Nước mắt mùa giông bão trên vùng đất có nguy cơ cao về sạt lở

Những ngày qua, mưa lớn kéo dài do ảnh hưởng của bão số 5 khiến xóm Thanh Mai, xã Mai Hạ, lại thêm một lần sống trong cảnh thấp thỏm, lo âu. Với 42 hộ dân, 165 nhân khẩu nơi đây, giông bão không chỉ là thiên tai đi ngang qua. Mà còn là bóng đen đè nặng trên từng mái nhà, treo lơ lửng trên đầu như mối hiểm họa bất cứ lúc nào có thể ập xuống...

Vết nứt trên đồi cao phía sau nhà ở của hơn 40 hộ dân xóm Thanh Mai trong đợt mưa ảnh hương từ cơn bão số 5 (Kajiki) có dấu hiệu tiếp tục mở rộng

Ám ảnh từ vết nứt trên đồi cao

Kể từ cơn bão số 3 (Yagi) năm 2024, sau những trận mưa to, người dân phát hiện trên sườn đồi nhiều vết nứt dài. Trong đó một vết nứt gãy tạo thành cung sạt lở dài khoảng 120m, rộng từ 40cm đến 70cm, có điểm sâu tới 1,4m. Khoảng cách từ vết nứt đến hộ dân gần nhất chỉ vỏn vẹn 40m. Nguy cơ hàng nghìn mét khối đất đá như thanh gươm treo ngược, chỉ chực chờ trời mưa thêm, đất nhão hơn, rồi đổ ụp xuống. Nếu điều đó xảy ra, toàn bộ 42 ngôi nhà phía dưới sẽ bị lấp đi trong chốc lát.

Lực lượng chức năng xã Mai Hạ tiến hành kiểm tra vết nứt có nguy cơ sạt trượt xuống nhà của các hộ dân xóm Thanh Mai

Ông Nguyễn Văn Mậu, Trưởng xóm Thanh Mai, giọng nặng trĩu: Liên tục từ năm 2024 đến giờ, cứ có mưa to là người dân lại phải sơ tán. Bùn đất từ trên đồi chảy tràn qua nền nhà người dân. Đầu năm 2025 đến nay, bà con phải mấy lần dọn dẹp, di chuyển đồ đạc chạy mưa bão, tránh nguy cơ bị đất đá vùi lấp. Những ngày bão số 5 về, lại thêm một lần nữa cả xóm gần như trắng đêm không ngủ.

Tại nhiều điểm, đất đá từ trên đồi cao đã trượt sạt xuống tường nhà của các hộ dân (ảnh: đất đá từ trên đồi cao sạt lở xuống ngôi nhà của anh Lê Văn Chiến)

Trên nền đất ướt nhão của taluy đồi phía sau nhà, anh Ngô Văn Minh vẫn cố gắn chèn thêm vài bao tải đất vào bức tường bê tông đã gia cố trước đó. Nhưng dòng bùn đất từ sườn đồi vẫn ào qua như không hề có vật cản. Anh thở dài: Người và tài sản đã được di dời đi nơi khác rồi, nhưng lòng thì như có lửa đốt. Chỉ sợ mưa dai dẳng thêm vài ngày nữa thì khối đất đá khổng lồ kia sụp xuống, ngôi nhà bao năm dành dụm xây dựng coi như mất trắng. Tương tự, nhà anh Lê Văn Chiến và Nguyễn Trung Tâm cũng chịu cảnh bùn đất chảy thành dòng len lỏi qua nhà. Mỗi đợt mưa, mỗi tiếng sấm nổ xa xa, cả gia đình lại giật mình, lo lắng. Cuộc sống tạm bợ, sơ tán hết chỗ này đến chỗ khác khiến trẻ nhỏ mệt mỏi, người lớn nặng gánh sinh kế. Chị Ngần Thị Thảo, chủ cửa hàng quần áo trong xóm, mắt hoe đỏ chia sẻ: Cứ mưa xuống là chúng tôi lại phải chạy. Hàng hóa không ai mua, khách chẳng dám ghé. Nhà thì bỏ không dám ở. Mỗi cơn bão qua đi, chỉ còn lại nước mắt. Người dân chúng tôi không biết phải sống thế nào nếu cảnh này cứ kéo dài.

