Mua hàng qua tư vấn sức khỏe giới thiệu sản phẩm: “Nắm dao đằng lưỡi”

PTO- Trong những năm gần đây trên địa bàn tỉnh xuất hiện hình thức tổ chức hội nghị tư vấn sức khỏe và giới thiệu sản phẩm ngay tại các khu dân cư, chợ dân sinh, hội chợ... Đây là một kiểu Maketinh mới góp phần nâng cao doanh số bán hàng đối với các doanh nghiệp nhưng cũng có không ít đơn vị lợi dụng sự nhẹ dạ của người tiêu dùng tổ chức hội nghị tư vấn giới thiệu sản phẩm một đằng, bán sản phẩm một nẻo. Loại hình bán hàng tại hội nghị tư vấn giới thiệu sản phẩm cũng giống như một hình thức bán hàng rong mà các cơ quan quản lý khó kiểm soát.

Bát nháo hình thức tổ chức

Chưa có số liệu thống kê chính xác trên địa bàn tỉnh có bao nhiêu doanh nghiệp, cá nhân đứng ra tổ chức hội nghị tư vấn giới thiệu sản phẩm tại địa bàn khu dân cư nhưng từ đầu năm tới nay, phòng Y tế thành phố Việt Trì đã nhận được 10 công văn của Sở Y tế chuyển đến đề nghị cho phép các doanh nghiệp tổ chức hội nghị tư vấn sức khỏe và giới thiệu sản phẩm trên địa bàn thành phố. Đến thời điểm này mới có 5 doanh nghiệp là Công ty cổ phần quốc tế Việt Am, Công ty TNHH Dược Phẩm Ngọc Hà, Công ty TNHH Phan Hưng Long; Công ty TNHH Bác Lực - Hà Nội; Công ty TNHH quốc tế Tiên Thảo đến đăng ký xin được tổ chức hội nghị và được phòng Y tế chấp nhận, yêu cầu các công ty phải chấp hành nghiêm chỉnh các quy định của Nhà nước hiện hành và quy định của TTLT số 01/2004 TTLT giữa Bộ VHTT và Bộ Y tế trong lĩnh vực y tế; Nghị định số 110/2005 NĐ - CP của Chính phủ về quản lý hoạt động bán hàng đa cấp đồng thời gửi công văn đến UBND, Trạm y tế các xã, phường trên địa bàn thông báo cho các doanh nghiệp trên chỉ được tư vấn giới thiệu sản phẩm chứ không được phép khám bệnh và bán sản phẩm. Có một thực trạng là dù có được cấp phép hay không thì thời gian qua cũng có nhiều doanh nghiệp đã tự động "mượn" nhà văn hóa khu dân cư trên địa bàn thành phố để tổ chức hội nghị tư vấn sức khỏe và giới thiệu sản phẩm. Các sản phẩm được giới thiệu tại hội nghị tư vấn giới thiệu sản phẩm chủ yếu là thực phẩm chức năng như Eva hồi xuân, bổ thận Maca, An Lão Ngọc Hà, Lumax, Monabest; trùng thảo linh chi ngự đắc, viên tảo xoắn tự nhiên A, viên can xi, viên nang Thanh Tâm tạng dược ương khoa và các loại máy tĩnh điện I on, máy vật lý trị liệu Wonder MF5-08...Tuy không đăng ký hội nghị giới thiệu sản phẩm qua phòng Y tế Việt Trì nhưng sản phẩm máy sục ôzôn vẫn được tổ chức giới thiệu sản phẩm và rao bán tại các nhà văn hóa khu dân cư (khu 9 phường Thanh Miếu). Hầu hết các sản phẩm đều được người của công ty giới thiệu quảng bá gấp nhiều lần so với hiệu quả đích thực của sản phẩm. Bà Xuyên, 70 tuổi ở khu 9 phường Thanh Miếu cho biết: Lần nào nhà văn hóa khu có tổ chức hội nghị tư vấn giới thiệu sản phẩm tôi cũng đặt mua sản phẩm. Lần đầu là thực phẩm chức năng ăn kiêng để bồi dưỡng sức khỏe, ngăn ngừa bệnh tật, lần thứ hai là mua máy tĩnh điện I on và mới đây nhất là máy sục ôzôn để sục rửa rau quả, thực phẩm dùng cho bữa ăn. Tuy các sản phẩm đó đều được giới thiệu là có lợi cho sức khỏe nhưng dùng một thời gian tôi thấy chẳng cải thiện được bao nhiêu. Hiện tại máy tĩnh điện I on của tôi bỏ xó không sử dụng vì có dùng hay không tôi vẫn đau đầu, mất ngủ còn thực phẩm chức năng vừa tốn tiền lại không có hiệu quả, huyết áp của tôi vẫn cao. Giờ gia đình tôi chỉ dùng máy sục ôzôn để sục các loại rau củ quả cho yên tâm.

