Nơi ngân mãi làn điệu Hát Xoan

Mỗi dịp Giỗ Tổ Hùng Vương, Đền Hùng lại trở thành điểm hội tụ của hàng vạn du khách thập phương. Hòa vào dòng chảy nhộn nhịp ấy, tại Miếu Lãi Lèn (xã Kim Đức, TP. Việt Trì) – cái nôi của Hát Xoan – các nghệ nhân cũng đang bận rộn chuẩn bị những tiết mục hay nhất để phục vụ du khách thập phương trảy hội Đền Hùng. Những ngày này, không gian Miếu Lãi Lèn thêm rộn ràng bởi tiếng trống, lời ca Hát Xoan.

Tương truyền, Miếu Lãi Lèn là nhà hát lớn đầu tiên của Việt Nam thời kỳ Văn Lang. Đây chính là nơi các cô gái xưa từng cất lên những làn điệu Xoan đầu tiên để ca ngợi Vua Hùng và cầu mong mùa màng bội thu. Qua hàng nghìn năm, Miếu Lãi Lèn trở thành trung tâm truyền dạy, bảo tồn Hát Xoan, nơi các thế hệ nghệ nhân lưu giữ và phát huy giá trị nghệ thuật truyền thống.

Ngày nay, Miếu Lãi Lèn không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn là điểm đến văn hóa, thu hút du khách và những người yêu nghệ thuật dân gian. Đặc biệt, trong các dịp lễ hội, không gian nơi đây lại có dịp tái hiện một phần sinh hoạt văn hóa đặc trưng của vùng Đất Tổ.

Trong dịp Giỗ Tổ Hùng Vương và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm nay, các nghệ nhân phường Xoan đang tích cực tập luyện, chuẩn bị trang phục, đạo cụ, sẵn sàng phục vụ du khách. Họ xem đây là cơ hội quý giá để giới thiệu di sản văn hóa phi vật thể đến đông đảo du khách thập phương.

Các nghệ nhân đang túc trực, sẵn sàng phục vụ du khách

Nghệ nhân Nguyễn Xuân Hội – Trùm phường Xoan Phù Đức, đồng thời là Thủ từ Miếu Lãi Lèn – chia sẻ: “Hát Xoan có từ thời các Vua Hùng, gắn liền với tục hát thờ vào mỗi dịp đầu xuân. Vì vậy, mỗi lần biểu diễn, chúng tôi luôn cảm thấy như đang tiếp nối truyền thống ngàn đời của cha ông. Mỗi mùa Giỗ Tổ, chúng tôi lại túc trực, tập luyện, mong muốn đưa Hát Xoan đến gần hơn với du khách. Với tôi, được cất lên làn điệu Xoan ngay tại Miếu Lãi Lèn trong dịp Quốc giỗ không chỉ là niềm vinh dự, mà còn là trách nhiệm gìn giữ di sản mà cha ông để lại”.

Khi ghé thăm Miếu Lãi Lèn, du khách không chỉ được thưởng thức những làn điệu Hát Xoan truyền thống mà còn có cơ hội chiêm ngưỡng các hình ảnh, hiện vật trưng bày trong Nhà trưng bày nghệ thuật Hát Xoan ngay trong khuôn viên miếu với mức đầu tư hơn 4 tỷ đồng, giúp du khách có cái nhìn trọn vẹn hơn về loại hình nghệ thuật độc đáo này.

Góc không gian trưng bày nghệ thuật Hát Xoan tại Miếu Lãi Lèn.

Em Đinh Thu Phương - sinh viên năm 4, Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội, được bạn bè giới thiệu đến Miếu Lãi Lèn để tìm hiểu sâu hơn về Hát Xoan. Trong chuyến tham quan và trải nghiệm tại đây, Phương chia sẻ:"Là người con sinh ra và lớn lên trên mảnh đất Tổ, em đã được học hát và nghe cô giáo giới thiệu về Hát Xoan. Tuy nhiên, đây là lần đầu tiên em trực tiếp xem các nghệ nhân biểu diễn, tham quan nhà trưng bày với nhiều tư liệu, hiện vật, bản đồ quý giá, đồng thời được nghe kể về quá trình hình thành Hát Xoan ngay tại nơi nó ra đời. Nhờ đó, em có cái nhìn trọn vẹn hơn về loại hình nghệ thuật này, thêm yêu mến và trân trọng nghệ thuật truyền thống. Em hy vọng nhiều bạn trẻ cũng sẽ biết đến, yêu thích và mong muốn góp phần gìn giữ, phát triển Hát Xoan giống như em bây giờ”.

Để các buổi biểu diễn Hát Xoan diễn ra trang trọng, Ban Quản lý Di tích đã phối hợp với phường Xoan tổ chức không gian biểu diễn, đảm bảo mỗi ngày đều có những tiết mục chất lượng phục vụ du khách. Người dân địa phương cũng chung tay dọn dẹp, trang trí khu vực miếu, tạo nên không gian đón khách sạch đẹp, trang nghiêm.

Để tiếng Hát Xoan luôn vang lên, kết nối quá khứ với hiện tại, gìn giữ giá trị văn hóa ngàn đời của vùng Đất Tổ, những người gìn giữ di sản vẫn miệt mài truyền dạy cho các thế hệ trẻ với mong muốn Hát Xoan không chỉ là ký ức mà còn là nhịp đập sống động của văn hóa Đất Tổ. Bởi vậy, không chỉ nghệ nhân mà mỗi chúng ta, những người con Đất Tổ cần chung tay gìn giữ, phát huy giá trị di sản quý báu này để Hát Xoan Phú Thọ mãi trường tồn cùng năm tháng.

Phan Huệ