Thường trực nỗi bất an

Không chỉ nguy cơ từ vết nứt, chính những dòng bùn đất mỗi trận mưa cũng đủ làm người dân kinh hãi. Đêm nào mưa lớn, cả xóm gần như thức trắng, cố gắng lắng nghe từng âm thanh lạ trong đất. Gia đình nào cũng sẵn sàng balô quần áo, tư trang. Để chỉ cần có hiệu lệnh là bồng bế nhau chạy ra điểm sơ tán. Ông Nguyễn Văn Mậu, Trưởng xóm Thanh Mai chia sẻ thêm: Người dân bây giờ không còn niềm tin vào ngôi nhà của mình nữa. Chúng tôi sống trong tâm trạng bất an, lúc nào cũng như đang đứng trên mép vực. Cảm giác ấy đã trở thành nỗi ám ảnh. Có hộ dân chỉ vừa dọn đồ quay về nhà được vài hôm đã lại phải bồng bế chạy đi. Vòng luẩn quẩn sơ tán - trở về - rồi lại sơ tán khiến cuộc sống bị đảo lộn.

Trước nguy cơ trượt sạt do ảnh hưởng của mưa lớn trong cơn bão số 5, UBND xã Mai Hạ đã huy động lực lượng hỗ trợ người dân di chuyển đồ đạc về nơi an toàn

Trước tình hình nguy hiểm, chính quyền xã Mai Hịch đã sớm triển khai các biện pháp khẩn cấp. Đồng chí Hà Tuấn Hải, Phó Chủ tịch UBND xã cho biết: Với tinh thần an toàn tính mạng của người dân là trên hết, ngay khi bão số 5 bắt đầu ảnh hưởng, xã đã huy động lực lượng công an, quân sự phối hợp cùng dân quân tại chỗ hỗ trợ sơ tán các hộ dân. Đến 16 giờ ngày 24/8/2025, toàn bộ bà con ở khu vực có nguy cơ cao đã được di chuyển về nơi tránh trú an toàn. Không chỉ vậy, xã còn bố trí lực lượng căng dây, cắm biển cảnh báo, lập chốt gác ngăn người dân quay lại khu vực nguy hiểm. Cán bộ, công an thay nhau túc trực bảo vệ tài sản, hàng hóa để người dân yên tâm sơ tán. Tuy vậy, đó mới chỉ là giải pháp tạm thời. Theo lãnh đạo UBND xã Mai Hịch thì: Vấn đề gốc rễ vẫn là khối sạt trượt phía sau xóm chưa được xử lý triệt để. Chúng tôi rất mong cấp trên sớm có giải pháp lâu dài. Có thể là di dời tái định cư hoặc gia cố công trình kè chống sạt lở, để người dân ổn định cuộc sống.

Không chỉ có lực lượng chức năng mà người dân trong xóm cũng tích cực tham gia hỗ trợ nhau thu dọn hàng hóa, đồ đạc để chuyển về nơi tránh trú

Mỗi mùa mưa bão đi qua, người dân nơi xóm nhỏ Thanh Mai lại thấm thêm bao giọt mồ hôi, nước mắt. Những đứa trẻ không còn háo hức chờ mưa để được tắm mát, mà sợ hãi mỗi khi nghe tiếng mưa rơi dồn dập trên mái nhà. Người lớn thì quen với việc bỏ dở bữa cơm, ôm nhau chạy trong đêm tối. Bao giấc mơ về cuộc sống yên bình nơi quê nhà bị đứt gãy bởi nỗi ám ảnh “đồi sạt xuống lúc nào không hay”.

Đồng chí Lê Đức Hùng, Chủ tịch UBND xã Mai Hạ động viên các hộ gia đình khi đã di chuyển về nơi tránh, trú an toàn

Ở nơi tạm trú, chị Thảo nhìn về phía ngọn đồi vẫn còn mờ ảo trong màn mưa, mắt rớm lệ: Chúng tôi chỉ mong một chốn an cư thật sự. Cứ sống cảnh chạy mưa chạy bão thế này thì biết đến bao giờ mới hết khổ? Người dân Thanh Mai vẫn kiên cường bám đất, bám nơi “chôn nhau, cắt rốn”. Nhưng sự kiên cường ấy giờ đây đang dần bị bào mòn bởi những mùa mưa bão liên tiếp, bởi vết nứt ngày một dài thêm, rộng thêm trên sườn đồi phía sau. Và cứ thế, nước mắt họ lại rơi theo từng cơn giông bão, như một lời cầu khẩn mong sớm có giải pháp để chấm dứt vòng luẩn quẩn bất an, để những mái nhà họ đang sống là nơi trú ngụ vững vàng giữa thiên tai.

Mạnh Hùng