Để bán được sản phẩm, có công ty còn mời cả các dược sĩ đại học đến tuyên truyền về chức năng của sản phẩm. Có những sản phẩm sau khi người tiêu dùng ở các thành phố lớn mua về sử dụng không có hiệu quả đã đến trụ sở công ty đòi lại tiền và đòi tẩy chay sản phẩm nhưng ở các nhà văn hóa khu, các sản phẩm đó vẫn được quảng bá chữa bách bệnh trong đó có cả những bệnh nhân bệnh nặng bác sĩ trả về nhưng chỉ uống vài liều đã khỏi... Ông Thắng, phố Mai Sơn phường Tiên Cát cho biết: "Tôi cũng dự một số hội nghị tư vấn giới thiệu sản phẩm tại các nhà văn hóa và đã mua thực phẩm chức năng bổ thận về dùng nhưng hiệu quả thì không hề giống những lời mà công ty quảng bá. Tôi thấy hình thức này rất bát nháo và sản phẩm thì không có bán rộng rãi trên thị trường, giá cả lại không cố định thường bị đẩy giá cao lên gấp vài lần. Theo tìm hiểu của chúng tôi, hiện nay có rất nhiều doanh nghiệp tổ chức hội nghị "chui" không có giấy phép của các ngành chức năng, các doanh nghiệp này tự ý thuê nhà văn hóa khu tổ chức hội nghị vào những buổi tối, những ngày nghỉ nên các cơ quan chức năng rất khó kiểm soát. Tuy không có bằng cấp, chứng chỉ chuyên môn trong lĩnh vực y tế, chưa qua khóa đào tạo nào về khám chữa bệnh nhưng tại hội nghị, nhân viên của các công ty này tự giới thiệu mình là bác sĩ, mặc áo blu trắng, sử dụng ống nghe nhịp tim, máy đo huyết áp khám bệnh cho người dân đến dự hội nghị và bán thuốc vi phạm quy định. Ông Lâm - Đội trưởng Đội quản lý thị trường cơ động Chi cục quản lý thị trường tỉnh cho biết: Tối ngày 25- 2- 2012, đội đã tiến hành kiểm tra và bắt giữ bà Đồng Thị Hà, trưởng phòng kinh doanh Công ty TNHH dược phẩm Điền Thảo Đường Việt Nam khi bà đang tổ chức khám bệnh và bán thuốc cho người dân khu 8 xã Sông Lô. Bà Hà khai Công ty này đã tổ chức hội nghị trót lọt ở 10 xã, phường trên địa bàn thành phố. Sau khi bị phát hiện và phạt hành chính và tịch thu các sản phẩm chức năng, công ty đã tự khắc phục trả lại tiền bán hàng cho người dân xã Sông Lô trên 80 triệu đồng.

Hãy là người tiêu dùng thông thái

Chứng kiến nhiều lần các đơn vị bán hàng qua tổ chức hội nghị tại nhà văn hóa khu, tôi được biết loại hình Maketing này không chỉ thu hút đông đảo người tiêu dùng là các bà, các mẹ làm công việc nội trợ mà ngay cả một đứa trẻ đang học tiểu học hay một ông già khó tính cũng phải rút hầu bao ra đăng ký mua sản phẩm. Sau một buổi tối nghe tư vấn giới thiệu sản phẩm ôzôn do Công ty TNHH một thành viên thông tin điện tử Z755 sản xuất và được Bộ Y tế cấp giấy chứng nhận đăng ký lưu hành, con gái tôi cũng nằng nặc đòi mẹ mua bằng được bởi theo lời quảng cáo từ nhân viên bán hàng sản phẩm máy sục ôzôn tốt cho gia đình, loại trừ các loại hóa chất có trên hoa quả, thực phẩm… và đặc biệt chỉ với hơn hai triệu đồng đã có một bộ sản phẩm hữu ích cho sức khỏe với quà tặng kèm theo một chiếc chậu nhôm. Thấy mẹ nhất định không mua, con gái tôi nằng nặc đòi mổ lợn nhựa để mua bằng được máy sục ôzôn tốt cho gia đình; qua đó có thể thấy doanh nghiệp đang dần tiếp cận vào thị hiếu sức khỏe người tiêu dùng.

