu bệnh theo đúng kỹ thuật nhằm duy trì tỷ lệ sống của cây trồng trên 85%. Về công tác bảo vệ, không được tự ý khai thác rừng trước thời gian quy định, cần có các biện pháp phòng cháy chữa cháy rừng hiệu quả như: làm đường ranh cản lửa, đảm bảo không để gia súc phá hoại rừng trồng...

Ông Trương Minh Giang ở thôn Đá Chông là một trong những hộ dân có diện tích rừng được cấp mã số vùng trồng rừng tại xã Yên Bình. Ảnh: Thanh Ngà

Bên cạnh đó, việc quản lý hồ sơ cũng rất quan trọng, người dân phải ghi chép đầy đủ nhật ký chăm sóc, bón phân, phun thuốc và khai thác; cung cấp thông tin trung thực khi có kiểm tra từ cơ quan chức năng; đồng thời cập nhật thông tin rừng định kỳ để duy trì hiệu lực mã số vùng trồng.

Ông Trương Minh Giang chia sẻ: “Ban đầu, người dân chúng tôi còn bỡ ngỡ, chưa quen với việc sử dụng ứng dụng cũng như chưa biết cách thao tác để nhập dữ liệu theo từng giai đoạn sinh trưởng, phát triển và chăm sóc cây trồng. Tuy nhiên, sau khi được cán bộ của Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Lâm nghiệp và cán bộ kiểm lâm hướng dẫn tận tình, đến nay gia đình tôi đã sử dụng thành thạo”.

Khi có mã số vùng trồng rừng, người dân có thể bán gỗ trực tiếp qua ứng dụng iTwood trên điện thoại mà không cần qua trung gian, giúp giá cả ổn định và minh bạch hơn. Ứng dụng này được kết nối trực tiếp với các chủ cơ sở thu mua gỗ, tạo điều kiện để giao dịch diễn ra nhanh chóng và thuận lợi. Nhờ vậy, lâm sản của bà con không chỉ tiêu thụ dễ dàng trong nước mà còn có cơ hội tiếp cận thị trường quốc tế, góp phần nâng cao giá trị rừng trồng.

Thuận tiện trong công tác quản lý

Trong nhiều năm qua, công tác quản lý rừng tại các địa phương chủ yếu vẫn dựa trên hồ sơ giấy tờ, sổ sách và nhân lực tại chỗ. Khi có mã số vùng trồng đi kèm với bản đồ số và hệ thống quản lý thông tin không chỉ phục vụ xuất khẩu mà còn mở ra một hướng tiếp cận hiện đại hơn trong công tác quản lý tài nguyên rừng.

Ông Hà Tiến Công, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm khu vực Yên Bình - Lục Yên (Chi cục Kiểm lâm tỉnh Lào Cai) cho biết: Với mã số vùng trồng được tích hợp với các hệ thống bản đồ GIS, thiết bị GPS đo đạc thực địa, phần mềm lưu trữ dữ liệu lớn và trong tương lai có thể áp dụng trí tuệ nhân tạo để phân tích và dự báo tình trạng rừng.

Khi mã số vùng trồng rừng được cấp giá trị rừng được nâng lên. Ảnh: Thanh Ngà

Mỗi vùng rừng có mã số sẽ được số hóa thông tin như: tọa độ chính xác, diện tích, loài cây, năm trồng, năng suất ước tính, chủ rừng, hiện trạng sử dụng...Các dữ liệu này sẽ được cập nhật định kỳ, kết nối từ cấp xã đến tỉnh, giúp cơ quan quản lý nắm rõ từng khu vực rừng mà không cần di chuyển nhiều. Không chỉ vậy, hệ thống còn có thể cảnh báo nguy cơ cháy rừng, xâm lấn trái phép, hoặc suy thoái tài nguyên rừng nhờ tích hợp hình ảnh vệ tinh và dữ liệu môi trường rất thuận lợi trong công tác quản lý.

Ông Nguyễn Việt Hà, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Lào Cai cho biết, trong quá trình triển khai cấp mã số vùng trồng hiện vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Nhận thức của các chủ rừng, đặc biệt là các hộ gia đình, về lợi ích của việc cấp mã số còn hạn chế và họ chỉ thực sự tham gia khi nhận thấy hiệu quả kinh tế rõ ràng. Bên cạnh đó, cơ sở dữ liệu và hồ sơ rừng vẫn chưa đầy đủ và chưa có sự đồng bộ giữa các hệ thống quản lý. Nhiều hộ dân gặp khó khăn ngay từ bước đầu do phải cung cấp thông tin về lô rừng cũng như các giấy tờ liên quan đến quyền sử dụng đất.

Mã số vùng trồng đi kèm với bản đồ số và hệ thống quản lý thông tin mở ra một hướng tiếp cận hiện đại hơn trong công tác quản lý tài nguyên rừng. Ảnh: Thanh Ngà

Trong thời gian tới, tỉnh Lào Cai tiếp tục duy trì diện tích và mã số vùng trồng rừng nguyên liệu đã được cấp, đồng thời mở rộng diện tích rừng trồng được cấp mã dựa trên kết quả xây dựng cơ sở dữ liệu thí điểm tại địa phương.

Việc ứng dụng công nghệ thông tin, đặc biệt là hệ thống iTwood được xác định là nhiệm vụ trọng tâm nhằm thực hiện chuyển đổi số trong truy xuất nguồn gốc và tổ chức chuỗi cung ứng gỗ hợp pháp trên địa bàn. Đối với diện tích rừng trồng chưa có cơ sở dữ liệu phục vụ cấp mã số vùng trồng rừng, địa phương sẽ bố trí thêm nguồn lực để mở rộng diện tích, hướng tới trở thành tỉnh tiên phong trong việc cấp mã số vùng trồng rừng nguyên liệu, phục vụ truy xuất nguồn gốc và đáp ứng yêu cầu về gỗ hợp pháp.

Nguồn nongnghiepmoitruong.vn