Hầu hết các buổi tổ chức hội nghị tư vấn giới thiệu sản phẩm hiện nay, đều tập trung vào lĩnh vực chăm sóc sức khỏe cho con người. Qua giới thiệu nhiều sản phẩm được "nâng tầm" nhiều lần so với giá trị thực của nó và giá cả cũng không cố định nhưng nhiều người vẫn chấp nhận bỏ tiền ra mua với giá "cắt cổ". Mặc dù đã được khuyến cáo sản phẩm không phải là thuốc chữa bệnh nhưng nhiều người đã bỏ ra cả chục triệu đồng để mua, nhiều người sau khi phát hiện hàng không đảm bảo chất lượng muốn trả lại hoặc đổi chủng loại nhưng không thể tìm được nhà cung cấp để thương lượng. Ông Lâm, đội trưởng đội quản lý thị trường cơ động Chi cục quản lý thị trường tỉnh cho biết thêm: Loại hình bán hàng tại hội thảo, tư vấn giới thiệu sản phẩm giống như một hình thức bán hàng rong. Vì vậy, để quản lý được loại hình bán hàng này không phải là dễ. Nhiều chương trình bán hàng có tên mượn danh nghĩa để thu hút người mua như: “Đưa hàng về nông thôn”, “tư vấn sức khỏe”, “giới thiệu sản phẩm bảo vệ môi trường”… nhưng thực chất doanh nghiệp chỉ cần bán được sản phẩm rồi "một đi không trở lại".

Để quản lý chặt chẽ hình thức tổ chức hội nghị khách hàng, tư vấn sức khỏe, giới thiệu sản phẩm, thậm chí bán luôn sản phẩm tại hội nghị, ngoài các cơ quan chức năng, các cấp chính quyền địa phương phải tích cực vào cuộc bởi hiện nay phần lớn các chủ đơn vị, đại lý bán hàng đều làm tắt không qua các cơ quan chủ quản mà liên hệ trực tiếp qua tổ dân phố, chính quyền sở tại hoặc hộ gia đình để thuê địa điểm tổ chức hội nghị, hội thảo. Nếu như làm tốt công tác quản lý ngay từ cơ sở, khu dân cư để họ phối hợp, yêu cầu doanh nghiệp muốn tổ chức hội nghị phải có đầy đủ giấy tờ, nguồn gốc xuất xứ sản phẩm, giấy chứng nhận đủ tiêu chuẩn chất lượng, giấy tiếp nhận hồ sơ đăng ký quảng cáo của Cục an toàn vệ sinh thực phẩm và công văn đồng ý cho tổ chức hội nghị của Sở Y tế, Sở Văn hóa TT&DL, phòng Y tế... thì sẽ không còn hình thức bán hàng rong trá hình và các sản phẩm không đạt tiêu chuẩn chất lượng bị loại bỏ trước khi đến tay người tiêu dùng. Đồng thời cần đảm bảo trách nhiệm của đơn vị cung ứng sản phẩm để thực hiện việc hậu mãi sau đợt tư vấn bán hàng, có như vậy mới tránh được những thiệt thòi của người tiêu dùng do nắm dao đằng lưỡi. Ông Lâm cũng khuyến cáo mọi khách hàng hãy là người tiêu dùng thông thái trong việc lựa chọn sản phẩm tìm hiểu nguồn gốc xuất xứ hàng hóa thật kỹ, tham khảo giá cả để tránh bị nhân viên các công ty đẩy giá bán cao gấp 3, 4 lần so với giá trị thực tế như kiểu Công ty TNHH dược phẩm Điền Thảo Đường Việt Nam đã làm với người dân trên địa bàn thành phố.

Lê Thương